SOA's

Doe jij iets aan, trek ik iets uit 'Ik vrij veilig of ik vrij niet', 'doe jij iets aan, trek ikiets uit' en 'soa's zijn overal verkrijgbaar, condooms trouwens ook'. Creatieveslogans van allerlei voorlichtingscampagnes, maar blijkbaar niet voor iedereenpakkend. Als het op seks aankomt, wint de passie het van ons verstand. Wild zoenend en elkaar uitkledend belanden we op zijn bed. Shit, ik heb geen condooms bij me. Ik durf er eigenlijk ook niet over te beginnen, dat zouhet moment en de passie kunnen killen. Dan maar zonder, denk ik. Na een wilde nacht word ik wakker met spijt. Ik zal toch geen soa opgelopen hebben?Weer thuis bel ikmijn beste vriendinnetje en ik vertel haar alles over afgelopen nacht. Na mijnverhaal zegt ze: "Klinkt goed, maar je hebt het toch wel veilig gedaan h??!" Nou nee, geef ik beschaamd toe. "Stom kalf", zegt zij terecht. "Wat als hij nou een player is die iedere week een ander chickie zijn bed in praat? Met hen zal hij hetdan ook wel onveilig doen." De rest van de dag kan ik alleen nog maar aan mijneventuele soa denken. Op internet lees ik dat meer dan de helft van de jongeren en jongvolwassenen met losse partners niet altijd met condoom vrijt. Dit geldt voor 48procent van de mannen en voor 57 procent van de vrouwen. Ondanks alle voorlichtingscampagnes is het onveilig vrijgedrag sinds 2000 gestegen van 20 naar 53procent. Alleen bij de allereerste seksuele ervaring en bijonenightstands is het cijfer de afgelopen jarenbeter geworden: tachtig procent van de jongeren gebruikt dan een condoom (bron: SoaAids Nederland). Vorig jaar hebben er zo'n 69.000 mensen een soa-test gedaan bijde GGD. Dat is een toename van tien procent ten opzichte van 2005. Voor de zekerheid maak ook ik een afspraak. Een paar weken later kan ik terecht. Met een rood hoofdonderga ik een kruisverhoor over mijn seksleven. Ik neem me stellig voor nooit meeronveilig te vrijen. Dan komt het moment supréme: ik mag me uitkleden en op de stoel met beugels vlijen. De dokter komt binnen en blijkt een leuke kerel van eind twintig te zijn. Vervolgens komt er groot licht, de fameuze eendenbek en een grote wattenstaaf te voorschijn. Ik mag me weer aankleden, het onderzoek is voorbij. Annette (22), derdejaarsstudent Rechten, heeft twee maanden geleden een soa-test gedaan. De uitslag viel tegen: chlamydia. "Ik had nergens last van, maar ikhad een artikel gelezen over soa's en bleef er over piekeren. Ik liet me testen om van de angst af te zijn. Toen ik te horen kreeg dat ik chlamydia had, schrok ik me dood. Je denkt dat het jou niet overkomt. Ik moest toen twee jongens, waarmee ik onveilig had gesekst, bellen om ze te waarschuwen. Dat was moeilijk, maar anders besmetten zij misschien weer andere meisjes. Ik heb nog geluk gehad want ik ben er vrij snel vanaf gekomen. Waarschijnlijk heb ik er verder niets aan overgehouden."Twee weken lang moet ik wachten op de uitslag van mijn soa-test. Mijnonveilige vrijpartij en de meest verschrikkelijke ziekten dwalen door mijn hoofd. Dan komt het telefoontje: de uitslag! Het einde van een nachtmerrie ?f het begin?Jaarlijks lopen naar schatting zo'n 100.000 mensen een soa op. Het is dus erg na? ef om te denken dat het mij niet overkomt. Zeventig procent van de chlamydia- engonorroe-infecties worden gevonden bij vrouwen jonger dan 25 jaar en juist heteroseksuelen tussen de achttien en de 25 jaar vormen de grootste risicogroep voor hiv. Hoe durven we met deze cijfers toch nog steeds onveilig te vrijen? In mijnomgeving merk ik dat iedereen wel veilig w?l vrijen, maar op een of andere manier gebeurt het vaak niet. Waarom niet? Het is nog steeds génant om bij de toonbank een pakje condooms te vragen. Vervolgens moet je het ook nog eens bij je hebben, én moetje het ter sprake durven te brengen als het moment daar is. Daarnaast is er bijstudenten vaak drank in het spel waardoor een condoom misschien minder belangrijk lijkt dan in nuchtere toestand. Ook vinden veel meisjes dat ze al verantwoord bezig zijn door het slikken van de pil. Niet zwanger worden lijkt belangrijker dan het niet oplopen van een soa. Volgens Margot Mulder, voorlichter van Soa AidsNederland, spelen er nog andere factoren mee in het onveilig vrijgedrag. "Tijdens de seks wil je niet aan de gevaren denken. Seks moet leuk zijn, dus druk je die enge gedachten weg. Er zit wel een stemmetje in je hoofd dat je vertelt dat je verkeerd bezig bent, maar het plezier is op dat moment belangrijker dan de angst. Pas na de seks wordt dat stemmetje steeds luider. "Bovendien zijn mensen weer onveiliger gaanvrijen sinds er hiv-remmers zijn", voegt Mulder toe. "Natuurlijk wil niemand hiv.Maar omdat het niet meer dodelijk hoeft te zijn, zijn mensen er niet meer zo bang voor. Als de angst minder wordt, verslapt de aandacht en dat maakt een verschil."Tamara Rosenbach van de GG&GD Utrecht: "Onveilig vrijen is een risico-inschatting.Je kijkt naar je partner en schat in hoeveel risico er is dat die een soa of hiv heeft. Vertrouwen speelt dus een grote rol; vooral onder studenten, in dat kleine wereldje, ken je elkaar vaak. Maar dat neemt niet weg dat je hoe dan ook risico'sloopt als je het onveilig doet." Maar volgens Rosenbach is het grootste probleem dat veel mensen zichzelf niet als risicogroep beschouwen. "Zij zien soa's en hiv vaak niet als iets wat zij ook kunnen krijgen. Bovendien zijn soa's relatiefmakkelijk te genezen. Het lijkt wel alsof het niet erg wordt gevonden om chlamydiate krijgen."Omdat veel vrouwen niet weten dat ze chlamydia hebben start Soa AidsNederland dit najaar een speciale campagne. In de regio's Amsterdam, Rotterdam enZuid-Limburg worden de komende drie jaar 315.000 jongeren tussen de 16 en 29 jaar uitgenodigd een chlamydia-test thuis te doen. Via een website kunnen zij een gratis testpakket opvragen. Mannen sturen een urinemonster naar het laboratorium, vrouwen een zelf af te nemen uitstrijkje. Degenen met chlamydia krijgen een antibioticakuur. Margot Mulder hoopt dat de chlamydia campagne bijdraagt aan veilig vrijen. "De ervaring van een test is meestal een reden om het seksueel gedrag te veranderen. Je wordt dan intensief geconfronteerd met het risico van onveilig vrijen. Hopelijk gaat de test over drie jaar landelijk."Rosenbach vindt dat er meer over soa’s gesproken moet worden. "Hoewel vriendinnen het er onderling wel steeds meer over hebben,blijft het taboe in bed bestaan. Bovendien leggen vrouwen de schuld vaak neer bijmannen. Maar de verantwoordelijkheid voor je eigen gezondheid draag je zelf. Er mag dus nog wel wat emancipatie op dat gebied komen." Ik heb mijn lesje in ieder gevalgeleerd. De uitslag van mij soa-test was gelukkig goed maar het heeft me doen beseffen dat de pret van het moment niet opweegt tegen alle ellende er na. Ik zal met een rood hoofd aan de kassa om een pakje condooms moeten vragen, er altijd een bij me moeten dragen ?n het lef moeten hebben om er over te beginnen. Ik vrij veilig of ik vrij niet!NB: Op de website www.soawijzerutrecht.nl is meer te lezen over seksueel overdraagbare aandoeningen. Daar staat ook informatie over de locaties waar je je kan laten testen.

Achtergrond
Uitgave: Uitgave 3
Jaargang: Jaargang 39
on 20/09/2007

Doe jij iets aan, trek ik iets uit 'Ik vrij veilig of ik vrij niet', 'doe jij iets aan, trek ikiets uit' en 'soa's zijn overal verkrijgbaar, condooms trouwens ook'. Creatieveslogans van allerlei voorlichtingscampagnes, maar blijkbaar niet voor iedereenpakkend. Als het op seks aankomt, wint de passie het van ons verstand. Wild zoenend en elkaar uitkledend belanden we op zijn bed. Shit, ik heb geen condooms bij me. Ik durf er eigenlijk ook niet over te beginnen, dat zouhet moment en de passie kunnen killen. Dan maar zonder, denk ik. Na een wilde nacht word ik wakker met spijt. Ik zal toch geen soa opgelopen hebben?Weer thuis bel ikmijn beste vriendinnetje en ik vertel haar alles over afgelopen nacht. Na mijnverhaal zegt ze: "Klinkt goed, maar je hebt het toch wel veilig gedaan h??!" Nou nee, geef ik beschaamd toe. "Stom kalf", zegt zij terecht. "Wat als hij nou een player is die iedere week een ander chickie zijn bed in praat? Met hen zal hij hetdan ook wel onveilig doen." De rest van de dag kan ik alleen nog maar aan mijneventuele soa denken. Op internet lees ik dat meer dan de helft van de jongeren en jongvolwassenen met losse partners niet altijd met condoom vrijt. Dit geldt voor 48procent van de mannen en voor 57 procent van de vrouwen. Ondanks alle voorlichtingscampagnes is het onveilig vrijgedrag sinds 2000 gestegen van 20 naar 53procent. Alleen bij de allereerste seksuele ervaring en bijonenightstands is het cijfer de afgelopen jarenbeter geworden: tachtig procent van de jongeren gebruikt dan een condoom (bron: SoaAids Nederland). Vorig jaar hebben er zo'n 69.000 mensen een soa-test gedaan bijde GGD. Dat is een toename van tien procent ten opzichte van 2005. Voor de zekerheid maak ook ik een afspraak. Een paar weken later kan ik terecht. Met een rood hoofdonderga ik een kruisverhoor over mijn seksleven. Ik neem me stellig voor nooit meeronveilig te vrijen. Dan komt het moment supréme: ik mag me uitkleden en op de stoel met beugels vlijen. De dokter komt binnen en blijkt een leuke kerel van eind twintig te zijn. Vervolgens komt er groot licht, de fameuze eendenbek en een grote wattenstaaf te voorschijn. Ik mag me weer aankleden, het onderzoek is voorbij. Annette (22), derdejaarsstudent Rechten, heeft twee maanden geleden een soa-test gedaan. De uitslag viel tegen: chlamydia. "Ik had nergens last van, maar ikhad een artikel gelezen over soa's en bleef er over piekeren. Ik liet me testen om van de angst af te zijn. Toen ik te horen kreeg dat ik chlamydia had, schrok ik me dood. Je denkt dat het jou niet overkomt. Ik moest toen twee jongens, waarmee ik onveilig had gesekst, bellen om ze te waarschuwen. Dat was moeilijk, maar anders besmetten zij misschien weer andere meisjes. Ik heb nog geluk gehad want ik ben er vrij snel vanaf gekomen. Waarschijnlijk heb ik er verder niets aan overgehouden."Twee weken lang moet ik wachten op de uitslag van mijn soa-test. Mijnonveilige vrijpartij en de meest verschrikkelijke ziekten dwalen door mijn hoofd. Dan komt het telefoontje: de uitslag! Het einde van een nachtmerrie ?f het begin?Jaarlijks lopen naar schatting zo'n 100.000 mensen een soa op. Het is dus erg na? ef om te denken dat het mij niet overkomt. Zeventig procent van de chlamydia- engonorroe-infecties worden gevonden bij vrouwen jonger dan 25 jaar en juist heteroseksuelen tussen de achttien en de 25 jaar vormen de grootste risicogroep voor hiv. Hoe durven we met deze cijfers toch nog steeds onveilig te vrijen? In mijnomgeving merk ik dat iedereen wel veilig w?l vrijen, maar op een of andere manier gebeurt het vaak niet. Waarom niet? Het is nog steeds génant om bij de toonbank een pakje condooms te vragen. Vervolgens moet je het ook nog eens bij je hebben, én moetje het ter sprake durven te brengen als het moment daar is. Daarnaast is er bijstudenten vaak drank in het spel waardoor een condoom misschien minder belangrijk lijkt dan in nuchtere toestand. Ook vinden veel meisjes dat ze al verantwoord bezig zijn door het slikken van de pil. Niet zwanger worden lijkt belangrijker dan het niet oplopen van een soa. Volgens Margot Mulder, voorlichter van Soa AidsNederland, spelen er nog andere factoren mee in het onveilig vrijgedrag. "Tijdens de seks wil je niet aan de gevaren denken. Seks moet leuk zijn, dus druk je die enge gedachten weg. Er zit wel een stemmetje in je hoofd dat je vertelt dat je verkeerd bezig bent, maar het plezier is op dat moment belangrijker dan de angst. Pas na de seks wordt dat stemmetje steeds luider. "Bovendien zijn mensen weer onveiliger gaanvrijen sinds er hiv-remmers zijn", voegt Mulder toe. "Natuurlijk wil niemand hiv.Maar omdat het niet meer dodelijk hoeft te zijn, zijn mensen er niet meer zo bang voor. Als de angst minder wordt, verslapt de aandacht en dat maakt een verschil."Tamara Rosenbach van de GG&GD Utrecht: "Onveilig vrijen is een risico-inschatting.Je kijkt naar je partner en schat in hoeveel risico er is dat die een soa of hiv heeft. Vertrouwen speelt dus een grote rol; vooral onder studenten, in dat kleine wereldje, ken je elkaar vaak. Maar dat neemt niet weg dat je hoe dan ook risico'sloopt als je het onveilig doet." Maar volgens Rosenbach is het grootste probleem dat veel mensen zichzelf niet als risicogroep beschouwen. "Zij zien soa's en hiv vaak niet als iets wat zij ook kunnen krijgen. Bovendien zijn soa's relatiefmakkelijk te genezen. Het lijkt wel alsof het niet erg wordt gevonden om chlamydiate krijgen."Omdat veel vrouwen niet weten dat ze chlamydia hebben start Soa AidsNederland dit najaar een speciale campagne. In de regio's Amsterdam, Rotterdam enZuid-Limburg worden de komende drie jaar 315.000 jongeren tussen de 16 en 29 jaar uitgenodigd een chlamydia-test thuis te doen. Via een website kunnen zij een gratis testpakket opvragen. Mannen sturen een urinemonster naar het laboratorium, vrouwen een zelf af te nemen uitstrijkje. Degenen met chlamydia krijgen een antibioticakuur. Margot Mulder hoopt dat de chlamydia campagne bijdraagt aan veilig vrijen. "De ervaring van een test is meestal een reden om het seksueel gedrag te veranderen. Je wordt dan intensief geconfronteerd met het risico van onveilig vrijen. Hopelijk gaat de test over drie jaar landelijk."Rosenbach vindt dat er meer over soa’s gesproken moet worden. "Hoewel vriendinnen het er onderling wel steeds meer over hebben,blijft het taboe in bed bestaan. Bovendien leggen vrouwen de schuld vaak neer bijmannen. Maar de verantwoordelijkheid voor je eigen gezondheid draag je zelf. Er mag dus nog wel wat emancipatie op dat gebied komen." Ik heb mijn lesje in ieder gevalgeleerd. De uitslag van mij soa-test was gelukkig goed maar het heeft me doen beseffen dat de pret van het moment niet opweegt tegen alle ellende er na. Ik zal met een rood hoofd aan de kassa om een pakje condooms moeten vragen, er altijd een bij me moeten dragen ?n het lef moeten hebben om er over te beginnen. Ik vrij veilig of ik vrij niet!NB: Op de website www.soawijzerutrecht.nl is meer te lezen over seksueel overdraagbare aandoeningen. Daar staat ook informatie over de locaties waar je je kan laten testen.

KADER

In alle Soorten &Aantallen.

Naar schatting vinden er in Nederland jaarlijks ruim100.000 nieuwe soa-infecties plaats. De laatste jaren neemt het aantal testen en dushet aantal ontdekte soa's toe. In onderstaande tabel zie je het geschatte jaarlijkse aantal nieuwe infecties van de zeven belangrijkste soa's in Nederland. Niet iedereen met een soa laat zich onderzoeken. Deze schatting is daarom het aantal diagnoses geëxtrapoleerd naar de Nederlandse bevolking.

1. Chlamydia infectie 60.000

2.Genitale wratten 25.000

3. Herpes genitalis 12.000

4. Gonorroe 6.000

5. Hepatitis B 2.000

6. Syfilis 750

7. Hiv infectie 700

Overige soa 3.000

Totaal: 109.450

Chlamydia: Een bacterie in de slijmvliezenvan de geslachtsdelen. Besmetting vindt plaats door onveilige seks, ook oraal. Bij het vrijen met iemand die besmet is met chlamydia heb je vijftig procent kans ook geïnfecteerd te worden. Erg besmettelijk dus. Klachten zijn een brandend gevoel bij het plassen, afscheiding uit de vagina of penis, anale jeuk of irritatie en keelontsteking na orale seks. Mannen kunnen gezwollen en gevoelige ballen of een ontsteking van de bijbal krijgen. Vrouwen kunnen ook pijn in de onderbuik, pijn bij het vrijen of bloedverlies tijdens de seks of tussen menstruaties door krijgen. In zeventig procent van de gevallen hebben vrouwen geen klachten, terwijl slechts een kwart van de mannen ongemerkt met deze soa rondloopt. De symptomen worden meestal??n tot drie weken na besmetting duidelijk. Chlamydia is goed te genezen met antibiotica maar kan tot eileiderontsteking en onvruchtbaarheid leiden als er geen tijdige behandeling plaatsvindt.

Genitalewratten De wratten op of rond de geslachtsdelen of anus zijn pijnlijken hardnekkig. Zelfs na een behandeling kunnen ze terugkomen. Hoe eerder je er iet aan doet, hoe beter genitale wratten te verwijderen zijn. Herpes:Wordt veroorzaakt door een virus waarvan er verschillende soorten zijn (bijvoorbeeld een koortslip). De rode plekjes en pijnlijke blaasjes op of rond de geslachtsdelen zijn wel te behandelen maar niette genezen. Bij minder weerstand kun je een uitbarsting krijgen die heel besmettelijk is. Gonorroe (druiper): Bacterie inde slijmvliezen van de keel, vagina, penis of anus. Vrouwen kunnen klachten krijgen zoals groenwitte of gelig sterk ruikende afscheiding en pijn bij het plassen. Maarvaak zijn de klachten bij vrouwen niet zo duidelijk. Mannen hebben een geelgroene druppel aan de penis en last bij het plassen.

Gonorroe is goed te genezen metantibiotica.

Hepatitis B: Door dit virus kan de lever ontstoken raken. Het kan leiden tot vermoeidheid, misselijkheid, koorts en geelzucht. Besmetting kan ook plaatsvinden door orale seks. Het virus verdwijnt vanzelf, maar niet altijd. Inenting tegen Hepatitis B is mogelijk.

Syfilis: Bacterie in de slijmvliezen. Symptomen kunnen zijn: zweertjes op de penis, vagina, anus of mond en vlekken op de huid. Alssyfilis niet wordt behandeld kunnen hart, nieren en ruggenmerg wordenaangetast.

Hiv-infectie:Het virus dat aids veroorzaakt. Het tast je afweersysteem aan waardoor je lichaam geen weerstand meerheeft. Je loopt makkelijk ziektes op en je kunt er uiteindelijk aan doodgaan. Als je seropositief bent, hoef je nog geen aids te hebben. Je hebt pas aids als je afweersysteem dusdanig aangetast is dat allerlei andere ziekten hun kans schoon zien. Tussen seropositief en aids kan soms wel vijftien jaar zitten. Het lichaam doet er drie maanden over om antistoffen tegen hiv te ontwikkelen, dus dan pas kun je testen of je besmet bent. Het aidsvirus zit in bloed, sperma en vaginaal vocht en kan ook door orale seks overgedragen worden, als er sperma of menstruatiebloed in demond komt. Van hiv kom je nooit meer af maar medicijnen kunnen ervoor zorgen dat het aantal virusdeeltjes flink afneemt en je afweer toeneemt. In het beste geval bereik je dan nooit het stadium van 'aids-patiënt', maar ben je wel je leven lang'hiv-geïnfecteerd'.