Mogelijk snellere opwarming

De kans is niet denkbeeldig dat de atmosfeer sneller zal opwarmen dan nu wordt voorspeld. In Nature beschrijven Utrechtse onderzoekers deze week de kettingreactie die 55 miljoen jaar geleden een wereldwijde broeikasramp veroorzaakte. Een dergelijke reactie kan ook nu weer optreden.

In hun artikel doen paleo-ecoloog Appy Sluijs en vier collega-onderzoekers van de UU en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek op Texel verslag van hun onderzoek aan 55 miljoen jaar oude gesteenten die in de buurt van New York zijn opgeboord. Eerder hadden de auteurs al aangetoond dat in die periode zelfs op de Noordpool tropische temperaturen heersten en dat de temperatuur van het zeewater er toen 24 graden bedroeg. Als oorzaak wezen zij op het vrijkomen van het broeikasgas methaan. Onduidelijk was echter waarom er plotseling zoveel methaan vrijkwam.

Uit de studie van delen van de zeebodem uit die tijd blijkt nu dat er sprake is geweest van een kettingreactie die in gang werd gezet door een toename van CO2 in de atmosfeer. De oorzaak daarvan was vulkanisme. Toen de temperatuur ging stijgen, smolten in de zeebodem stukjes ijs met daarin veel methaan. Dat gas steeg op en kwam in de atmosfeer terecht, waardoor het al aanwezige broeikaseffect werd versterkt en er meer methaan vrijkwam. Door deze kettingreactie steeg de temperatuur op aarde in kort bestek zo'n zes graden.

Nog onbekend is hoe snel die forse temperatuurstijging zijn beslag heeft gekregen, maar volgens Gert-Jan Reichart, een van de auteurs van het artikel, was het waarschijnlijk aanzienlijk sneller dan de twintigduizend jaar waarvan tot nu toe werd uitgegaan. Hoewel hij zich onthoudt van voorspellingen, sluit Reichart de mogelijkheid niet uit dat de huidige opwarming van de atmosfeer een vergelijkbare kettingreactie in gang zal zetten.

EH