De werkplek: De drukkerij van Roos van der Heiden en Hester Smit

Als je wel eens van het Educatorium via de loopbrug naar de universiteitsbibliotheek in De Uithof bent gelopen, dan is het je vast wel eens opgevallen: het kleine kamertje bij de ingang van de bibliotheek vol antieke kasten en apparaten. Het heeft wel iets weg van een museum, maar het is heuse drukkerij met een drukpers van bijna honderd jaar oud. 

De universiteitbibliotheek wilde het apparaat – een Victoria degelpers - graag nieuw leven inblazen. De kennis zou anders verloren gaan. “Dit beroep is echt iets bijzonders”, vertelt medewerker Roos van der Heiden. “Het ‘zetten’ – het lettertje voor lettertje opbouwen tot hetgeen je wilt drukken – wordt met uitsterven bedreigd. Er zijn nog maar een handjevol mensen die dat kunnen.”
Collega Hester Smit (met bril) vertelt dat ze een jaar geleden met de opleiding tot zetter zijn begonnen. Ze leerden het vak van de enige man binnen de bibliotheek die het nog kon. Naast alle techniek, viel er ook heel wat jargon te leren. “Als een letter niet goed is, dan gaat hij naar ‘de hel’,” vertelt Van der Heiden. “Dat betekent dat de letter samen met andere defecte letters of tekens zal worden omgesmolten tot nieuwe.”
In de oude houten kasten liggen de verschillende lettertypes. Van der Heiden: “We hebben bijvoorbeeld Hollandse Mediæval en Garamond. Dat laatste lettertype zal veel mensen bekend voorkomen, je hebt het ook in Word. Maar wat veel mensen niet zullen weten is dat het lettertype is gebaseerd op een lettertype dat uit de zestiende eeuw stamt!”
Inmiddels is de drukkerij geopend. Medewerkers van de universiteit kunnen bijvoorbeeld voor bijzondere handgemaakte uitnodingen contact opnemen. Even geduld is dan wel vereist. Smit: “Of er iets fout is gegaan zie je pas als je helemaal klaar bent. Een stuk of vijf proefdrukken is dus geen uitzondering.”