Utrechts chemicus legt basis voor nieuw antibioticum

Breukink deed zijn ontdekking tijdens een speurtocht naar nieuwesoorten antibiotica. Die zijn nodig omdat steeds meerbacteriën resistent worden tegen de op dit moment gebruiktekuren. Eén van de richtingen waarin wordt gezocht, is die vande antibacteriële peptiden. Dat zijn delen van eiwitten diezich aan de celwand van ziekteverwekkende bacteriën hechten endaarin een gaatje boren. Daardoor lopen de bacteriënletterlijk leeg en gaan ze dood. Bestaande antibiotica hechtenweliswaar ook aan de celwand, maar doen er veel langer over om debacterie te verzwakken en te doden.

Hoewel nisine, een peptide van 34 aminozuren dat wordtuitgescheiden door de melkzuurbacterie, al van oudsher geldt alseffectief 'groen' conserveringsmiddel in onder meer smeltkaas, isnooit eerder gedacht aan de mogelijkheid om de stof te gebruikenals basis voor de fabricage van antibiotica. Breukink vermoedt datdat komt omdat consumenten bezwaar zouden kunnen maken tegen eenantibioticum dat ook als conserveringsmiddel wordt gebruikt. Maarnu steeds meer bacteriën resistent worden tegen de bestaandeantibiotica, besloot de Utrechtse onderzoeker, die op dit moment inOxford vertoeft, toch om de eigenschappen van antibacteriëlepeptiden nader te onderzoeken. Hij koos daarbij voor nisine omdatdie stof krachtiger is dan andere peptiden.

Uit het onderzoek bleek dat nisine zijn krachtige werking vooraldankt aan het feit dat het zich vast kan hechten aan een molecuuldat een cruciale rol speelt bij de vorming van de celwand van debacterie. Vandaar dat het effectiever is dan andere peptiden in hetdoorboren van die celwand. Dit gegeven, gecombineerd met het feitdat er ook na vijftig jaar gebruik als conserveringsmiddel geenbacteriën zijn gevonden die resistent tegen nisine zijngeworden, biedt volgens Breukink voortreffelijke aanknopingspuntenvoor het ontwikkelen van een nieuwe generatie zeer effectieveantibiotica.

EH