Noordelijke IJszee was ooit een meer

De onderzoekers maakten de expeditie naar de Noordelijke IJszee voor het verrichten van de allereerste diepzeeboringen onder zeer moeilijke klimatologische omstandigheden. De uitkomsten zijn zo opzienbarend, dat Brinkhuis direct na zijn terugkomst in Nederland voor het NOS-Journaal werd uitgenodigd.

De wetenschappers boorden uit de bodem van de IJszee kernen op tot een lengte van ruim 400 meter. Tijdens het boren werd hun schip door twee ijsbrekers vrijgehouden van pakijs. De zogenoemde Arctic Coring Expedition (ACEX) wilde antwoord vinden op vragen als: Wanneer werd voor het eerst pakijs gevormd? En welke invloed hadden oceaanstromingen op het vroegere wereldklimaat?

De Utrechtse paleo-oceanograaf werkt aan recente en fossiele mariene algen. Deze algen geven informatie over ouderdom, productiviteit, temperatuur en zoutgehalte van het zeewater. Uit het massaal voorkomen van zoetwatervarens (eendekroos) in de kernen blijkt dat rond 45 miljoen jaar geleden de Noordelijke IJszee een groot zoetwatermeer was. Verder bleek dat in de buurt van 33 miljoen jaar geleden zich voor het eerst zeeijs heeft gevormd, tegelijkertijd met de eerste ijsvorming op Antarctica.

ACEX is een initiatief van het European Consortium for Ocean Research Drilling, dat bestaat uit 13 Europese landen, waaronder Nederland. NWO betaalt de Nederlandse inbreng. Brinkhuis keert over enkele weken weer teug naar de IJszee.

AH