Onderwijsprijs is geen Windowdressing

Wim Dictus (47) werd voorgedragen door de Utrechtse Biologen Vereniging. Hij geeft les in biodiversiteit, zoölogie en embryologie bij Biologie. De Docent van het Jaar vindt dat de prijs echt wel wat voorstelt: "Alle genomineerden worden door hun eigen afnemers naar voren geschoven. Daarvoor moeten die studenten een behoorlijke inspanning leveren, die ik hartverwarmend vind. Alle genomineerden zijn dus kanjers. Ik zie de voordracht als een down topwaardering, en de uiteindelijke uitverkiezing door de jury als een top downwaardering. Overigens delen mijn collega’s in de eer: juist door het samen te doen, stimuleer je elkaar en houd je plezier in je werk.”

De prijswinnaar gaat er vanuit dat de docentenprijs met bijbehorende conferentie niet slechts *windowdressing* van de universiteit is, zoals sommigen beweren. “De rector roept al jaren dat onderwijs *core business* van de universiteit is. Gispen benadrukt daarbij ook altijd dat je carrière kunt maken op grond van goede onderwijskwaliteiten. Helaas ken ik daar tot op heden nog maar één voorbeeld van: de voorzitter van de jury voor de docentenprijzen Rob van der Vaart. Bij Biologie is er in de praktijk nog niet echt iets van terecht gekomen. We hebben nog een lange weg te gaan.”

“Met name door de introductie van het bachelor-mastersysteem en de onderwijsvernieuwing die daarmee gepaard ging, is het onderwijs geleidelijk niet meer het klassieke ondergeschoven kindje aan de universiteit", zegt Dictus die sinds 2002 bachelorcoördinator van Biologie is. "We werken nu veel meer met interactief leren. Bij hoorcolleges blijft maar vijf procent van de aangeboden stof hangen, bij het zelf presenteren van een onderzoekje kan dat oplopen naar tachtig procent. Het zelf geven van onderwijs is dus de beste manier om onderwijs te krijgen.”

Dictus zoekt voortdurend naar manieren om studenten te prikkelen met de stof bezig te zijn. “Ik haal actuele discussies aan, zoals cloneren of IVF-behandelingen. Dan kun je je vak doceren aan de hand van aansprekende voorbeelden. Ik probeer alles te visualiseren: alleen tekst wordt gauw saai. Sommige dieren wisselen tijdens hun leven van sekse. Dan kun je plaatjes laten zien van de betreffende vissen of salamanders, maar ik toon ook een vakantiefoto van mijn reis naar Thailand waarop ik poseer tussen twee transseksuelen. Houdt ze wakker!”

“Evaluatie hoort bij goed onderwijs. Goed luisteren naar studenten. Een geval van doorgeslagen onderwijsvernieuwing was de cursus waar negen presentaties in zaten, waarbij iedereen een paar keer aan bod kwam. Dat heb ik fout ingeschat en na de evaluatie dus bijgesteld. Onderwijs moet voortdurend bijgesteld worden.”

Hoewel docenten niet per se zelf onderzoek hoeven te doen, kan universitair onderwijs niet op zichzelf staan, vindt Dictus. "Docenten moeten wel hun vak bijhouden, en er moet onderzoek vertegenwoordigd zijn in de groep waar een docent bij hoort. Zodat studenten daar ook praktische ervaring op kunnen doen.”

Wanneer is Dictus zelf tevreden als docent? “Ik ben blij als studenten geraakt worden door mijn vak.”

De Eurorie van het jonge talent

De 34-jarige Hans Van de Velde - 'Van moét met een hoofdletter' - is Jong Docenttalent van het jaar. Hij is docent bij de opleiding Taalwetenschappen en zijn specialisme is sociolinguïstiek. Dat betekent onder meer dat hij altijd op zoek is naar de relatie tussen taal en maatschappij. Van de Velde werd voorgedragen door studievereniging Babel. Zijn euforie in 11 vragen:

*Een trotse winnaar?* "Zeker. Je steekt veel tijd en energie in onderwijs, en vraagt je wel eens af of je het wel goed doet. Uit de voordracht door studenten blijkt een enorme waardering. Dat ik uiteindelijk de prijs ook gewonnen heb, is ook weer leuk, want kennelijk is ook het college van wijzen enthousiast."

*Je leukste onderwijsmoment?* "Wow... Een specifiek moment weet ik niet, maar ik krijg een kick als een zwakkere student laat zien dat ‘ie het begrepen heeft.'

*Je slechtste onderwijsmoment?* "Toen ik als pril docentje een collega verving, scoorden de studenten bij het eerste deeltentamen gemiddeld een 4,6. Dat was schrikken: wat was hier verkeerd gegaan? Ik heb veel geleerd van het openhartige gesprek dat ik toen met studenten had."

*Wat zou je doen als je rector was?* "Oei, misschien valt nu de hele faculteit Letteren over me heen, maar ik zou de hele universiteit concentreren in De Uithof. Lekker dicht bij de bieb. Het is wel leuk hier in de binnenstad, maar ik wil makkelijker contact kunnen leggen met mensen van andere vakgebieden. Om de brede academische honger te stillen moet je nu veel organiseren. Het valt vast tegen als je op De Uithof werkt, maar nu kom ik nooit toevallig een psycholoog of geneticus tegen voor een praatje."

*Blijf je werken als je de loterij wint?* "Ja! Liefst ga ik dan iets meer onderzoek doen, maar altijd in combinatie met onderwijs. Zo’n twee cursussen per jaar, zodat ik aan studenten kan doorgeven met welke leuke en spannende dingen ik bezig ben."

*Wie is je grote academische voorbeeld?* "Qua onderzoek is Labov, de grondlegger van de sociolinguïstiek, mijn grote voorbeeld. Hij is nu 75 en nog steeds inspirerend, ook door zijn koppeling van onderzoek aan maatschappelijke problemen."

*Wat is het beste advies dat je ooit kreeg?* "Mijn vader zei dat ik niet op jonge leeftijd al moest overstuderen. Ik moest op school niet op mijn maximale studeercapaciteit zitten, zodat ik er op de universiteit tenminste nog een schepje bovenop kon doen. Hij had groot gelijk!"

*Wat is het laatste boek dat je hebt gelezen?* "'Alle uitbarstingen' van Geert van Istendaal. Een verzamelbundel met zijn columns en zeer geschikt voor op het toilet. En een wijnencyclopedie. Tijd voor romans heb ik helaas niet."

*Hoe ben je als je dronken bent?* "Oh, dat is lang geleden! Ik word nog gezelliger, krijg meer *babbelwater* en word ook wel een beetje een verleider."

*Wat is je favoriete tv-programma?* "Het Belgische nieuws en Jack Frost."

*Wat wil je nog bereiken?* "De grote Docentenprijs!"