‘Meer aandacht nodig voor risico’s van oneigenlijk ritalingebruik’

Bijna een kwart van de studenten zou weleens Ritalin hebben geslikt zonder voorschrift van een arts, bleek al in 2017 uit een peiling van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM). Artsen schrijven Ritalin over het algemeen alleen voor bij een diagnose van ADHD of narcolepsie. Methylfenidaat, de werkzame stof in onder andere Ritalin, zorgt ervoor dat je langer geconcentreerd kan werken. Dat kan een voordeel opleveren bij academische prestaties.

Het oneigenlijk gebruik van methylfenidaat is de afgelopen jaren toegenomen, bleek in februari uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam. Onderzoekers waarschuwden toen dat opleidingen studenten in het hoger onderwijs beter moeten inlichten over de mogelijke gevaren. Zo wordt ritalingebruik bijvoorbeeld in verband gebracht met hart- en vaatklachten, depressie en zelfs suïcide.

Dealen in de UB
“Over die bijwerkingen en mogelijke gevaren zijn mensen slecht geïnformeerd”, vertelt Jesse Wijlhuizen. Namens de Universiteitsraad kaartte hij op 6 februari de zorgen rondom ritalingebruik aan bij het College van Bestuur. Ook liet hij onderzoeken of je gemakkelijk aan Ritalin kunt komen op de campus. Tijdens de tentamenperiode in januari bleek dat je binnen gemiddeld twaalf minuten kosteloos aan Ritalin kon komen in de universiteitsbibliotheken.

“Het is schokkend dat je vreemden om harddrugs kunt vragen en daarbij niet eens vreemd aangekeken wordt”, stelt Wijlhuizen. “Mensen zeiden zelfs sorry als ze geen Ritalin konden geven.” Hij wil geen drugscontrole bij de deur van de UB, zegt hij. “Dat zou wel erg ver gaan. Wat we nu vooral moeten doen, is bewustzijn creëren.”

Campagne
Eva Oosters, fractievoorzitter bij Student & Starter, deelt de zorgen van Wijlhuizen. In de gemeenteraad heeft ze half mei vragen gesteld over het oneigenlijke ritalingebruik en het welzijn van studenten. Naar aanleiding van die vragen, gaat het college van Burgemeester en Wethouders in gesprek met partners. In samenwerking met de UU en studentenverenigingen wil het college de problematiek aanpakken, door middel van bijvoorbeeld een bewustwordingscampagne over de onwenselijke bijwerkingen en strafrechtelijke risico’s.

Het ligt voor de hand om die campagne te richten op studenten, maar er is ook nog een tweede optie, vertelt Wijlhuizen. “Er is misschien een breder probleem. Want waarom is er zo veel Ritalin ‘over’ voor de handel? Dat die handel mogelijk is, geeft aan dat er een overvloed is van het medicijn. Je zou je eigen pillen niet verkopen als je ze echt allemaal nodig zou hebben. Dat zou dan een structureler probleem zijn, want dan zou er te veel van het medicijn worden uitgegeven, en dan moet je je met een campagne of beleid ook richten op de zorg.”

Landelijk onderzoek
Het universiteitsbestuur reageerde in de vergadering met de commissie Onderwijs, Onderzoek en Studentenzaken van 6 februari terughoudend. Het college wilde eerst het landelijke onderzoek naar studentenwelzijn en ritalingebruik afwachten. Dat onderzoek stond voor dit jaar op de agenda, maar een week na eerdergenoemde vergadering bleek dat het onderzoek wordt uitgesteld naar volgend jaar. Dit jaar zouden de resultaten niet representatief zijn, omdat het coronavirus veel invloed heeft op de belevingswereld van studenten.

Prestatiecultuur
Dat studenten en masse naar de Ritalin grijpen om beter te studeren, wordt vaak in verband gebracht met de prestatiecultuur. Zo ook in de nota van de universiteitsraad. Daarop zei rector magnificus Henk Kummeling in de vergadering van 6 februari: “Natuurlijk hebben wij een prestatiecultuur. Wij vragen van onze studenten om te presteren. Wat we níet van ze vragen is om daarbij een toevlucht te nemen in ongewenste middelen.”