Schermer Symke Haverkamp: 'telekinese met je lichaam'

Enkele stamgasten van café Orloff aan het Wed deinzenverschrikt achteruit wanneer Symke Haverkamp zijn sabel heft. Metvinger en duim om de houder laat hij de punt van het wapen kleinecirkeltjes draaien. "Daar herken je de volleerd sabreur aan",vertelt de vierdejaars student. "Beginners gebruiken vooral hunschouder en ellebogen. De echte toppers schermen vanuit hun polsenen vingers." Eerder heeft Haverkamp tot vermaak van decafébezoekers al zijn zwarte schermmasker en wittebeschermingspak uit een zwaarbeladen sporttas gehaald.

Orloff is voor Symke Haverkamp een tussenstop op weg naar detraining in Delft. Samen met Tijmen Ros, de oio bij scheikunde diezich al sinds jaar en dag aan de top van de Nederlandse sabelsportbevindt, rijdt hij tegenwoordig twee keer per week op en neer naarde groepstrainingen in Delft en Rotterdam. "Normaal gesproken driekeer, maar ik heb nu een avondcollege, godbetert."

Naast de trainingen met de Nederlandse sabeltop oefent Haverkampzo'n twee keer per week thuis. "Dat doe ik meestal in de woonkamer,want mijn eigen kamer is helaas te laag. Ik hang dan een masker aande kapstok. Dat is dan de tegenstander die ik moet raken. Wat mijnhuisgenoten daarvan vinden? Ze hebben het maar te nemen. Er staatook een piano, waarop geregeld gespeeld wordt. Daar hoor je mij ookniet over."

Dédain

Haverkamp schermt al vanaf zijn vijfde levensjaar. "Een levenzonder schermen kan ik mij niet voorstellen", stelt hij. Defascinatie voor het sabelschermen komt oorspronkelijk voort uit eenkinderlijke ridderromantiek, geeft de student toe. "Op zatermiddagzag ik Ivanhoe en Robin Hood op televisie. Hakken met zwaarden, datwilde ik ook. Ik heb mijn moeder net zolang aan haar kop gezeurd,totdat ik naar een schermvereniging mocht. Later verdween datromantische idee natuurlijk, maar de esthetiek van het schermen metdat wapen is altijd blijven trekken."

In de schermsport wordt nogal eens met enig dédaingesproken over de sabreurs. De beste Nederlandse floretschermsterIndra Angad Gaur lietzich onlangs ontvallen dat alleen schermersdie met floret en degen niet uit de voeten kunnen de sabelhanteren. "De sabel is het enige wapen waarmee behalve gestoken,ook geslagen mag worden", verklaart Haverkamp de scepsis. "Hierdoorzijn de wedstrijden veel agressiever. Punten worden heel snelgemaakt, omdat afweren zeer moeilijk is. Nadenken kan alleen tussende punten door. Sommige mensen willen de aantrekkingskracht van diemanier van schermen niet zien."

Maar wat is dan precies die aantrekkingskracht? Haverkamp: "Ikpraat wel eens met mensen die aan Aziatische vechtsporten doen overhet presteren onder spanning. Die sporters zeggen dat ze tijdenseen wedstrijd 'op een andere manier zijn'. Dat klinkt vaag enetherisch, maar op de loper gebeurt dat inderdaad. Je richt jeergens op en je doet het ook meteen, zonder er verder over na tedenken. Als dat lukt is dat een heel mooi gevoel. Een soorttelekinese met je lichaam."

De invloed van de Aziatische vechtsport doet zich op meerfronten gelden. Zo let Haverkamp sinds enige tijd op zijnademhaling tijdens het schermen. "Door je spieren te ontspannen,ontspant de geest en heb je jezelf beter in de hand." Toch gaat hetde schermer te ver om zich echt in de zen te verdiepen. "Daar hebik geen tijd voor."

De voormalig juniorenkampioen wil bovendien graag het verschiltussen schermen en Aziatische vechtsporten benadrukken. "DeAziatische vechtsporten zijn veelal echte vechtkunsten, waarbijgeleerd wordt om tegenstanders uit te schakelen. Schermen is vooraleen sport. Het gaat om het winnen, niet om eliminatie. Met eenlullig prikje geef je aan beter te zijn dan je tegenstander."

Dip

Haverkamp behoort op dit moment tot de beste Nederlandsesabelschermers. De eerste zes schermers van de nationale ranglijstvormen de nationale ploeg. Zij doen mee aan de grote wedstrijden enhebben recht op een vergoeding voor reis- en deelnamekosten. Metzijn prestatie tijdens de Coupe du Nord-wedstrijden in Denemarkenafgelopen weekeinde (die overigens werden gewonnen door Tijmen Ros)heeft Haverkamp zich waarschijnlijk voor het Nederlands teamgeplaatst. In een onderling duel versloeg hij een van de huidigeselectieleden. Of Haverkamp nu inderdaad één van de bestezes Nederlandse schermers is hangt af van de schermbond die dezwaarte van de wedstrijd in Kopenhagen moet beoordelen.

Dat Haverkamp nu op het punt staat de sprong naar de Nederlandsetop te maken is verrassend. De prestaties van de schermer lieteneen jaar lang veel te wensen over. Haverkamp heeft echter eenplausibele verklaring voor de dip waar hij inzat. "Begin '98 ben iktwee maanden in Hongarije geweest. Daar heb ik een hele anderemanier van schermen aangeleerd.Vroeger was het bij mij: nietnadenken, maar meppen. Heel fysiek dus. De Hongaarse schoolkenmerkt zich juist door rustig en technisch schermen. Zo wilde ikook gaan schermen. Maar er is een sportwet die zegt dat eenverandering van stijl in eerste instantie ten koste gaat van deprestaties. Dat gebeurde dan ook. Bovendien had ik nog de pech datmijn toenmalige Nederlandse trainer systematisch afbrak wat ik inHongarije geleerd had. Gelukkig kon ik in die periode af en toeterugvallen op Tijmen. Hij was ook in Hongarije geweest. Met hemkon ik dat Hongaarse jargon spreken. Nu gaat het steeds beter enkomen de resultaten."

Na die eerste twee maanden keerde Haverkamp nog eens voor eentrainingskamp terug naar Hongarije. De twee verblijven in Hongarijehebben hem gesterkt in zijn voornemen "er echt voor te gaan". "Ikheb niet alleen de technieken onder de knie gekregen. De status vanschermen is in Hongarije ook heel anders dan in Nederland. Hierwordt het schermen vaak beschouwd als een dure, elitaire, en somsook een beetje mietige, sport. In Hongarije is schermen eenvolkssport. Daar hangen de kampioenen aan de muur bij de KentuckyFried Chicken."

Xander Bronkhorst