Undercovers ingezet om illegale fietsenhandel tegen te gaan

Undercovers ingezet om illegale fietsenhandel tegen tegaan

Al acht jaar doet Rens met dezelfde fiets. Een uitzondering opde regel. De vijfdejaars natuurwetenschap & bedrijf kocht detweewieler in de winkel. "Toen ik naar de middelbare school ging."Een prestatie voor iemand die in Utrecht woont en regelmatig zijnfiets zomaar ergens parkeert in de binnenstad. Dan lijkt Veerletoch meer het type waar de meeste Utrechtse studenten zich aankunnen spiegelen. Zij verloor vorige week donderdag haar achtstefiets in twee jaar tijd. "Twee sloten, aan een paal, achter tweeandere fietsen", somt ze de getroffen beveiligingsmaatregelenop.

Paul Scheffer en Fred Jongerius van de Utrechtse politie kijkener niet van op. Het maakt niet uit wat voor slot, hoeveel sloten ofwat voor fiets. Elk slot is te kraken en voor elke fiets is eenkoper. En nu willen Fred en Paul niet stigmatiseren, maar negen vande tien dieven zijn junks die fietsen zien als toekomstigegrammetjes cocaïne of bolletjes heroïne.

Het is negen uur en eigenlijk nog te vroeg voor de illegalefietsenhandel. "Tussen twee en vier uur 's nachts. Dan worden demeeste fietsen te koop aangeboden. Het wachten is op mensen die hetcafé verlaten. Voor wie wat gedronken heeft en nog een eindnaar huis moet lopen, is de verleiding groot een fiets te kopenvoor een tientje of vijftien gulden. "Studenten zijn ookNederlanders hoor", lacht Paul. "Er wordt flink afgedongen. 't Ismaar net wat de student op zak heeft. Soms gaat de fiets van dehand voor een vijfje of twee gulden."

Heterdaad

Paul en Fred, beiden in de dertig, zijn vanavond niet herkenbaarals agent. Ze lopen in hun gewone kloffie, undercover. "Voor deverandering is dat wel leuk", zegt Paul. "Meestal loop je achter defeiten aan. Is er al wat gebeurd als onze hulp wordt ingeroepen. Nuis het de bedoeling om fietsverkopers op heterdaad te betrappen."En dat lukt aardig. Vooral in de nacht van donderdag op vrijdag; detraditionele stapavond van studenten.

Sinds april van dit jaar is het volgens de Algemeen PlaatselijkeVerordening verboden om in de binnenstad van Utrecht een fiets tekopen of verkopen. Daarmee wil de politie het aanbieden vangestolen fietsen tegengaan, veel mensen vinden dat namelijk ergirritant. Boetesvariëren van 120 tot 250 gulden voor de koper.De verkoper krijgt of een boete of celstraf. Dit kwartaal, wanneerjaarlijks de meeste fietsen verdwijnen, wordt extra gecontroleerdop fietsenhandel. Zowel door agenten in uniform als undercover. Hetkan de moeite lonen want in 1997 werden in het centrum van Utrecht4700 fietsen als gestolen aangegeven. De politie gaat, naaraanleiding van onderzoeken over aangiftebereidheid, uit van 20.000gestolen fietsen.

Paul en Fred lopen van het hoofdbureau van politie aan hetPaardeveld naar het Janskerkhof. Op het plein is het donker. Erstaan honderden fietsen. Voor dieven een goede plek om toe teslaan. Nu, zo tegen half tien, valt er geen bekeuring uit teschrijven. Op naar het Neude, een andere goede stek. De tweebrigadiers lopen elk een eigen kant op in de hoop aantrekkelijkerte zijn voor een fietsverkoper. Maar helaas, niemand hapt.

"Nu lopen we snel van de ene plek naar de andere. Dat doen wenormaal niet. Dan gaan we bijvoorbeeld rustig op een bankje zitten.Of we hangen ergens wat rond. Maar we willen jullie graag alleplekken laten zien waar veel fietsverkopers zijn in de hoop eréén te pakken." Het ziet er echter somber uit. Defietsverkopers houden zich gedeisd. "De meeste junks weteninmiddels wel dat hen een boete wacht. Maar hun gedrag verandertniet. Ze hebben een behoefte. Ze wegen de risico's tegen elkaaraf."

Hoog Catharijne wordt het volgende doel. Bij het Smakkelaarsveldlijkt het spannend te worden. Een man spreekt Paul aan. "Ik zagiemand een mountainbike stelen", zegt hij terwijl hij naar hetachtergebleven voorwiel wijst. "Ik zei nog, laat die fiets staan.Even later vraagt ie of ik 'm wil kopen." Paul vraagt waar de manis gebleven. Hij wijst naar het plantsoen. De twee undercoversversnellen hun pas. Maar de dief is niet te vinden.

Handdoek

De ronde langs HC wordt hervat. Op het stationsplein liggen velekapotte sloten waar even daarvoor nog een fiets aan vast heeftgezeten. Sloten met keurmerk die zijn verbogen, kettingslotenwaarvan het hangslot intact is gebleven, opengesprongen op eenschakel. Maar ook zeer zwaar uitgevoerde cilinder-bolsysteem-sloten, afgebroken naast het slot.

Paul en Fred kennen de trucs. "Wat ze doen is een stevigefietsstandaard afbreken of een van de twee tanden van een voorvork.Daarmee draaien ze een ketting rond." Het slot ziet er dan uit alseen handdoek die je stevig uitwringt. "Er staat dan zo veel krachtop de ketting dat hij op het zwakste punt breekt." Of beugelslotendan de enige niet open te krijgen sloten zijn? "Soms. Maar het ligtaan het type. Sommige gaan open als je er maar lang genoeg op traptof er met een steen tegenaanslaat."

Ondertussen zijn alle plekken waar regelmatig een dief tegen delamp loopt bezocht. Op 't Janskerkhof was geen dief, op het Neudeniet, niet langs de gracht voor de Rembrandbioscoop, niet op 'tWed, niet op het Vredenburg en ook niet bij Hoog Catherijne. Hetrondje wordt opnieuw afgelegd. Bij het stadhuis ziet Paul een ouwebekende met een sjieke fiets. "Die man met die zwarte jas heb ikvorige week nog opgepakt, hij kent me." Fred loopt daarom in zijneentje langs de handelaar. Maar hij vangt bot. Paul: "Uitlokken magniet. We mogen niet vragen of iemand een fiets te koop heeft. Maarals iemand ons aankijkt, mogen we terugkijken en als ze vragen ofik een fiets wil, mag ik vragen hoeveel hij er voor wilhebben."

Tot nog toe zijn er alleen verkopers gepakt, zeggen de tweeundercovers. "Als we niet direct een fiets krijgen aangeboden,kijken we of er verderop in de straat een verkoper rijdt. Dieherken je zo. Ze fietsen aan iemand voorbij, roepen iets en rijdeneen rondje. Als de voetganger hapt, stopt de fietser en praat evenmet hem. Dan wordt er iets uitgewisseld en stapt de voorbijgangerop de fiets. De verkoper kunnen we pakken, de koper meestal niet,omdat die op de fiets wegrijdt."

Tegen elven gaan de twee terug naar het 'HB'. Hun dienst zit erbijna op en voordat de volgende ploeg op pad gaat, moeten ze nogeven met de collega's overleggen. "'t Is jammer", zeggen ze bij hetafscheid, "maar zo werkt het. De ene keer pak je er vier achterelkaar, de andere keer geen één."

Fiets nr. 9

Veerle, derdejaars omgangskunde: "De mijne is vorige weekdonderdag gejat op het Neude. Dat was mijn achtste fiets in tweejaar tijd. Hij stond met twee sloten vast aan een paal en erstonden twee fietsen tegen de mijne aan. Het is bovendien een ouwefiets die ik voor een tientje op straat heb gekocht. Nee, ik hebgeen aangifte gedaan, dat heeft geen zin. Bij de eerste paar nogwel. Al mijn fietsen waren tweedehands, kostten zo'n negentiggulden. De fiets die gisteren is gejat had twee sloten die samenzestig piek hebben gekost. Ik hoop dat de strengere aanpak werkt,maar ik heb er niet veel vertrouwen in.

Fiets nr. 1

Rens, vijfdejaars natuurwetenschappen en bedrijf & bestuur:"Ik doe nog steeds met de fiets die ik heb gekocht toen ik naar demiddelbare school ging. Ik heb een Abus beugelslot en een vetkettingslot. Als ik de stad in ga, zoek ik niet een bepaald plekjeuit. Dieregeling? Ze hadden het al veel eerder moeten doen. Want jehoort veel studenten zeggen: als de mijne wordt gejat, koop ik erwel een op straat. Ik niet, want voor honderd gulden heb je eenfiets in een kleine fietsenwinkel. Daarvan weet je dat die in ordeen van zuivere herkomst is. Daarmee steun je ook niet defietsendief."

Fiets nr. 6

Meindert, derdejaars medisch technische informatica: "Ik rij opnummer zes. Een heel legaal krot dat ik voor 25 gulden heb gekochtvan een particulier. Nee, niet op straat. Mijn vorige fietsen zijnof gestolen of kapot gegaan. Van twee of drie fietsen heb ikaangifte gedaan, maar daarna niet meer. Als de nood hoog was, zouik waarschijnlijk wel een fiets op straat kopen. Het hoorteigenlijk niet, maar als je een prachtige fiets voor vijftiengulden krijgt aangeboden..... Eigenlijk vind ik het prima dat dehandel wordt aangepakt. Je weet toch wel dat je fout zit als je eenfiets op straat koopt."

Gwenda Knobel