Wat te doen bij verre reizen

Studenten reizen steeds verder en lopen ook steedsmeer kans een infectieziekte op te lopen. Vermoede en onvermoedegevaren van een verre vakantie. Nederlanders kunnen niet omgaan methoogte.

Schildpadden turven in Suriname, op stage in Japan, met jevriendin drie maanden backpacken door Zuid-Amerika, met deTrans-Siberie-express door Rusland, Mongolie en China, co-schappendoen in Zuid-Afrika, stadgenoten tegenkomen op Khao San Road inBangkok,Thailand. En natuurlijk een jaartje trekken in Australie.Studenten reizen de hele wereld af.

Vrijheid, blijheid dus. Of toch niet? Wat zijn de gevaren vandit globetrottergedrag? Andere klimaten, andere culturen. Maar ook:andere ziektes. Malaria, knokkelkoorts, het hepatitis-alfabet,buiktyfus, noem maar op. Om maar te zwijgen van alle exotischeparasieten die op zoek zijn naar mensenvlees. Het maken van eenverre reis was nog nooit zo makkelijk hetzelfde geldt voor hetoplopen van een (sub)tropische infectieziekte.

Hygiene

Gelukkig laten de meeste reizigers zich - voor zover mogelijk -inenten tegen de gevaarlijke aandoeningen. Maar soms ligt inentenniet zo voor de hand, vertelt infectieziekten-arts HerbertSchilthuis. Hij is hoofd van het vaccinatiebureau van deAmsterdamse GG&GD en hij leidt het Landelijk CoordinatiecentrumReizigersadviezen, LCR.

"Iemand die naar Tanzania gaat, zal zich wel laten vaccineren.Maar bij sommige landen ben je er helemaal niet op verdacht dat hetgevaarlijk kan zijn", zegt Schilthuis. Turkije is zo'n onderschatland. Het ligt deels in Europa, terwijl het grootste deel toch echtin Azie ligt. "Daar heersen epidemieen en komen bacterieleaandoeningen voor die het gevolg zijn van een gebrek aan hygiene.Ook in badplaatsen en hotels."

Of neem nou Gambia in West-Afrika. "In het postkantoor zie jeeen folder over Gambia en je kunt in datzelfde postkantoor meteeneen reis boeken. Dan sta je helemaal niet meer stil bij eventuelegezondheidsrisico's."

De ziekte waar Nederlanders het vaakst mee thuis komen ondanksdat er een vaccin tegen bestaat is hepatitis-A, eenleveraandoening. Op naar de GG&GD dus. Ook om prikken te halentegen buiktyfus of het trio difterie, tetanus en polio (dtp). Demeest voorkomende tropische ziekte is malaria. Een vaccin daartegenbestaat (nog) niet, maar het slikken van pillen kan de infectie diedoor een muggenbeet wordt overgebracht wel voorkomen. Veelzeldzamer is de slaapziekte die de tsetse-vlieg meebrengt. Dezeaandoening lijdt tot hersenschade en is lastig te behandelen. Erzijn vorig jaar nog een paar Nederlanders met in Tanzania opgelopenslaapziekte behandeld. Een nare ziekte, een van de patienten iseraan overleden.

Onschuldig maar wel lastig is reizigersdiarree. Een verzamelnaamvoor diarree die veroorzaakt is door alle mogelijke bacterien.Parool: eet geen fruit met schil, drink geen water uit de kraan,eet geen rauw vlees. Helemaal uit den boze zijn onverpakt ijs enijsblokjes. Schilthuis: Het is zonde van je vakantie!

Condooms

Een ander gevaar vormen geslachtsziekten. Gonorroe, syfilis enhiv tieren welig in het arme (sub)tropische buitenland."Geslachtsziekten spelen een onderschatte rol", aldus Schilthuis,"vooral op verre vakanties omdat een psychologische factormeespeelt. "Mensen die op een lange reis gaan zijn niet voorbereidop het feit dat ze seks gaan hebben. Uit onderzoek weten we datmensen denken 'het overkomt mij toch niet'. Maar het gebeurt vaaktoch wel. Mensen zouden dan ook op reis moeten gaan met de gedachte'je weet maar nooit' en gewoon condooms meenemen. Het is eigenlijkheel simpel."

De verklaring voor het ongewone gedrag ligt voor de hand.Schilthuis: Als mensen op reis gaan, overschrijden ze niet alleenletterlijk grenzen, maar ook figuurlijk. Ze doen dingen die zethuis nooit zouden doen. Sommige reizigers gaan veel bier drinken.Dan moet je natuurlijk niet gaan autorijden, maar ook veilige sekswil er dan wel eens bij inschieten.

Het grootste deel van Nederland ligt onder de zeespiegel.Wellicht ligt dit geografische gegeven ten grondslag aan devolgende waarschuwing van Schilthuis. Hoogte is iets waarNederlanders niet mee om kunnen gaan." In Tanzania de hellingen vande Kilimanjaro beklimmen, lopen op de Zuid-Amerikaanse hoogvlaktenof klimmen in de Himalaya - het wordt steeds populairder, ook bijons poldervolkje. Maar op grote hoogtes is de lucht ijler en is erminder zuurstof. Te snel omhoog gaan heeft dan ernstige gevolgen.Er kan zich vocht ophopen achter de longen of zelfs in de hersenen.Dit oedeem kan de dood tot gevolg hebben. Rustig aan doen, zodra jeboven de 2.000 meter komt, is het parool. Neem enkele dagen de tijdom te wennen aan de hoogte.

Hoewel veel Nederlanders braaf hun prikjes halen voor ze naar detropen afreizen, zijn vaccinaties hier minder populair dan in deons omringende landen. Zo pleitte bijzonder hoogleraar in dehepatologie J. van Hattum enkele weken geleden in zijn oratie nogvoor een algehele vaccinatie tegen hepatitis-B, want Nederlanderszijn kwetsbaar op reis. Maar Nederlanders houden niet zo van pillenen prikken. Denk maar aan de ruggenprik bij bevallingen die in onzebuurlanden heel gewoon is. Of denk aan de handvol pillen die je meekrijgt na een bezoek aan een huisarts in Zuid-Europa. Schilthuis:"Nederlanders zijn bereid om bepaalde risico's te nemen als hetgaat om het oplopen van een ziekte. Maar de bijwerkingen van eenvaccin accepteren we niet."

Rinze Benedictus

Op internet kun je je aardig inlezen in deproblematiek. Op de website van de Wereldgezondheidsorganisatie,http://www.who.int/disease-outbreak-news/,zijn overzichten te vinden van recente epidemieen en waarschuwingenper land. Het RIVM houdt bij hoeveel gevallen van infectieziektener voorkomen in Nederland, http://www.isis.rivm.nl.

Bezoek voor je op vakantie gaat de sitewww.lcr.nl of bel het Landelijk Cordinatiecentrum Reizigersadviezenvoor een algemeen advies, 0900-9584. Vaccinaties krijg je bij deGG&GD, telefoonnummer in Utrecht 030- 2863333. Zie ook http://www.ggd.nl.

Bezint eer ge begint!

- Een tatoeage laten zetten of een piercing laten aanbrengen inbijvoorbeeld Thailand of Indonesie kan hiv of hepatitis-Coverbrengen

- Een vakantie naar Gambia, de Dominicaanse Republiek of IslaMargarita (in het Caribisch gebied) boeken is een fluitje van eencent, maar je gaat wel naar de tropen

- Hoewel Tunesie, Marokko en Turkije aan de Middellandse Zeegrenzen, liggen ze wel in Afrika en Azie

- Enthousiast bergbeklimmen in Zuid-Amerika of de Himalaya kanhoogteziekte tot gevolg hebben

- Drie dagen aan de diarree zijn is niet dodelijk, maar het iswel zonde van je vakantie

- Voor toeristen in ontwikkelingslanden zijn verkeersongelukkeneen grotere doodsoorzaak dan infectieziekten

Wat mag niet ontbreken in de reisapotheek?

- ORS, 'oral rehydration salts', tegen uitdroging bij diaree

- Paracetamol, tegen pijn en koorts

- Stopmiddelen met het ingredient loperamide tegen diarree innoodsituaties, Imodium of Diacure

- Insectenwerend middel met DEET (diethyltoluamide)

- Middel tegen lucht-, wagen- en zeeziekte als je daar last vanhebt

- Condooms. Neem er voldoende van je favoriete merk mee. Hou zein je handbagage, want latex verdraagt de lage temperatuur in delaadruimte van het vliegtuig niet

- Open deur: neem voldoende medicijnen mee die je thuis ookgebruikt

Bron: Vaccinatiecentrum GG&GDUtrecht