Spijkers met Koppen: een ideaal zaterdagmiddag-uitje

Spijkers met Koppen biedt een mix van cabaret,politiek, actualiteiten, satire en muziek. Elke zaterdagmiddagzendt de VARA dit radioprogramma live uit vanuit cafe Florin &Firkin. Het - gratis - bijwonen van de uitzending is razendpopulair, vooral bij studenten.

Bij elk live-programma gaat weleens wat fout. Dat blijkt maarweer tijdens de uitzending op deze zaterdag. Katja Schuurman hadbeloofd naar Utrecht af te reizen om te komen praten over haar rolin de film 'Costa'. Een tegenvaller voor de redactie: hetsiliconenwondertje presteert het om tien minuten voor aanvang vanhet programma af te zeggen. Bij een auto-inbraak is haar outfitgestolen en nu moet ze in allerijl iets anders kopen voor hetpremirefeest van die avond. Een redacteur kan Katja nog weloverhalen in de uitzending aan de telefoon te komen. "Ik wil ervanavond toch een beetje mooi uitzien", verontschuldigt ze zich.Presentator Jack Spijkerman reageert ad rem. "Ja, want dat heb jijnodig." Luid gelach in het publiek. "Wat heb jij trouwens metauto's, Kat?" De diva weet even helemaal niets meer uit tebrengen.

Typisch 'Spijkers met Koppen', waarin de studentikoze humoroverheerst. Die is behalve in het cabaret van onder meer Mike Boddeen in de gesproken column van Rotterdamse Carrie ook terug tevinden in de politiek getinte interviews. De kwinkslagen volgenelkaar snel op, soms misschien te snel. Toch is het knap hoeSpijkerman en zijn collega Felix Meurders dankzij hun flitsendeaanpak zelfs van de saaiste en taaiste onderwerpen nog iets mooisweten te maken. Het blijft niet onopgemerkt, want 'Spijkers metKoppen' is met een kleine 500.000 luisteraars per week het bestbeluisterde programma van Radio 2 en het paradepaardje van deVARA.

Lachen

Ook nu hebben zich weer een dikke honderd bezoekers verzameld incafe Florin & Firkin aan de Nobelstraat. Zeker de helft van hetpubliek in het voormalige Zeezicht bestaat uit studenten, die nieteens allemaal in Utrecht of directe omgeving wonen. Ook daarbuitengeniet het programma bekendheid.

Neem Paul Vermaas, die samen met een paar dispuutgenotenhelemaal uit Eindhoven is gekomen om Spijkerman op de foto tezetten. "Dat geldt als voorwaarde om lid te worden van ons dispuut.Na afloop van de uitzending heeft Jack wel tijd, zei hij. Kunnen wedaarvr mooi de opnamen bijwonen." Vermaas kent het programma van deradio; hij luistert er af en toe naar. "Lachen. Toch is het veelleuker om het ook te zien, want dan beleef je het veelintensiever."

Al om tien uur gaan de cafedeuren open en druppelen de eerstebezoekers binnen. Na half twaalf is zitten er voor de meesten nietmeer bij; daarvoor nemen de apparatuur, de crew en de genterviewdente veel ruimte in beslag. Ter verzachting van de pijn geeft hetpersoneel van de Ierse pub het publiek toestemming plaats te nemenop de bar.

Angelique Hendriks, studente rechten, heeft een prima uitzicht."Je moet gewoon vroeg komen. Ben je er niet voor elven, dan krijgje weinig tot niets mee van de sfeer van de uitzending. En dan ishet een stuk minder leuk." Samen met een vriendin bezoekt ze'Spijkers met Koppen' regelmatig: zeker een keer per maand. "Het iseen ideaal zaterdagmiddag-uitje. Eigenlijk valt het nooit tegen; ergebeurt altijd wel iets. Ik kom puur voor het entertainment. Hetcabaret en de muzikale optredens vind ik het grappigst, maar ooksommige interviews zijn de moeite waard."

Voor Florin & Firkin vormt 'Spijkers met Koppen' de bekendeslagroom op de taart. "Zaterdag is een absolute topdag", meldtDavid Reeberg. "Het uitzendtijdstip werkt in ons voordeel. Beterkan niet: een programma dat rond lunchtijd wordt uitgezonden." Enzo nippen er om half twaalf al studenten aan hun biertje. Ookzetten sommigen hun tanden in een tosti, vermoedelijk bij wijze vanontbijt.

De opofferingsgezindheid van het publiek tekent de populariteitvan het informatieve en cabareteske VARA-programma. Interviews,discussie en confrontatie, gecombineerd met cabaret en muziek: diecocktail staat kennelijk voor succes bij studenten. SamenstellerWim van Klaveren noemt de afwisseling de grote kracht van hetprogramma. "We brengen variatie aan in genre, maar ook in onderwerpen toon. Dat spreekt aan."

Graadmeter

Er zijn twee redenen waarom voor Utrecht als locatie is gekozen:de ligging en het hoge studentengehalte. "Onze gasten komen uit hethele land. We zochten een centraal gelegen, goed bereikbare stekwaarin een relaxte stemming hangt. Toen kwamen we vanzelf opUtrecht uit. Een echte studentenstad, veel meer dan Hilversum."

Net als voorloper 'In de Rode Haan', het politieke programma datstamde uit de jaren zeventig, heeft 'Spijkers' de opzet om eenongedwongen sfeer creeren. "Negen van de tien keer zegt eenpoliticus in een cafe interessantere dingen dan in de studio. Deaanwezigheid van publiek is daarbij essentieel; dat zorgt voor debroodnodige sfeer", vertelt Van Klaveren. Daarbij vormen dereacties van de toeschouwers een graadmeter voor het succes voorhet programma. Als een onderwerp of gast minder in de smaak valt,trekt de redactie haar conclusies. "Dan hebben we een verkeerdekeus gemaakt en doen we het de volgende keer anders."

Over het algemeen komen gasten graag in de uitzending, ondanksde no-nonsense aanpak. "Mensen weten wat ze kunnen verwachten alsze achter de microfoon nestelen. Ze worden hard aangepakt, maarkrijgen nooit een stoot onder de gordel. Het mooiste is als ze zelfook een beetje op het publiek spelen." Nee, luidruchtig vindt VanKlaveren het (studenten)volk niet. "We hebben vrij net publiek.Soms lawaaierig, maar meestal rustig. Iedereen houdt zich stil alsdat nodig is."

Hoe anders was het vroeger, toen het programma letterlijk in eenhoekje van het cafe werd opgenomen. "Zat de rest in een andergedeelte rustig koffie te drinken. Dat kun je je nu niet meerindenken; nu lijkt het meer op een voorstelling waar je naar toegaat."

Wie de moeite neemt, ziet in Florin & Firkin hoe hetonzichtbare medium tot leven wordt gewekt. Dan pas valt op hoe knapen professioneel 'Spijkers met Koppen' in elkaar steekt. Een uniekekans om een keer mee te maken: de spanning bij de presentatoren, degeluidstest en 'last but not least' het Spijkerlied aan het slotvan de uitzending ("Kijk uit voor Spijkers met Koppen, we staan opde loer, of je nu rood of katholiek bent, directeur of keuterboer,je komt in Spijkers met Koppen")

Ergerlijk is alleen hoe presentator Felix Meurders vlak voor hetbegin van de uitzending op Louis van Gaal-achtige wijze het publiekopzweept. Zijn wilde armgebaren helpen wel, want even na twaalvengaat het programma live de lucht in en ten teken daarvan barst eenoorverdovend gejoel los. Dat is precies de bedoeling. Spijkermankondigt alvast de onderwerpen aan, maar door het aanhoudendegejuich valt daar letterlijk geen woord van te verstaan. Geenprobleem voor de echte fans. Uitzendingen zijn sinds kort ook viaInternet te volgen, http://www.vara.nl.

Quirijn Metz

Spijkers met Koppen is op toernee doorNederland!

10 maart: Hogeschool Windesheim in Zwolle (metoptredens van Skik)

17 maart: Schouwburg in Middelburg (met ManuelaKemp)

24 maart: Oranjerie in Roermond (met Slagerijvan Kampen)

31 maart: De Muzeval in Emmen (metAbel)

7 april: Hotel Zuiderduin in Egmond aan Zee (metEllen Pieters/Lucretia van der Vloot)