De prikkels van Stefan van der Stigchel

Hoe verwerken wij prikkels van de buitenwereld? Daarnaar doet Stefan van der Stigchel, universitair hoofddocent Psychologie onderzoek. Zijn experimenten voert hij uit in een donker lab, maar zijn ideeën komen vaak van de straat.

Wie ben je en wat doe je?
“Ik ben Stefan van der Stigchel, universitair hoofddocent Experimentele Psychologie. Ik doe onderzoek naar aandacht en dan vooral naar de verwerking van prikkels door ons visuele systeem.

"Je wordt dagelijks gebombardeerd met een enorme hoeveelheid visuele informatie en door het verplaatsen van de aandacht selecteer je uit dat bombardement de informatie die voor jou belangrijk is. Dat kan zijn omdat deze informatie relevant is voor de taak die jij aan het uitvoeren bent of omdat de prikkel in de buitenwereld zo sterk is, dat de aandacht automatisch naar die prikkel gaat.

"Informatie waar geen aandacht voor is, negeer je en zul je dus ook niet oppikken. Wij onderzoeken dit proces zowel in het gezonde brein als in patiënten met hersenbeschadiging.”

Waar is jouw werkplek?
“Wij doen al ons onderzoek in labs zonder daglicht en zonder geluiden van de buitenwereld. Toch kunnen onze resultaten uit het lab direct vertaald worden naar de buitenwereld. Wij proberen namelijk in het lab situaties uit de buitenwereld zo na te bouwen dat we ze goed kunnen controleren en daardoor de juiste metingen kunnen doen.

“De beste onderzoeksideeën doe ik dan ook op in de buitenwereld. Ik vraag me regelmatig af waarom mijn aandacht ineens getrokken wordt door iets in de buitenwereld en dat kan dan weer inspiratie zijn voor een nieuw experiment. Tegelijkertijd zie je dat veel zaken in de buitenwereld niet goed afgestemd zijn op de manier waarop we onze aandacht verplaatsen. Vooral bij wegwerkzaamheden kunnen er daardoor gevaarlijke situaties ontstaan.”

Wat is er bijzonder aan jouw onderzoek?
“Wij zijn in staat te meten hoe efficiënt de mens met zijn omgeving omgaat. We maken allemaal continu oogbewegingen, maar we weten eigenlijk nog maar heel weinig over hoe onze oogbewegingen worden aangestuurd. Hoe komt het bijvoorbeeld dat we een constant wereldbeeld ervaren, terwijl we continu oogbewegingen maken?

“We ervaren geen schokkerige beelden, maar dit is wel hoe de informatie door onze ogen wordt opgepikt. En dan zijn we ook nog eens blind tijdens een oogbewegingen en knipperen we regelmatig. Het zijn fundamentele vragen over ons dagelijks gedrag, maar waarvan we ons niet bewust zijn. Achterhalen hoe wij onze wereld bekijken heeft mijn kijk op de wereld in ieder geval enorm veranderd.”