‘Stuur student op maatschappelijke stage’

Dure woorden in de uitnodiging over het thema (‘De dag dat extracurriculair belangrijker werd dan curriculair: gewenst breedte of gemiste diepte?’) kunnen simpeler. Een toeschouwer op de tweede rij toont zijn buurvrouw op zijn smartphone zijn samenvatting van de avond: ‘Open Deur’. Die worden inderdaad veel ingetrapt. ‘Logisch, want het is natuurlijk preken voor eigen parochie’, vindt het Sirius-lid en student van het Utrecht Law College (ULC).

Meer doen dan kennis in hoofden stampen is precies waarvoor het Utrecht Law College tien jaar geleden werd opgericht. En de panelleden van de avond lijken allemaal gelijkgezinden: Michiel Tolman wil met zijn Bildung Academie academische vorming bevorderen, VVD-kamerlid Pieter Duisenberg wenst dat elke student het maximale uit zichzelf haalt, Ruud ‘Afvalkoning’ Sondag studeerde rechten maar werd topondernemer en hoogleraar Adriaan Dorresteijn is grondlegger van het ULC.

‘Universiteit leidt tot robots op’

Toch is er discussie, met dank aan de tweehonderd bezoekers. Een eerstejaarsstudent neemt geen genoegen met het pleidooi van Michiel Tolman, die stelt dat de universiteit robots opleidt in plaats van autonome individuen. Zijn Bildung Academie schoolt daarom in ethiek, empathie en expressie.

"Maar dat leer je toch door de school van het leven?", vindt de student. "Als je op een bepaalde manier leert ethisch en empathisch te zijn, dan creëer je toch nog steeds robots?" Tolman pareert: "Het is een grote plus om over verschillende thema’s volwaardige discussies te voeren en niet alleen zingend in de kroeg." Ondernemer Sondag deelt Tolmans visie: "Ik kijk naar het onderscheidend vermogen van een individu. Hoe herken je dat andere mensen zingeving in hun werk krijgen? Pas als je dat weet, ben je in staat leiding te geven."

‘Alleen negens zijn niet voldoende’

Ondernemer Sondag stelt dat cijfers je zonder maatschappelijke ervaring niet helpen. Niet iedereen is het daarmee eens. Pieter Duisenberg weet uit zijn tijd bij McKinsey dat sollicitanten achten of hoger moesten aantonen. "Maar ik denk dat je beide nodig hebt: de superslimme nerds en allrounders met een grote bek. Daar krijg je goede teams van."

Sondag gooit er nog een stelling tegenaan: ‘Traditionele beroepen verdwijnen sneller dan jij je er voor kunt bekwamen.’ Hij neemt de accountant als voorbeeld, die wordt ingehaald door automatisering. De meesten zijn het niet eens met hem. Een togaberoep is immers ook traditioneel. "Wetten veranderen niet veel", zegt een student. "Een opleiding sociale media is over een tijdje niet veel meer waard, maar ons beroep heeft daar geen last van."

" Een conservatieve opvatting", vindt Sondag. Volgens hem zijn er wel degelijk veel veranderingen in recht, bijvoorbeeld door invloeden van Angelsaksisch recht. Hij wil er maar mee zeggen dat je je moet blijven bijscholen.

‘De universiteit blijft een elitaire bubbel’

Adriaan Dorresteijn dropt een minder boude stelling die wel veel losmaakt. Studeren wordt volgens hem weer een hoofdzaak, maar wel met inbegrip van multidisciplinariteit en veel van wat nu extracurriculair heet.

Mooi hoor, socialer worden en contacten leggen, vindt een studente. "Maar de universiteit hoeft dat niet voor je te regelen." "Toch moeten we studenten ook uitdagen en vragen: wat is jouw pad?", vindt Dorresteijn, die wil weten wat voor studenten hij aflevert en graag ziet dat universiteiten afscheid nemen van een anonieme benadering. "De universiteit blijft een elitaire bubbel", zegt een studente. "Dat zou je kunnen oplossen door studenten in verschillende lagen van de maatschappij te laten opereren." 

Een maatschappelijke stage. Koren op de molen van Ruud Sondag. "Ik liep een keer mee met een vuilniswagenchauffeur, die zei: jij mist ook alles! Hoezo?, zei ik. Waarop hij zei: kijk dan, de hele straat is schoon!" Leer denken hoe anderen denken, is het devies. Politicus Duisenberg noemt een Rotterdams voorbeeld, waarbij studenten buddy’s zijn van jongeren uit Rotterdam-Zuid. "Zoiets kunnen jullie in Utrecht ook gaan doen."

‘Laat je niet gek maken door de Zuid-as.’

Steven van Dalen, voorzitter van de Lustrumcommissie, wil weten hoe talent behouden kan worden voor maatschappelijk relevante functies. Je kunt immers veel geld verdienen met nadenken over pak bijvoorbeeld online advertentieverkoop. Maak het alternatief gemakkelijker, vindt Duisenberg, die met docentschap op de proppen komt. Instromen moet eenvoudiger worden en salaris moet vergelijkbaar worden met het alternatief.

Even later spoort hij studenten aan voor hun passie te kiezen. "Laat je niet gek maken door de Zuid-as." Er klinkt gelach. Van de aanwezigen werkt of werkte zo’n 80 procent (al dan niet via stages) bij een advocatenkantoor op die Zuid-as.

Dat roept de vraag op wat de rol van het ULC zelf is in deze hele discussie. Waar zijn de wetenschappers eigenlijk? Er is al een student met een wetenschappelijke publicatie op zijn naam, zegt Dorresteijn, en de volgende kandidaat kan zich bij hem melden. Studenten hebben zelf een verantwoordelijkheid: themamodules zijn mogelijk, zoals een module van Sirius over of de rechtstaat momenteel in gevaar is.

Marieke de Hoon, preses van het eerste Siriusbestuur, werpt de vraag op hoe ULC en Sirius een ‘infrastructuur’ kunnen maken waarin studenten kunnen doen wat ze willen. "Er is heel veel mogelijk, er zijn leesclubjes geweest. Er is geen docent die nee zegt tegen een goed plan." Dat brengt Dorresteijn op zijn slotwens voor Sirius: "Er zijn oude dingen hetzelfde gebleven en komen nieuwe dingen bij. Misschien is nu het moment aangebroken dat Sirius zichzelf opnieuw moet gaan uitvinden." Hij krijgt er de handen voor op elkaar.