Zure kratermeren beschadigen mens en milieu

Het proefschrift van Alex Heikens is de eerste studie die bevestigt dat van extreem zure kratermeren een schadelijke invloed uitgaat. Twaalf procent van alle vulkanen op aarde heeft een extreem zuur kratermeer. Een zuur kratermeer ontstaat doordat bij vulkanische activiteit zure gassen vrijkomen.

In sommige gevallen leidt dat tot een zuurgraad die grofweg honderd keer zo hoog is als die van de maaginhoud van een mens. Door die hoge zuurgraad worden gesteentes in de vulkaan opgelost, wat leidt tot te hoge concentraties van elementen als aluminium en fluoride in het water.

Alex Heikens, die op 16 september op zijn onderzoek promoveert, heeft de risico’s onderzocht van water afkomstig uit een extreem zuur kratermeer in Ambagus op Oost Java. De gevolgen voor de bevolking zijn verreikend. De rijstproductie ligt door het verontreinigde irrigatiewater zo goed als stil en de verbouw van maïs is helemaal niet meer mogelijk. Bovendien lijdt het overgrote deel van de 100.000 inwoners van Ambagus aan ernstige aandoeningen van het gebit door te hoge concentraties fluoride in het water.

Het gevaar dat een deel van de verontreiniging in de voedselketen terechtkomt lijkt te verwaarlozen. Cynisch genoeg is de productie van gewassen met verhoogde concentraties van elementen immers al sterk gedaald. Volgens Alex Heikens is die afname van de voedselproductie het grootste probleem voor de bevolking. De ondervoeding neemt toe en het inkomen gaat achteruit, waardoor de levensomstandigheden in het geheel verslechteren.

Er is maar één duurzame oplossing voor het probleem. Dat is vervuiling van het irrigatiewater voorkomen door de waterstroom uit het kratermeer naar de rivieren tegen te gaan. Zo zou een bassin achter het kratermeer het verontreinigde water via een apart kanaal rechtstreeks in zee kunnen lozen.

LA