De Afrikaanse schilderijen van Birgit Meyer

Birgit Meyer is hoogleraar religiewetenschap en ontving dit jaar de Spinozapremie en de de oeuvreprijs van de KNAW.

Wie ben je en wat doe je?
Ik ben Birgit Meyer, hoogleraar religiewetenschap in het departement filosofie en religiewetenschap. Precies dertig jaar geleden kwam ik uit Duitsland naar Nederland om aan de UvA culturele antropologie te studeren. Ik ben nooit meer weggegaan. Na mijn promotie heb ik enkele jaren gewerkt aan de UvA en de VU; en sinds 2011 werk ik met veel plezier aan de UU. Een van de zwaartepunten van mijn empirisch onderzoek betreft de bestudering van het christendom in Afrika; daarnaast ben ik bezig met de ontwikkeling van een nieuwe, vergelijkende benadering van religie in pluriforme samenlevingen waarbij de lichamelijke en materiele dimensies centraal staan. In dat verband besteed ik veel aandacht aan de relatie tussen religie en media. Dit jaar mocht ik tot mijn grote verrassing en blijdschap de Prijs Akademiehoogleraren van de KNAW en de Spinozapremie van NWO ontvangen. Ik ben nu druk bezig met het opzetten van mijn nieuwe onderzoekslijn.

Waar is jouw werkplek?
Mijn werkplek is in het Departement Filosofie en Religiewetenschap, Janskerkhof 13. De foto is genomen in het mooie trappenhuis van het gebouw; dit is een geschiktere plek dan mijn eigen kamer om mij samen met deze twee uit Afrika afkomstige schilderijen in beeld te brengen.

Wat is er opvallend aan deze schilderijen?
Ik vind deze schilderijen boeiend. Niet vanwege hun esthetische waarde per se (veel van mijn collega’s vinden er niets aan), maar vanwege het inzicht dat ze mij als onderzoeker bieden in lokale voorstellingen. Daar gaat mijn interesse als antropoloog uiteraard naar uit. Het schilderij aan de linker zijde – gemaakt door Gilbert Forson alias “Ghana Picaso” (2003) – toont een man met een camera, waar een soort stoom uitkomt die het onmogelijk zou maken om het beeld van Jezus door de lens te zien terwijl dit beeld voor ons kijkers wel zichtbaar is. Ik zie dit als een geschilderd commentaar op de kwestie in hoeverre en hoe het goddelijke via moderne media al dan niet toonbaar is. Elke poging tot de verbeelding ervan, aldus de suggestie, verbergt meer dan ze laat zien. Een interessant punt, zeker met het oog op het voortvarende gebruik van moderne media door pinksterkerken.

Het andere schilderij - “Le Pasteur” van de Congolese schilder Ekunde (2010)– biedt een specifieke visie op de in Afrika enorm populaire pinksterkerken met hun wel gevoede flamboyante dominees, die bij het uitdrijven van demonen vrouwen letterlijk aan de grond krijgen, en maar al te gretig geïnteresseerd zijn in dollars en sierraden.

Dit type populaire schilderijen – thuis heb ik nog meer – fungeren voor mij letterlijk als “eye-openers” die mij helpen te zien hoe lokaal naar religieuze transformaties gekeken wordt. En ze houden de Afrikaanse onderzoeksetting waar veel van mijn werk over gaat ook in mijn werkkamer levendig. 

Tags: de werkplek

Advertentie