Topsport van studentenbarokensemble in Geertekerk: 'Ik ging de hele wereld over met mijn barokfagot'

Topsport van studentenbarokensemble in Geertekerk: 'Ik ging dehele wereld over met mijn barokfagot'

"Voor barokmuziek geldt hetzelfde als voor barokke kunst: het isvooral veel. Veel tierelantijntjes, veel trillingen, veelversiering. Bovendien is elke stem gelijkwaardig: de melodie komtin alle instrumenten terug." Hester de Boer (23) is violiste envierdejaars student fysische geografie. Vanaf het begin van haarstudie speelt ze bij het Kunstorkest dat als ondertitel hetUtrechts Studenten Barokensemble heeft.

Het orkest bestond gisteren, 20-02-02, precies twintig jaar.

Het Kunstorkest werd in 1982 opgericht door Norbert Kunst. Hijstudeerde toen blokfluit aan het conservatorium en na een cursus'barok leren spelen' bij Parnassos besloten hij en andere cursistenom een orkest op te richten met Kunst als dirigent. Toen Kunstlater vooral ging musiceren, stopte hij met het begeleiden van hetorkest. "Ik ging de hele wereld over met mijn barokfagot. Maar natien jaar had ik daar wel genoeg van. Mijn opvolger bij hetKunstorkest ging toen net weg en vroeg of ik het weer wildeovernemen. Daar voelde ik wel voor." Kunst is inmiddels eenbelangrijke spil in de barokwereld geworden.

Net als andere studentenorkesten wisselt het niveau van hetKunstorkest elke paar jaar. Kunst: "Je hebt vier of vijf jaar eenopgaande lijn en dan studeren de mensen af en verlaten het orkest.Het hoort nou eenmaal bij het fenomeen studentenorkesten. Hetniveau zakt terug als er een nieuwe groep begint. Met hen ga je aande slag om ze naar een hoger niveau te brengen." Het orkest datongeveer 25 leden heeft, heeft elk jaar twee of drie projecten ofvoorstellingen, waar ze naar toewerken. Dit voorjaar zijn dat devoorstellingen in de Geertekerk, waarvoor de repetities halfnovember begonnen en de eerste uitvoering gisteren was.

Topsport

Studente Hester de Boer werd in het begin van haar studie lidvan het Kunstorkest. "Ik speel al vanaf mijn zevende viool. Toen ikging studeren, wist ik meteen dat ik bij een studentenorkest wilde:muziek maken met leeftijdgenoten, mensen leren kennen en ook metandere studenten dan fysisch-geografen omgaan. Het orkest isredelijk klein en heel gezellig. Zo organiseren we ookmuziekavondjes bij mensen thuis, waarbij we voor elkaar spelen. Wegaan soms zeilen met het hele orkest. En sommige leden begeleidenweleens een koor, anderen spelen op feestjes. We kennen elkaar goeden weten elkaar te vinden."

De concerten in de Geertekerk worden 'topsport' voor Hester."Drie mensen spelen in alle twaalf de concerten mee en een daarvanben ik. Het is moeilijk om je steeds te concentreren op een nieuwstuk. We hebben er veel mee geoefend: een stuk muziek voor je neuskrijgen en in een paar maten weten welke muziek het is. Je moet hetthema heel snel doorkrijgen."

Alle leden van het orkest doen mee aan de voorstellingen. "Datis eigenlijk wel bijzonder" vertelt Kunst. "Bach schreef deconcerten voor strijkers en klavecimbels. Maar ons orkest heeft ookveel blazers. Die heb ik dus aan de concerten toegevoegd. Bach deeddat zelf ook hoor. Je kunt de muziek aanpassen aan de club mensendie meespeelt."

Dat er solo's zijn weggelegd voor de klavecimbel is heelbijzonder. In totaal doen aan de jubileumconcerten vierklavecinisten mee die ieder vijf solo's spelen. Twee zijn lid vanhet orkest, de twee anderen zijn professionals uit Parijs die totde kenissenkring van Norbert Kunst horen. Een van de twee prof's,Stefano Intrieri, heeft de studentsolisten klavecimbelworkshopsgegeven tijdens een speciale repetitie.

"De klavecimbel speelt meestal continuo, dus begeleidend",vertelt solist Jasper Berben (24), student muziekwetenschappen. "Ikvind het een eer dat ik een solo mag spelen. Ik heb op de piano welvaker solo's gespeeld, maar nog nooit op het klavecimbel. Ik benmet dit instrument begonnen toen ik tweenhalf jaar geleden bij hetKunstorkest kwam. Daarvoor speelde ik piano."

Volgens Hester kan de piano niet vergeleken worden met hetklavecimbel. "Klavecimbel is een snaarinstrument maar ook een slag-of tokkelinstrument. Je hoort een 'ploink'-achtig geluid, het lijktmeer op gitaar dan op piano. Of misschien op harp." Jasper:"Het isheel anders dan piano" vindt ook Jasper. "De toetsen zitten opdezelfde plaats, maar dat is het dan ook wel. Je speelt heel andersop klavecimbel. Je kunt bijvoorbeeld niet hard of zacht spelen.Maar omdat je toch muziek wilt maken moet je op andere manieren demelodie vormen. Daar zijn veel technieken voor: de noten los vanelkaar spelen of aan elkaar vast of ze over elkaar verbinden."

Pure klanken

Het Kunstorkest is een barokensemble. De studenten spelen muziekdie gecomponeerd werd tussen 1600 en 1800. Opvallend omdat dedaaropvolgende muziekperioden, zoals de Romantiek, veel bekenderzijn. Jasper vindt Barokmuziek heel mooi: "Het is muziek diespreekt, heel open en direct." Hester vindt barokmuziek heellogisch. "In de baroktijd was de muziek beperkt tot een aantaloctaven, er waren nog geen andere mogelijkheden. We weten nu dat ertoen een halve toon lager gespeeld werd. Daar zijn ze achtergekomen omdat de oude blaasinstrumenten langer waren. Dat moet welkomen, omdat ze toen een veel lagere toon hadden. De instrumentenzijn sindsdien veranderd. Wij spelen in het orkest op moderneinstrumenten maar proberen wel de authentieke klank na te bootsen.Dat we hoger spelen, hoor ik meteen, maar een leek zou het nieteens opvallen."

Barokmuziek begint tegenwoordig steeds meer te leven. Was er inde jaren zestig en zeventig nog vooral aandacht voor Romantischemuziek, nu er steeds meer bekend wordt over de manier waarop barokvroeger werd gespeeld, wordt het ook steeds populairder. Hester:"Ik ben barok steeds meer gaan waarderen. Ik vind de pure klankenheel mooi. Sinds kort heb ik nu ook barokvioolles, ik ga me ersteeds meer in specialiseren. Ik speel ook in een ander barokorkestwaar wel op de lage stemming gespeeld wordt. En ik heb specialesnaren: van kattendarmen. Het klinkt eng maar in heel veel snarenzit darm in de kern. Zou vioolmuziek daarom wel kattengejank wordengenoemd?" lacht ze.

Tijdens de concerten zullen videobeelden op een groot scherm vantien bij zeven meter geprojecteerd worden. Die moeten een dialoogaangaan met de muziek. De makers van het visuele gedeelte maken bijieder concert een filmpje. Dat bestaat uit abstracte beelden, departituur van de muziek en beelden van het spelende orkest. Hester:"We worden dus levensgroot afgebeeld. Dat vind ik pas echt eng.Gelukkig zitten we met onze rug naar het scherm."

Eva Houtsma

De laatste twee klavecimbelorkesten van Bach vanHet Kunstorkest zijn op 22 en 23 februari 2002 in de Geertekerk inUtrecht. Aanvang 19.30 uur. Zie ook http://www.kunstorkest.nl