Oud-minister Apotheker slachtoffer onjuiste rechterlijke uitspraak

Oud-minister Apotheker slachtoffer onjuiste rechterlijkeuitspraak

Deze harde uitspraak deed prof.dr. Chris Backes in de oratiewaarmee hij deze week - ongeveer twee jaar na zijn aanstelling - deleerstoel ruimtelijk bestuurs- en milieurecht aanvaardde. In zijnrede ging Backes in op een drietal hardnekkige milieuproblemen, teweten de CO2-uitstoot door bedrijven, het groeiende autogebruik ende mestproblematiek. Op al die terreinen zijn radicale oplossingenniet alleen nodig maar ook mogelijk, betoogde Backes, wanneer deoverheid daartoe althans de politieke moed zou hebben. Alsvoorbeeld noemde hij de noodzaak om de benzine-accijnzen fors teverhogen. Een dergelijke maatregel, die zou leiden tot eenbenzineprijs van rond de vijf gulden per liter, is niet alleen vanbelang om de door het verkeer veroorzaakte CO2-emissie op hethuidige niveau te bevriezen. Ook zou daarmee een einde wordengemaakt aan het curieuze gegeven dat de overheid opdraait voor eenniet onaanzienlijk deel van de door het verkeer veroorzaaktekosten. In de Europese Unie belopen de door het verkeerveroorzaakte maar niet doorberekende kosten jaarlijks ongeveer 340miljard gulden.

Ten aanzien van het mestbeleid waren het niet deverantwoordelijke ministers maar zijn juridische vakbroeders diedoor Backes streng werden toegesproken. Hij prees de moedige pogingvan oud-minister Apotheker om de varkensboeren met zijnHerstructureringswet te dwingen tot inkrimping van hunvarkensstapel, en constateerde dat die poging door de Haagserechtbank vorig jaar ten onrechte is getorpedeerd. Gevolg is dathet verzuringsbeleid in ons land nu weer dreigt vast te lopen.

Oorzaak van de ongelukkige uitspraak is volgens Backes eenonjuiste interpretatie van het begrip 'onteigening'. Volgens derechters vormen de varkensrechten waarover de boeren beschikkeneigendomsrechten. Dat betekent dat onteigening volgens de wet rechtgeeft op schadevergoeding. Backes stelt echter dat rechten envergunningen als zodanig geen apart eigendom kunnen vormen en dusook niet kunnen worden onteigend. Zij maken onderdeel uit van eenbedrijf en als zij om redenen van algemeen belang worden beperkt ofingetrokken is er geen sprake van onteigening,maar van eenbeperking van de eigendom van dat bedrijf. In zulke gevallen ismaar zelden sprake van financiƫle compensatie, zoals blijktuit uitspraken van het Europese Hof naar aanleiding van de kortingvan melkquota en het intrekken van een vergunning totgrindwinning.

Los van de nadelige effecten op het milieubeleid waarschuwtBackes ook voor de juridische gevolgen van de Haagse uitspraak. Alsde Hoge Raad die niet terugdraait, zou in de toekomst elkeaanscherping van een milieudoelstelling de overheid op kosten jagenomdat er dan sprake zou zijn van 'onteigening' van een eerder bijvergunning toegestane uitstoot. Maar ook taxichauffeurs kunnenmogelijk nu bij de overheid aan de bel trekken omdat huntaxivergunning als gevolg van de liberalisering in de taxibranchezijn waarde heeft verloren.

Backes spreekt de hoop uit dat de huidige minister van LandbouwBrinkhorst bij zijn voornemen blijft om de zaak aan de Hoge Raadvoor te leggen. Met name omdat deze kwestie van groot belang isvoor het milieubeleid en een voorwaarde lijkt om de voor hetvolgende decennium vastgestelde doelstellingen van emissiereductieste bereiken, zou alles moeten worden gedaan om het oordeel van deHoge Raad zo spoedig mogelijk te verkrijgen, aldus een bezorgdeBackes.

EH