wetenschap

Joint

Milieukeurmerken

Milieukenmerken op voedingsproducten zeggen lang niet alles over de feitelijke milieuvriendelijkheid van het product. Dat concludeert onderzoeker Mariëtte van Amstel in het proefschrift Twilight on self-regulation waarop zij deze week promoveerde. De juriste ontwikkelde een model waarmee de betrouwbaarheid van keurmerken op milieuvriendelijkheid kan worden vergeleken. Haar onderzoek richtte zich specifiek op biodiversiteit in landbouwgebieden. Van Amstel onderzocht onder meer keurmerken zoals EKO of Milieukeur, en productspecifieke keurmerken zoals Conservation Grade op de verpakking van Jordans muesli of 'gecontroleerde natuurvriendelijke teelt' van Bonduelle. Geen van de onderzochte kenmerken blijkt volledig betrouwbaar. Van Amstel trof echter ook geen volledig ónbetrouwbare zelfregulering aan. Het meest betrouwbaar is Conservation Grade van Jordans. Bij dit keurmerk wordt de impact op biodiversiteit daadwerkelijk gemeten en op de website gepubliceerd. Dit gebeurt bij andere keurmerken minder geregeld of helemaal niet.

Rode reus

Waarom draaien Sirius A, de helderste ster aan de nachtelijke hemel, en zijn zwakkere broertje, de witte dwerg Sirius B, in een ellipsvormige baan om elkaar heen en niet in een cirkelvormige? Die vraag, die astronomen al lange tijd bezig houdt, lijkt te zijn opgelost door Axel Bonacic Marinovic. In het proefschrift, waarop hij op 31 oktober in Utrecht promoveert, stelt hij dat Sirius B vroeger een 'rode reus' was. Dat soort zeer heldere sterren verliest veel massa in de vorm van een sterrenwind. Volgens Bonacic was het massaverlies telkens extra groot op het moment dat de twee sterren dicht bij elkaar in de buurt waren. Door dit ongelijkmatige massaverlies kreeg de aanvankelijk cirkelvormige baan steeds meer de vorm van een ellips. Het model van Bonacic is het eerste dat de baan van Sirius, en van vele andere tot nu toe onbegrepen excentrische dubbelsterren, kan verklaren.