Ondanks tolerantie is homoseksualiteit beperkt geaccepteerd

Ondanks tolerantie is homoseksualiteit beperktgeaccepteerd

Een studiedag met als thema Welzijn, gezondheidszorgen homoseksualiteit. Is dat nou nog wel nodig. Ja, vinden, deorganisatoren, want zo tolerant is de heterowereld nu ook weerniet. "Niemand kent een homoseksuele voetballer in de eredivisie.Kennelijk rust er nog steeds een taboe ophomoseksualiteit."

"Op de universiteit is de emancipatie van homoseksueleneigenlijk wel voltooid, ja", zegt Theo Sandfort, verbonden aan defaculteit Sociale Wetenschappen. "Hier weet men zich goed tegedragen."

Maar daar staat tegenover dat het onderzoek naarhomoseksualiteit vrijwel is verdwenen. "Het is tamelijk onopgemerktgebeurd", vertelt Sandfort. "Geleidelijk aan is homostudies deafgelopen jaren verdwenen. Eerst werden we omgedoopt tot eentaakgroep. Die had geen enkele officiële status, maar wekonden wel doorgaan met het onderzoek. Het was echter het begin vanhet einde. De faculteit wilde van ons af. Ze wilden dat we ons bijeen onderzoekscluster zouden aansluiten maar niemand wilde onshebben. Door de onzekere toekomst gingen mensen op zoek naar eenandere baan. We werden steeds kleiner. Tijdens de hoogtijdagen aanhet eind van de jaren tachtig werkten hier zo'n 25 onderzoekers.Uiteindelijk bleef ik hier alleen over. Ik ben toen bij deseksuologie-groep van klinische psychologie terecht gekomen."

Jammer vindt Sandfort het zeker, maar tot een harde uitspraakover de faculteit is hij niet te verleiden. "Het ligt niet aansociale wetenschappen. Het lijkt gewoon een beetje over. Er isnatuurlijk ook wel een heleboel veranderd de laatste tien jaar.Homoseksualiteit als

zodanig wordt steeds minder als probleem gezien en als het geenprobleem meer is, is er kennelijk geen bestaansrecht meer voorhomostudies." Een belachelijke redenering volgens Sandfort: "Ook alzou de emancipatie voltooid zijn, dan nog is homoseksualiteit eenzeer interessant thema om mee bezig te zijn. De geschiedenis is ookal voltooid, toch hebben we een vakgroep geschiedenis."

Bloeddonorschap

Met name voor de studenten vindt hij het absurd dat er geenhomostudies-onderwijs meer is. Het zijn echter de studenten die hetlaten afweten bij de faculteit Rechtsgeleerdheid. Martin Moeringsgafdaar ruim twaalf jaar een cursus over de rechtsongelijkheid vanhomoseksuele mannen en vrouwen. Dit jaar gaat de cursus niet doorwegens een gebrek aan belangstelling. "Aan de ene kant is dat eengoed teken", zegt Moerings. "Er is natuurlijk ook veel verbeterd ophet gebied van de relatiewetgeving. Aan de andere kant is er noggenoeg te doen als het gaat om gelijke behandeling."

Als voorbeeld noemt hij de discussie rond het bloeddonorschap.Mannen die na 1980 seksueel contact hebben gehad met een andere manmogen geen bloed geven, ongeacht de vraag of ze 'het' veilig doenof niet. Een ander gebied waarop volgens Moerings verandering nodigis is dat van de pensioenregelingen. "Je hebt jarenlang premiebetaald, maar als je overlijdt heeft je partner geen recht oppensioen. Dat zijn geen wereldschokkende dingen, maar als het omconcrete mensen gaat, is het toch zuur."

Ook op het gebied van welzijn zijn er nog een aantal belangrijkeknelpunten. Erna Kotkamp, bestuurslid van het Utrechtse COC, debelangenvereniging voor homoseksuelen, geeft als voorbeeld hetonderwijs. "Ik heb jarenlang voorlichting gegeven overhomoseksualiteit op middelbare scholen. Daar merk je dat het nogsteeds een taboe-onderwerp is. De heteronorm is nog altijdmaatgevend."

Sandfort signaleert op het gebied van onderwijs zelfs eenverslechtering: "Er zijn geen gegevens over, maar je hoort wel vanhomoseksuele docenten dat ze er niet meer voor uitkomen dat ze homozijn, puur vanwege de risico's die daaraan verbonden zijn. Dat iswel even anders dan tien jaar geleden toen dat geen punt was, maareerder een pré." Die verslechtering wordt volgens hem nietalleen veroorzaakt door de ronduit negatieve houding van veelallochtonen jegens homoseksualiteit, zoals wel eens wordtgesuggereerd, maar zeker ook door de herwaardering van mannelijkeondeugden. "De Volkskrant had daar laatst een artikel over. Als dateerherstel van ruig en onbuigzaam gedrag doorzet kan er weer eenhoop anti-homoseksualiteit naar boven komen."

Geweld

Jan Vesters van de dienst maatschappelijke ontwikkeling van degemeente Utrecht beaamt dat er inderdaad nogal eens sprake is vangeweld tegen homo's. Hij vertelt over een recent onderzoek vanSteunpunt Anti-discriminatie en het COC onder homo- en biseksuelemannen en vrouwen. "Dat onderzoek had een aantal schrikbarendeconclusies. Het liet zien dat het geweld tegen homo's groter is danwe denken."

Ook Kotkamp voelt zich niet altijd veilig als ze met haarvriendin hand in hand over straat loopt. "Je krijgt regelmatignegatieve opmerkingen en ik heb me ook wel eens fysiek bedreigdgevoeld." Erger vindt ze echter de subtiele discriminatie. "Het isiets van deze tijd om er niet meer over te klagen want het is ookniet meer zo erg, maar het blijft vervelend dat je in nieuwesituaties altijd moet nadenken over de vraag of je nu wel of nietmoet vertellen dat je homo of lesbisch bent."

Op haar werk is Kotkamp er wel voor uitgekomen. Ze heeft echterhomoseksuele collega's die daar minder open over zijn. "Ik zeg: kommaar op met die vragen en vooroordelen, maar ik kan me voorstellendat er mensen zijn die daar helemaal geen zin in hebben."

Sandfort heeft onderzoek gedaan naar seksuele voorkeur op hetwerk onder leden van de AbvaKabo. "We deden dat onderzoek zonderdat de respondenten wisten dat het over homoseksualiteit ging.Alleen aan het einde van de vragenlijst zat een vraag naar deseksuele voorkeur van de betrokkenen. Op basis daarvan konden weeen objectieve vergelijking maken tussen de werksituatie van homo'sen hetero's."

Het onderzoek vond plaats onder werknemers in hetziekenhuiswezen en bij de lagere overheden. "Met name in dielaatste sector zie je wel een aantal negatieve dingen", zegtSandfort, "niet geaccepteerd worden door collega's, lagerewerksatisfactie, meer werkstress. Er wordt niet systematischgepest, maar men wordt bijvoorbeeld wel vaker nagedaan. Je ziet hetal voor je, vrouwelijke gebaartjes en dat soort dingen."

Ondanks deze resultaten is het ledenaantal van het COC flinkgedaald. Het draagvlak voor de homostrijd valt weg doordat inNederland, zeker in vergelijking met het buitenland, de tolerantiegroot is. "In België bijvoorbeeld is de onderlingesolidariteit tussen homo's en lesbo's nog veel groter", zegtSandfort. "Daar wordt homoseksualiteit ook als een veel centraleronderdeel van de identiteit ervaren." Hij meent echter dat ersprake is van een vals bewustzijn. "Veel homo mannen en vrouwenhebben niet in de gaten hoezeer ze in een bepaald hokje wordengedrukt waarbinnen ze homo mogen zijn. Je ziet bijvoorbeeld bijveel jonge homo's dat ze als de dood zijn om te worden aangekekenop wat die 'vieze' homo's doen. Alles wat extravagant is, of wijstop seks met veel partners, is negatief en daar willen ze niets meete maken hebben. De acceptatie van homoseksualiteit is uitermatebeperkt. Zolang je het netjes doet mag het, maar zodra je over deschreef gaat zijn er toch weer grenzen."

Ook Kotkamp is kritisch over de mate van acceptatie vanhomoseksualiteit. "Ik hoef niet zo nodig te integreren als heterode norm blijft en homo de afwijking. Laat mij dan maar in mijnsubcultuur blijven. Pas alshomoseksualiteit even vanzelfsprekendwordt als heteroseksualiteit is de emancipatie echt voltooid, maardat moment is nog heel ver weg."

Raymond van de Wiel

Midzomergracht Festival

Het Midzomergracht Festival is een jaarlijks homofestival vooriedereen: homo én hetero. Dit jaar wordt het voor de derdekeer georganiseerd en is het uitgegroeid tot een week vol muziek,theater, film, literatuur, sport, wetenschap en feest. Een greepuit het programma: Vandaag (donderdag) is er een stadswandelingdoor Utrecht die het midden zal houden tussen eencabaretvoorstelling en een kroegentocht. Deze tocht begint om 19.30uur bij café De Wolkenkrabber (Oudegracht 47). Vrijdagavondzal er vanaf 21.00 uur op de Oudegracht, ter hoogte van deJacobibrug, een openluchtconcert worden gegeven door het NederlandsPolitie Orkest en het Toonkunstkoor Utrecht. Zaterdagavond vindt opdeze locatie ook het slotspektakel plaats met optredens van o.a.Marianne Weber en de jongensgroep Velvet. Meer informatie: http://www.midzomergracht.demon.nl