'Nu zijn we geen lelijke nerds meer maar slim'
Rinze Benedictus.
Tegen de klok van half tien klinken dan eindelijk de bombastische klanken van Strauss in de sociëteit van het USC. De muziek uit de film '2001: A space odyssey' opent de Studenten IQ-quiz 2006. Een IQ-test waaraan acht Utrechtse studentenverenigingen deelnemen. Op het spel staat eeuwige roem als intelligentste vereniging of - misschien wel erger - immer terugkerende hoon als domste club. Elk team bestaat uit tien leden, de deelnemende verenigingen zijn het USC, UVSV, Unitas, Veritas, NSU, SSR-NU, Biton en UMTC. De organisatie is in handen van d'Algemeene Debating Club van het USC, de opzet van de quiz is gelijk aan die van de Nationale IQ-test van BNN.
De acht teams maken hun entree onder de discodreunen van het altijd effectieve maar inmiddels behoorlijk campy 'Eye of the Tiger' van Survivor. De voice over kondigt de crème de la crème van de Utrechtse studentenpopulatie aan en voorspelt een spannende wedstrijd. Maar "meedoen is belangrijker dan winnen".
Daarmee is de ironische, studentikoze toon gezet. Het draait vanavond om intelligentie en elke vereniging probeert te winnen. Maar niemand zal langer dan een biertje treuren over eventueel verlies. Zoals deelneemster Mila, rector van Unitas, met gevoel voor understatement zegt: "Ik denk niet dat onze leden het ons kwalijk zullen nemen als we vanavond niet winnen".
Maar wie zal wel winnen? Een inventarisatie van de acht teams leert dat geen enkele vereniging daadwerkelijk de tien slimste leden heeft afgevaardigd. "In ons team zitten alleen maar vriendjes van het bestuur", zegt Maarten, deelnemer voor het USC, ironisch. "Zo regelen wij dat hier." Maar de meeste verenigingen hebben het ongeveer zo geregeld. Leden konden zich inschrijven en het bestuur kiest de deelnemers. Unitas heeft via de verenigings-hyve deelnemers opgeroepen, maar de Senaat vormt het grootste deel van het team. Alleen hbo'ers zijn bij de meeste teams dun gezaaid en dat is geen toeval. Zo heeft Joris het Veritas-team samengesteld. "Het is wel een universitair team, de hbo'ers hebben we er inderdaad uitgewied."
Grappig genoeg maken alle teams zich zorgen dat de andere verenigingen voorrondes hebben gehouden en echt slimme mensen hebben gestuurd. Zo weten de dames van het UVSV zeker dat het UMTC een voorselectie heeft gedaan, UMTC ontkent in alle toonaarden. Marleen: "Ons team bestaat uit bestuursleden en enthousiaste leden. Bij de inschrijving was het een kwestie van 'wie het eerst komt, die het eerst maalt'."
Geen enkel team denkt kans te maken op de eindoverwinning, op SSR-NU na. De christenen stellen met een strak gezicht dat ze een 'ultiem team' hebben. Maar, legt Eeuwke uit, vooral willen ze winnen van Biton, "want die hebben zich van ons afgescheiden", van NSU, "want dat is onze concurrent" en van UMTC, "want dat is geen echte vereniging, die is te klein".
Andere rivaliteiten lopen langs voorspelbare lijnen. Veritas wil winnen van het USC en UVSV, Unitas wil slimmer zijn dan Veritas en de corpora strijden vooral tegen elkaar. "Als we maar van die wijven winnen", vat Maarten van het USC zijn doel krachtig samen. Aan het einde van de avond zal hij in elk geval het slimste van zijn team blijken te zijn met een IQ van 129. Of zijn wens in vervulling gaat, is de vraag.
Drie dames van het UVSV wentelen zich van te voren in bescheidenheid. Carlijn: "Wij kunnen niet winnen omdat we geen mannen in ons team hebben, die intelligentie missen we." Dimphna vult aan: "We zijn bang voor UMTC, dat zijn allemaal van die bètagasten." En Tessa komt met een briljante sociologische observatie: "Volgens mij gaan slimme mensen naar kleinere verenigingen". Juist... En UVSV is de grootste vereniging van Utrecht. Doet u zelf de wiskunde even?
Voor de intellectuele krachtmeting begint, mag stand-up comedian Martijn Koning het publiek opwarmen. Hij doet zijn best om grappig te zijn, maar schiet z'n doel al shockerend nogal eens voorbij. "Taïda is een leerlinge die niet blowt en drinkt. Tja, als je je niet wilt aanpassen, dan moet je maar oprotten!" Voorzichtig gelach uit het publiek. Of: "Ik dacht dat bij Ayaan Hirsi Ali alles weggesneden was, maar na haar uitspraken in Berlijn over de cartoonrel is het duidelijk dat ze ballen heeft. Twee enorme, harige ballen." Hier kunnen de dames in het publiek niet om lachen, "Dit kan echt niet", wordt gemompeld.
Als de comediant het veld geruimd heeft, betreden presentatoren Tim de Waard en Arnoud Luitse het podium. Op hun schouders rust de taak de tachtig deelnemers en het publiek door vier vragenrondes te loodsen. De quiz bestaat uit meerkeuzevragen, de deelnemers maken hun antwoord binnen tien of vijftien seconden kenbaar via een stemkastje. Het publiek kan meedoen door de antwoorden in cijferreeksen te sms'en naar een speciaal nummer - hoe professioneel.
De eerste ronde gaat over taal. De deelnemers moeten de betekenis van niet alledaagse woorden raden. Afgezien van het woord 'voltigeren', dat turnen op een paard betekent, was het een makkie. Iedereen weet dat flegmatiek staat voor onaandoenlijk en dat insertie een tussenvoeging is. Dan volgen woordrijtjes waar één woord niet in past. Een dubieus rijtje bestaat uit 'astronomie, astrologie, gastronomie, kosmografie'. Hier zouden de deelnemers gastronomie moeten identificeren als zijnde geen (sterrenkundige) wetenschap, maar astrologie is natuurlijk ook geen wetenschap. De stand van de sterren heeft nu eenmaal niks te maken met wie deze week gelukkig wordt in de liefde.
In de categorie Algemene Ontwikkeling worden de studenten geacht te weten uit welk land secretaris-generaal van de Verenigde Naties Kofi Annan komt (Ghana) en welke vissen meer plassen, zoet- of zoutwatervissen (zoetwatervissen). Ook de uitvinder van het dynamiet (Alfred Nobel) en de geestelijk vader van Nijntje (Dick Bruna) moeten opgelepeld worden. Voor degenen die wel eens een krant van binnen bekijken zal deze ronde niet al te veel problemen opleveren.
En dan, een tussenstand! Iedereen houdt zijn adem in terwijl de computer ratelt. Op één UVSV, onderaan bungelt UMTC. Gejuich uit vrouwelijke kelen. Op plaats twee staat NSU, kunnen zij de Uffen nog van de eerste plek verdringen? Mark van NSU: "Sommige mensen willen vooral geen laatste worden? Dat vind ik maar een laffe instelling, wij doen mee om te winnen."
De laatste twee rondes draaien om hoofdrekenen, het afmaken van cijferreeksen, het mentaal roteren van kubussen en het oplossen van syllogismen. Bijvoorbeeld 'Alle bossen hebben bomen. Alle gronden hebben bossen. Hebben alle gronden bomen?' Maar dan moeilijker. De aandacht van het publiek verslapt bij deze beduidend lastigere opgaven, maar de teams blijven opletten.
Na elven is het dan eindelijk zover. Nu zullen we weten welke vereniging het slimst is. Achteraf blijkt de tussenstand een stevige voorspellende waarde gehad te hebben. De dames van UVSV zijn het slimst met in totaal 1281 punten. Unitas is tweede, NSU derde. Dan volgen USC, Biton, Veritas en SSR-NU. Onderaan staat nog steeds UMTC met slechts 916 punten. Groot feest voor al wat UVSV is - en alle andere aanwezigen. De muziekknoppen gaan open en het feest gaat los.
Natuurlijk heeft de computer ook bijgehouden welke individuen het hoogst scoren. Niet onverwacht bestaat de top tien grotendeels uit UVSV-dames, de top drie helemaal. De slimste deelnemer van vanavond, met een IQ van 145, is Charlotte Voorbrood. "Dit komt totaal onverwacht", reageert ze. "Ik ga hard drinken vanavond. Het is vooral leuk dat we gewonnen hebben van het USC, hier gaan we ze dit jaar, nee de komende jaren, flink mee afzeiken!"
Maarten van het USC is natuurlijk niet getroffen. "Ze vinden het wel leuk als wij dommer zijn dan zij. Dat is niet erg, we moeten ze te vriend houden, dan komen ze nog eens langs." Myrna van Unitas, aanwezig als supporter, is blij met de tweede plaats van haar team. " Nu zijn we geen lelijke nerds meer maar slim." Bij het verliezende UMTC is de sfeer iets minder uitgelaten. "We zijn toch wel teleurgesteld", zegt Robbert enigszins mismoedig. "Maar nu een blonde uf gewonnen heeft, zijn er wel wat vooroordelen weggenomen."
En wat doet de winnares van de avond met haar superieure intelligentie? Tegen de tijd dat de coverband Session de sfeer maakt, is Charlotte haar ruimtelijk inzicht aan het beproeven in de dames-wc. Na ettelijke pogingen lukt het haar een shirt van een teamgenoot over de plafondlamp te gooien. Toch handig, zo'n IQ van 145.
DE IQ-METER
Het intelligentiequotient zegt iets over de cognitieve vaardigheden van een mens
50-69 Lichte verstandelijke beperking
70-79 Zwakbegaafd
80-89 Beneden gemiddeld
90-110 Gemiddeld
111-120 Boven gemiddeld
121-130 Begaafd
>130 Hoogbegaafd
Bron: Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg