50.000 euro in Utrechts open accessfonds

De Universiteit Utrecht stelt een fonds van 50.000 euro in voor onderzoekers die willen publiceren in open accesstijdschriften.

Onderzoekers kunnen vanaf 1 juni aanspraak doen op het fonds, dat bedoeld is om het publiceren van gratis toegankelijke tijdschriften te stimuleren. Commerciële uitgevers als Elsevier, Springer en Wiley zijn nu nog toonaangevend op de markt voor wetenschappelijke tijdschrijften, en vragen hoge bedragen voor toegang tot deze artikelen. Open accessvoorstanders vinden dit onwenselijk omdat  resultaten van wetenschappelijk onderzoek in hun ogen gratis toegankelijk moeten zijn. 
Open accesstijdschriften zijn gratis toegankelijk. Voor de kosten van publicatie en verspreiding moet een auteur of opdrachtgevende instelling wel een bedrag betalen van ruwweg 1000-2000 euro. Om open access te stimuleren mogen UU-onderzoekers de helft van deze kosten nu verhalen op de universiteit.
Aan het fonds van 50.000 euro hangt een aantal voorwaarden. Het moet gaan om publicaties in 100 procent vrij toegankelijke tijdschriften waar kwaliteitscontrole plaatsvindt door middel van peer review. NWO-onderzoeken komen niet in aanmerking, omdat het NWO al een eigen stimuleringsfonds biedt voor open access. De publicatie van proefschriften wordt evenmin gesubsidieerd.
Voor 2012 is een bedrag van 50.000 euro beschikbaar gesteld. Komend jaar wordt hetzelfde bedrag nogmaals opengesteld. Er is een globale verdeling van het geld over faculteiten gemaakt, om te zorgen dat het geld bij alle faculteiten terechtkomt.
Ook Delft en Wageningen hebben een open accessfonds. Deze universiteiten stellen ieder eveneens 50.000 euro per jaar beschikbaar.
Begin dit jaar startte een aantal wetenschappers een boycot tegen commercieel uitgever Elsevier. Inmiddels hebben ze bijval gekregen van wereldwijd ruim 11.000 wetenschappers die in een petitie beloven geen stukken meer te schrijven, beoordelen of redigeren voor Elsevier. Ze vinden dat Elsevier exorbitant hoge prijzen rekent, en dat wetenschappelijke resultaten vrij toegankelijk moeten zijn. Ook 15 UU’ers hebben de lijst getekend.