Plagiëren is te leren, tien tips plus bonus

Tip 1 vervang een paar woorden door een synoniem

Het is een eenvoudige, maar effectieve truc. Gooi de woordvolgorde van zinnen hier en daar om, of gebruik een paar andere woorden. Heb het bijvoorbeeld over 'de rechtbank' als er 'de rechter' staat. Zorg wel dat de zin nog steeds klopt en pas op met de 'zoek & vervang-functie' van je tekstverwerker. Een rechter kan een toga dragen, een rechtbank niet.

Tip 2 koop je eigen plagiaatsoftware

Docenten gebruiken niet alleen Google om plagiaat op te sporen. Soms zetten ze zwaarder geschut in, zoals plagiaatsoftware. Er zijn tientallen programma's, zoals Pl@iarism, Ephorus en Codas. Het kost wat, maar je kunt je docenten voorblijven als je ze zelf aanschaft. Hoeveel moet je nog veranderen voordat het computerprogramma niet meer aan plagiaat denkt? Een druk op de knop en je krijgt vanzelf het antwoord. Maar trek niet onnodig de beurs: lang niet alle faculteiten hebben zo'n programma in huis.

Tip 3 zoek uit hoeveel risico je loopt

Op sommige faculteiten krijgen studenten die betrapt worden pas straf als ze voor de tweede keer betrapt worden. Tot die tijd kun je dus doen en laten wat je wilt. Bovendien bleek uit het Utrechtse OER-onderzoek dat de examencommissie in minder dan een derde van de gevallen wordt ingeschakeld als je betrapt wordt. Het enige risico dat je dan nog loopt, is een zware onvoldoende en reputatieschade.

Tip 4 zoek een luie docent

Sommige docenten hebben de neiging om je te begeleiden bij het schrijfproces. Aan hen moet je bijvoorbeeld eerste versies laten zien. Het kost veel moeite om een goed gekopieerde tekst dusdanig te bewerken dat hij eruit ziet als een eerste versie. Dan kun je beter een andere docent zoeken. Er hoeft er maar één naïef genoeg te zijn.

Tip 5 koop een essay dat niet op internet staat

In de Angelsaksische wereld zijn ze al razend populair: websites waar je essays en hele afstudeerscripties kunt kopen die nergens op het internet te vinden zijn. Die teksten zijn dus immuun voor anti-plagiaatsoftware. Betaal wel pas na afloop. Volgens het gerenommeerde Britse Times Higher Education Supplement kopen veel studenten een kat in de zak. Een scriptie die een negen waard zou zijn, scoort in de praktijk vaak een stuk lager. De inhoud van de scriptie kan na een tijdje ook verouderd zijn. 'Niet goed, geld terug' zit er vaak niet in. Als de verkopers immoreel genoeg zijn om hun scriptie te verkopen, dan zijn ze ook immoreel genoeg om je op te lichten. Ze geven van tevoren waarschijnlijk geen inzage, uit angst dat je de scriptie dan al overneemt. Een andere optie is natuurlijk een vriend van de middelbare school strikken, die aan een andere instelling dezelfde studie volgt.

Tip 6 zorg dat de tekst consequent is

Wie van het betere sprokkelwerk houdt, wil wel eens vergeten om de verschillen tussen de teksten glad te strijken. Niet alleen hoort het eindresultaat in één enkel lettertype te staan, ook de manier van verwijzen naar andere teksten - dat doen de auteurs die je plagieert meestal wél - hoort overal op dezelfde wijze te gebeuren.

Tip 7 snap de tekst die je inlevert

Ook als je alle tips braaf opvolgt, kunnen docenten argwaan krijgen. De tekst kan bijvoorbeeld iets té goed zijn. Wanneer ze het plagiaat niet kunnen aantonen, gaan ze vaak op andere manieren proberen om je onderuit te halen. Ze stellen bijvoorbeeld slimme vragen. "Erg interessant wat je schrijft, maar is Kripkes interpretatie van private language daadwerkelijk identiek aan Wittgensteins eigen idee?" Dan moet je wel snappen waar het over gaat.

Tip 8 zoek de schemerzone op.

Het is niet altijd eenvoudig om te beoordelen of iets plagiaat is en dat werkt in je voordeel. Maak gebruik van de schemerzone. Als je een lange lap tekst van een auteur letterlijk overneemt, kun je de bron tussen haakjes vermelden: (Janssen, A (1994)). Mocht de docent zich verbijsterd afvragen waarom die tekst niet tussen aanhalingstekens staat, dan zeg je met droge ogen: ik heb de bron toch vermeld? Je moet wel een heel hardvochtige examencommissie treffen als je daar niet mee wegkomt. Zie ook tip 10.

Tip 9 plagieer geen al te oude teksten

Als jouw paper voor economie plotseling oproept tot leninisties-marxistiese axie, dan snapt iedere docent dat je een tekst uit de jaren zeventig hebt overgenomen. En dit komt voor, vergis je niet. Het is ook wel begrijpelijk. Uit Canadees onderzoek is gebleken dat vooral domme studenten plagiëren.

Tip 10 oefen een naïeve gelaatsuitdrukking

Gewoon voor de zekerheid. Sommige docenten denken namelijk dat de studenten van nu helemaal niet beseffen dat ze plagiëren. De jongeren van tegenwoordig groeien op met internet, nietwaar? En daar is alles vrijelijk beschikbaar. In het studiehuis van de middelbare school mocht je alles kopiëren wat je maar wilde. Misbruik hun welwillendheid en hun al te grote inlevingsvermogen naar eigen goeddunken.

De bonus-tip doe het zelf

Wie plagiëren te ingewikkeld of te riskant vindt, kan natuurlijk ook besluiten om zelf zijn essays, papers en scripties schrijven. Dat heeft een alleraardigste bijwerking: soms leer je er wat van.