'Nu heb ik spijt dat ik voor de bus heb gekozen'

"Meneer, meneer, stopt de 12s bij het IBB?" De medewerker van het Gemeentelijke Vervoer Utrecht op het busplatform heeft het er maandagochtend maar druk mee. Drommen studenten verdringen zich bij de halte van snelbus 12s naar De Uithof, de meesten onwetend van de finesses van het Utrechtse busrooster.

De taak van de brave man is om dolende passagiers de weg te wijzen, maar vooral ook om hen duidelijk te maken dat lichamelijk letsel niet is uitgesloten, wanneer ze de rand van het busplatform te dicht naderen. Hij doet zijn best in woord en gebaar. "Maar het heeft weinig zin", verzucht hij. "Je draait je om en ze stappen weer naar voren."

Eerstejaars biologiestudente Paula Niewod is naar het busstation komen lopen vanaf haar kamer in de Damstraat, in de kop van Lombok. Treurig kijkt ze naar de mensenmassa voor haar. Over een kwartier wordt ze bij haar facultaire introductie verwacht. "Of ik niet beter met de fiets had kunnen gaan? Ja, vanochtend twijfelde ik nog. Ik heb nog nooit naar De Uithof gefietst en ik weet niet hoelang ik erover doe. Maar nu heb ik spijt dat ik voor de bus heb gekozen."

Wendy Keuchenius wacht even verderop op haar vriendje die boven aan het pinnen is. De eerstejaars psychologie woont sinds kort in Wittevrouwen, maar heeft geen idee hoe ze vanaf haar kamer naar De Uithof fietst. "Dat zou ik eerst aan een huisgenootje moeten vragen." Omdat haar geliefde op kamp gaat met studievereniging A-Eskwadraat en een zware tas torst, was samen op de fiets nu toch al geen optie en wordt de omweg gemaakt via het station. "Maar ik denk niet dat ik dit snel weer zo doe."

Het is erg druk bij de bushaltes naar De Uithof op het Centraal Station deze ochtendspits, maar we hadden verwacht dat het erger zou zijn, zeker gezien de bouwwerkzaamheden in De Uithof. Van chaos is echter in het geheel geen sprake. Natuurlijk, er staan ettelijke honderden ongeduldige studenten op het platform, maar binnen tien tot vijftien minuten heeft iedereen een - weliswaar zeer krappe - staanplaats veroverd.

Het GVU is zo verstandig geweest de buslijn 12s twee weken eerder volgens de normale dienstregeling te laten rijden. Vorig jaar werd in deze periode nog volgens het zomerrooster gereden en zagen we wachtrijen tot boven aan de trappen naar de stationshal. Het stuwmeer aan wachtenden stroomde toen extra over door een ongeval op één van de routes. Woordvoerder Brouwer vindt het dit jaar een "drukke, maar toch vrij normale ochtendspits."

Op een afstandje staat Kees-Jan de Jong met zijn armen over elkaar te kijken naar het gekrioel. Hij reisde al een jaar vanuit Leerdam naar zijn opleiding economie, dit jaar maakt hij de overstap naar geschiedenis. "Eigenlijk gaat het elke ochtend zo. In het begin vond ik die drukte irritant, maar nu weet ik dat je gewoon even op de volgende bus moet wachten. Het duurt wat langer, maar dan is het best te doen."

Informatiekundestudent Wilco Bos, tot en met volgende week bestuurslid van USF-studentenbelangen, vindt het echter niet te verkopen dat studenten met zo'n lage dienstverlening genoegen moeten nemen. "Veevervoer, zo wordt lijn 12s in de volksmond genoemd. Dat zegt denk ik wel genoeg." Bos heeft er namens de USF verschillende keren op gewezen dat het Bestuur Regio Utrecht, de concessieverlener voor het openbaar vervoer in Utrecht en omgeving, een comforteis heeft van maximaal 4 personen per vierkante meter, terwijl in de ochtendspits in lijn 12s volgens hem bijna het dubbele aantal de realiteit is.

De Universiteit Utrecht ontvangt ook geregeld klachten over de busverbinding, zegt vervoerscoördinator Elsemiek Kemkes. "Dan gaat het vooral over overvolle bussen en lange wachttijden." De UU stelde in april in een brief aan het GVU dat de indruk was ontstaan dat het vervoersbedrijf zich niet aan de afgesproken dienstregeling houdt en dat bovendien niet altijd het juiste materieel - dat wil zeggen dubbel gelede bussen - wordt ingezet.

Die brief was voor het BRU aanleiding om een eigen onderzoek te laten verrichten naar de dienstverlening op de Uithoflijnen 11, 12 en 12S. Uit deze kwaliteitsmeting blijkt dat het GVU wel degelijk de goede bussen inzet. Wel is in de ochtendspits liefst een kwart van de 12s-bussen overvol. Bij driekwart van de ritten moeten passagiers staan, maar de veiligheidsnorm wordt er niet door overschreden. Meer dan twintig procent van de vertrekkende bussen laten passagiers wachten op een volgende bus. Ook passagiers van lijn 11 weten dat ze meestal moeten staan in de spits. Daarnaast blijkt dat tien procent van de bussen op lijn 12s niet op tijd rijdt. Op lijn 11 is dit percentage zelfs 44 procent. "Dat laat toch zien dat het niet om loze klachten gaat", zegt Kemkes.

Woordvoerder Brouwer van het GVU meent echter nog steeds dat het bedrijf "voldoende kwaliteit" biedt. In een reactie op het BRU-rapport en de brief van de universiteit liet het bedrijf weten dat het gezien het grote aantal ritten in de spits niet altijd mogelijk is om via de dienstregeling te rijden. Wachttijden door verkeerslichten of files zijn niet te vermijden. Het GVU is ook niet verantwoordelijk voor het feit dat bussen vol raken doordat reizigers per se met de eerste de beste bus meewillen.

Uit eigen tellingen van het GVU blijkt bovendien dat de capaciteit van 12s in de ochtendspits gemiddeld genomen voldoende is. Op lijn 11, die via kantorenpark Rijnsweerd rijdt, schiet de capaciteit wel iets tekort, aldus het GVU. Om die reden ligt er nu het plan om lijn 11 vaker naar De Uithof te laten rijden, maar door de aanleg van de HOV-baan laat dit initiatief nog even op zich wachten.

Het vervoersbedrijf heeft het college van bestuur van de universiteit gevraagd in een gesprek uitleg te mogen geven. Deze bijeenkomst heeft nog niet plaatsgevonden vanwege het aantreden van een nieuwe verantwoordelijk universitair collegelid, Hans Amman. In het gesprek zal waarschijnlijk ook spreiding van college- en werktijden weer aan de orde komen. Vervoerscoördinator Kemkes: "Dat is een bekende wens vanuit het GVU en daar kunnen we over praten. Maar in feite kennen we die spreiding al tot op zekere hoogte. Niet alle universitaire colleges beginnen om 9 uur. Elke dag zijn hier zo'n 40.000 mensen in De Uithof. Die nemen gelukkig niet allemaal de spitsbus. Bovendien grijp je misschien wel erg hard in in de onderwijsprocessen, wanneer je van bovenaf gaat beslissen over een later begin van de colleges."

Is er dan helemaal geen hoop op een rustiger busritje in de ochtend? Misschien toch wel, op de hele lange termijn. Het GVU heeft zijn blik gericht op een nieuwe busroute 'om de zuid' langs onder meer de watervogelbuurt, die een snellere en comfortabelere verbinding met De Uithof mogelijk moet maken. En bij het denken over structurele oplossingen komt ook altijd weer de tramlijn om de hoek kijk. Voor de universiteit zou dat een hele mooie oplossing zijn. USF-bestuurslid Wilco Bos is ook een groot voorstander, "Sneller, betrouwbaarder, milieuvriendelijker, en ook nog meer capaciteit, wat wil je nog meer."

Het aloude Utrechtse politieke struikelblok, werd tijdens de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen maar weer eens op de agenda gezet. In het nieuwe collegeprogramma staat dat een studie zal worden uitgevoerd naar "de mogelijkheid van een snelle vertramming van de busbaan." Eind 2007 moeten de resultaten hiervan bekend zijn.

Geneeskundestudent Teus Weijs is sinds maandag een stuk minder geïnteresseerd in de Utrechtse spitsbussenproblematiek. Met een overvolle rugzak wacht hij geduldig op zijn beurt. "Tot nu toe reisde ik op en neer vanaf mijn ouders in Eindhoven. Vandaag ga ik voor het eerst naar de kamer aan de Van Ostadelaan die ik van mijn broer heb kunnen overnemen. Nou ja kamer, het is een aangeklede inbouwkast met hoogslaper. Maar ik sta 's ochtends in ieder geval niet meer ingeblikt in de 12."

KADERTJE 1

Aantallen busreizigers:

Dagelijks lijn 11: 13.000

Dagelijks lijn 12/12s: 30.000

Ochtendspits lijn12s: 5.000

Ochtendspits lijn 11: 3.000, ongeveer 1.500 rijdt door naar De Uithof

KADERTJE 2

Handig voor fietsers.

De weg vinden in Utrecht is voor nieuwe studenten een kunst op zich. Zelfs fietsen naar De Uithof is voor sommigen een heuse expeditie, zo blijkt uit het bijgaande artikel. De fietsersbond maakt het Utrechtse studenten sinds dit voorjaar gemakkelijker. De bond ontwikkelde een heuse routeplanner voor fietsers, want aan de anwb-planner heb je in de Utrechtse binnenstad natuurlijk helemaal niets. Het wachten is nu op de eerste FietsTomTom. Zie www.fietsersbond.nl/fietsrouteplanner.

Voor wie liever een kaart meeneemt op de fiets is er sinds 22 augustus een plattegrond met goede en veelal veilige fietsroutes van Utrecht en omstreken in de handel. Op deze 'stadsfietsplattegrond' staan ook gegevens over bus- en tramlijnen en is er een volledig straatnamenregister.