Minister Loek Hermans over het Calimerogevoel: 'Niet weglopen voor keuzes maar de concurrentie aangaan'

Minister Loek Hermans over het Calimerogevoel: 'Niet weglopenvoor keuzes maar de concurrentie aangaan'

Net als de vorige drie jaar ging de Kamerbehandeling van deonderwijsbegroting deze maand vooral over het basis- en voortgezetonderwijs. Is het hoger onderwijs nog steeds een politiekstiefkindje?

"Die achterstelling van het hoger onderwijs is meer eenCalimero-gevoel dan realiteit. Er is de afgelopen jaren veelgedaan. In het regeerakkoord van 1998 had onderwijs als geheelprioriteit, maar op het hoger onderwijs werd 600 miljoen bezuinigd.Toch is er daarna fors genvesteerd. Zo is er in hetwetenschappelijk onderzoek extra geld voor de Vernieuwingsimpuls.Incidenteel en structureel."

Het hoger onderwijs loopt dus gelijk op?

"De politieke discussie gaat tot nu toe vooral over hetfunderend onderwijs. Maar daar moest ook veel gebeuren. Ik vind weldat het hoger onderwijs mee moet delen in de extra financieleruimte. Want je kun geen uitstekend funderend onderwijs hebben enslecht hoger onderwijs. Evenmin als andersom."

Is het hoger onderwijs wel zo uitstekend? Er wordt veelgeklaagd over de hoge werkdruk en het gebrek aan jongedocenten.

"Dat is ook het politieke seizoen. Wie zich niet laat horen,krijgt niets. Maar het hoger onderwijs moet ook prioriteitenaangeven. Een algemene claim van twee miljard wordt nietgehonoreerd, dat kan ik u nu al vertellen. Ik heb overigens extrageld beschikbaar gesteld voor personeel; instellingen moeten dieruimte dan ook gebruiken. Wie op eigen benen staat, moet zelfkeuzes maken. Je kunt Zoetermeer niet overal de schuld meer vangeven."

Is het niet zorgelijk dat veertig procent van de docenten 50+is? Terwijl er nu nauwelijks doorstroom is?

"Natuurlijk. Maar je moet flexibel met de mogelijkheden omgaan.Jong gepromoveerden kunnen bijvoorbeeld een dag per week in dienstblijven voor onderzoek, terwijl ze aan de middelbare schoollesgeven. Dan staan ze straks klaar zodra er vacatures komen."

Klagende instellingen vinden nog wel eens een gewillig oorbij de Tweede Kamer.

"Dat is waar. Maar ook daar geldt: meer eigenverantwoordelijkheid voor de instellingen. Dus als de universiteitLeiden ervoor kiest om biologie te sluiten en daarvoor samenwerkingte zoeken met andere universiteiten, dan is het antwoord opKamervragen voor behoud van de opleiding: neen."

Met uw wetsontwerpen over bachelors-masters ('bama') en hetkeurmerksysteem in het hoger onderwijs staan er nog flinkeonderwerpen op de agenda. Wordt dat niet lastig zo kort voor deverkiezingen?

"Vier jaar is kort. Je legt een wet niet zomaar in de Kamer.Daar gaan beleidsnota's aan vooraf. Naast de Raad van State moetenwij bovendien langs de Onderwijsraad. Plus gecompliceerde zaken alsartikel 23, de vrijheid van onderwijs. Maar bij de EersteKamerbehandeling bleek over die keurmerken een grote consensus tebestaan. Voor bama geldt hetzelfde, misschien wel unanimiteit."

Het is voor bama kort dag. Er komen steeds meer klachten vanmensen die zich een slag in de rondte werken om de invoering inseptember te halen. Had het niet moeten wachten?

"Integendeel. De druk komt er pas op als iets echt moet. Met deverkiezingen ben je zo weer een jaar verder. Dan heb je totinvoering in 2010 geen enkele speelruimte meer. Bovendien kregen wealtijd het verwijt achter Europa aan te hobbelen. Nu willen anderelanden ons accreditatiesysteem al overnemen. Ik zit liever aan hetstuur dan dat ik lijdzaam volg."

Een belangrijk discussiepunt is verder het onderscheid tussenhbo en wetenschappelijk onderwijs. Is dat in het bama-stelsel geenachterhoedegevecht?

"Voor fusies van hbo- en wo-instellingen wel. Maar de tweedelingtussen de twee soorten opleidingen moet er blijven, want desamenleving vraagt er om. De werkgevers van VNO/NCW pleiten zelfsvoor herinvoering van de verschillende titulatuur.""

Is minister Hermans in voor nog vier jaar Onderwijs?

"De VVD moet eerst in het kabinet komen, en men moet mij vragenvoor onderwijs. Maar los daarvan: persoonlijk weet ik nog nietzeker of ik verder wil. Want ik ben al heel lang actief in delandelijke politiek. Aan de andere kant: het hoger onderwijsbeleidwordt de komende jaren wel interessant, met discussies over degrenzen van het overheidshandelen. Wat doe je met buitenlandsespelers op de Nederlandse markt, welke strippenkaart geef je destudent? Daar wil ik best nog vier jaar mee bezig. Zie daar tweezielen in een borst. De komende weken wil ik zelf de afwegingmaken."

Thijs den Otter en Wilmar Kortleever(HOP)

Hermans kan niet spellen

Of het nu de 'chipolatapudding' was of de 'geciseleerde etagre'die hem fataal werd, onderwijsminister Hermans was opmerkelijk snelvertrokken uit de vergaderzaal van de Eerste Kamer. Krankjorumewoorden natuurlijk, waarvan hij schoorvoetend toegaf er elf meerverkeerd gespeld te hebben dan de gemiddelde deelnemer. En diescoorde bij Het Groot Dictee der Nederlandse Taal 31 fouten.

In de aanloop naar de verkiezingen was een goed resultaataardige reclame geweest voor de bewindsman. Niettemin was deelnameaan de jaarlijkse slachtpartij hem vanwege het hoge afbreukrisicodoor al zijn dierbaren ontraden. Maar Hermans nam afgelopen maandagonverschrokken plaats in de banken van de Senaat.

De gehoopte stunt bleef uit. Boze tongen beweerden in deochtendbladen zelfs dat de 'rococoachtige kalligrafieen' van debewindsman meer dan vijftig onvolkomenheden vertoonden. Eenwoordvoerder laat desgevraagd weten dat Hermans' werkstuk nietonder de Wet op Openbaarheid van Bestuur valt, "omdat hij het nietop het ministerie heeft geschreven."

Wieland van Dijk (HOP)