Rechtenstudente Ayse Kebaktepe wil griffier worden met hoofddoek: 'Ik vecht door zolang ik kan'

Rechtenstudente Ayse Kebaktepe wil griffier worden methoofddoek: 'Ik vecht door zolang ik kan'

De 20-jarige Utrechtse wilde griffier worden bij dearrondissementsrechtbank in Zwolle. De rechtbank weigerde haarechter omdat ze een hoofddoek wil dragen. Volgens de rechtbank isdat in strijd met de kledingvoorschriften. Die stellen dat hetrechtbankpersoneel alleen een toga met bef en desnoods een baretmag dragen. Volgens Kebaktepe echter wordt ze gediscrimineerd opbasis van haar geloof. Ze draagt haar hoofddoek om religieuzeredenen en ze stapte naar de commissie Gelijke Behandeling. Diehield een openbare zitting die uitgroeide tot een mediaspektakel.De commissie doet op 22 juni uitspraak.

Overal waar de hoofddoek opduikt zorgt deze voor groteopschudding. Na veel strijd is het dragen ervan nu in winkels, bijde politie en in het onderwijs toegestaan. De rechterlijke macht iseen van de laatste bastions die zijn poot stijf houdt. En daar iseen duidelijke reden voor, vindt ze zelf. De rechterlijke machthoort neutraliteit uit te stralen en daar zijn diekledingvoorschriften een onderdeel van. Het mag niet zo zijn dat deverdachte denkt: 'Ik had bij voorbaat al verloren, want er zat eenrechter met een hoofddoek.'

Navrant is dat Kebaktepe haar hoofddoek, die ze op haar twaalfdeuit eigen beweging om religieuze redenen heeft omgedaan, ook draagtom neutraal over te komen. "Als ik hem om traditionele redenen zoudragen zou ik er heel anders uitzien; dan zou ik misschien eensjaaltje dragen." Ze heeft er meer dan zestig in haar kast hangen."Het feit dat ik een hoofddoek draag, wil niet zeggen dat ik eronverzorgd uit wil zien." De religieuze achtergrond is moeilijk tevatten voor een westerling, denkt Kebaktepe. "Het meestaantrekkelijke van de vrouw moet uit het zicht blijven. Dan blijftalleen het meest neutrale over en kunnen er goede gesprekken wordengevoerd zonder dat vooral mannen worden benvloed door de schoonheidvan de vrouw."

Het dragen van een hoofddoek is beslist geen vorm vanonderdrukking vindt Kebaktepe. De islam probeert juist te voorkomendat een vrouw als lustobject wordt gezien. Voor critici als CiscaDresselhuys, de hoofdredactrice van Opzij, die onlangs verkondigdedat zij op haar redactie geen hoofddoek wil zien, kan Kebaktepeweinig begrip opbrengen. "Dat zijn allemaal vooroordelen.Dresselhuys noemt zich feministe maar sluit een hele groep vrouwenuit. Ik vind het jammer dat uit die hoek zoveel tegenstand komt. Ikweet dat er vrouwen verplicht een hoofddoek moeten dragen. Maar datis onderdrukking. Dat mag niet en dat kan niet. Maar je mag nietalle vrouwen met een hoofddoek over een kam scheren. Niemand kanmij verplichten om een hoofddoek te dragen. Mijn vader niet. Mijnbroer niet. Mijn nichten dragen ook geen hoofddoek. Als ik de mijnezou afdoen, zou niemand raar opkijken."

Eenzaam

De eerste vraag die ze op de rechtenfaculteit stelde, was of zedoor haar hoofddoek ooit in de problemen zou komen. Haar docentvond het een hele stomme vraag en wees haar op de Nederlandsegrondwet waarin discriminatie op basis van geloof wordt verboden.Toch komt ze nu in de moeilijkheden door diezelfde hoofddoek. "Hetzijn vooroordelen en het kost tijd om die de wereld uit te helpen.Ik ben dit niet bewust begonnen. Ik ben pas tweedejaars en ik vondhet leuk om in Zwolle een tijdje in de praktijk te werken. Destudie zelf is alleen maar theorie. Ik kan ook niet wachten tot ikafgestudeerd ben. En ik moet er niet aan denken dat ik mijn beroepniet zou kunnen uitoefenen."

Haar praktijkervaring in Zwolle mag niet doorgegaan zijn, tochheeft ze de afgelopen maanden voor een rechtenstudente behoorlijkveel ervaring opgedaan. "Ik keek heel erg op tegen de zitting vande commissie. Ik voelde me daar heel erg eenzaam. De landsadvocaatstond tegenover me. Een van de beste. Maar de commissie dreef hemheel erg in de hoek. Hij sprak zichzelf ook tegen door te zeggendat de toga in bepaalde sectoren van de rechtbank al niet meerwordt gedragen."

Schietschijf

Maar Kebaktepe doet nog meer ervaring op. Vorige week zat zenaast twee hoogleraren en Kamerlid Femke Halsema in eenpaneldiscussie die werd georganiseerd door haar belangenverenigingde Studenten Unie Nederland (SUN). Het dragen van die hoofddoek iseen onderdeel van mijn identiteit, stelde ze daar.

"Ik zal nooit mijn hoofddoek afdoen, ook al gaat dat ten kostevan mijn carriere." Bijval kreeg ze voldoende van de zaal. OokFemke Halsema vond dat de vrijheid van godsdienst boven dekledingvoorschriften van een rechtbank gaat. Slechts de Tilburgsehoogleraar Zoontjes was bereid om op het forum als schietschijf tedienen door het standpunt van de Zwolse rechtbank te verdedigen.Zoontjes stelde dat er in de rechtbank geen plaats is voorgeloofsuitingen en dat het dragen van een hoofddoek zelfs in strijdzou kunnen zijn met het Europees recht dat de belangen van deverdachte beschermt.

Maar Zoontjes verdedigde zich heel formeel met wettelijkekledingvoorschriften, terwijl veel Nederlanders bij het zien vaneen hoofddoek de islamitische rechtbanken in Iran en debeeldenstorm van de Taliban voor ogen krijgen. Kebaktepe hield danook niet op te benadrukken dat het dragen van een hoofddoek haarniet belemmert in het neutraal toepassen van de Nederlandse wet. Zevroeg zich af waarom veel mensen denken dat zij minder onpartijdigzou zijn dan een blanke christelijke man.

Kamerlid Halsema vertelde dat ze nog niet wist wat ze zou gaandoen als de commissie Gelijke Behandeling Kebaktepe in het ongelijkstelt. Halsema vermoedde dat er op dit moment in de Tweede Kamergeen meerderheid te vinden is om de wet te veranderen en vond hetpolitiek niet opportuun om daar initiatieven voor teontwikkelen.

Kebaktepe kan in die situatie haar hoofddoek afdoen zonder datiemand in haar omgeving daarover zal vallen. Of ze kan ervoorkiezen met hoofddoek een carriere als advocaat te beginnen. Nu alzijn er advocatenkantoren die haar een stage hebben aangeboden. Zeis dat niet van plan. "Voor mij heeft dit twee kanten. Ik vechtvoor mijn eigen positie, maar ik doe het ook voor anderen. InLeiden zijn op dit moment 23 studentes die een hoofddoek dragen.Die moeten gewoon rechter kunnen worden. En dat gevoel geeft me dekracht om door te gaan. Ik kies niet voor de gemakkelijke weg. Ikvecht door zolang ik kan."

Kebaktepe krijgt veel positieve reacties. Maar ook helenegatieve, zelfs uit haar eigen Turkse kring. "Ze vragen me wie ikwel niet ben dat voor mij de wet aangepast moet worden. Maar wettenzijn door mensen gemaakt voor mensen. En als ze op een gegevenmoment niet meer voldoen, moeten ze worden aangepast. Of ze zeggen:"In Turkije mag je zo niet eens studeren.' Dan zeg ik: 'Turkije iseen land dat heel veel op het matje wordt geroepen. Nederland heeftheel veel kritiek op Turkije. Dan ga je toch niet jezelf metTurkije vergelijken'."

Jurgen Swart