Alarmdag: met je hoofd in een emmer voor 1,1 miljard

Tijdens de Alarmdag op 6 april vraagt een brede coalitie van actiebewegingen, vakbonden, en universiteiten om een structurele investering van 1,1 miljard in het wetenschappelijk onderwijs. De financiering moet volgens hen terug naar een ‘Normaal Academisch Peil’. De dag is een initiatief van actiegroep WOinActie.

In Den Haag zullen studenten, hoogleraren en bestuurders op verschillende manieren de aandacht van de leden van het nieuwe parlement vestigen op de onderfinanciering van het wetenschappelijk onderwijs. De studentenaantallen stijgen al jaren, terwijl de financiering per student daalt. Een onhoudbare zaak, volgens alle betrokkenen.

Docenten en onderzoekers werken volgens hen hard om de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek op een hoog niveau te houden, maar vanwege de te beperkte middelen zorgt dit voor extra werkdruk. Naar verluidt is het ook de bedoeling dat hoogleraren en bestuurders samen met studenten in de Hofvijver springen.

De Utrechtse historica Annelien de Dijn is een van de trekkers van de landelijke actie. Haar UU-collega Beatrice de Graaf biedt steun met een statement op de website: “Het hoger onderwijs is een ratrace geworden, terwijl er juist zoveel behoefte is aan denk- en bezinningsruimte.”

Maar er zijn ook lokale acties in alle universiteitssteden. In Utrecht is letterkundige en universitair hoofddocent bij de faculteit Geesteswetenschappen Katell Lavéant de coördinator. Zij roept studenten en docenten op zich aan te sluiten bij de acties. Enkele tientallen actievoerders zullen zich op het Domplein verzamelen met een emmer water, maar ook online demonstreren is mogelijk.

Wat is voor jou het doel van de acties?
“We willen druk uitoefenen op de kabinetsformatie. Daarin moet een verhoging van het budget voor hoger onderwijs met 1,1 miljard bovenaan alle lijstjes staan. Dat er geld bij moet, zeggen niet alleen wij. Dat bleek bijvoorbeeld ook uit een rapport van PricewaterhouseCoopers dat op verzoek van het ministerie is opgesteld.

“Zelf zet ik me al enige tijd in voor meer financiële mogelijkheden om vaste docenten aan te nemen. Nu zien universiteiten zich door het gebrek aan voldoende structurele financiering gedwongen om te werken met tijdelijke docenten. Dan gaat het vaak om pas gepromoveerden die door universiteiten zelf zijn opgeleid, maar die na een paar jaar weer wegmoeten. Pure kapitaalvernietiging.

“Die tijdelijke docenten verhuizen van de ene naar de andere universiteit, met grote werkdruk en veel stress als gevolg. Tegelijkertijd krijgen vaste docenten steeds meer taken waarvoor steeds minder tijd is. In het onderzoek ben je bovendien constant bezig met het schrijven van subsidieaanvragen om je projecten te financieren. Dat draagt ook bij de ratrace waarover Beatrice de Graaf het heeft.”

Er zullen politieke partijen zijn die zeggen: het hoger onderwijs heeft er net meer dan een half miljard bijgekregen om de problemen door de coronacrisis te lijf te gaan …
“De extra werkdruk door de coronacrisis was de druppel die de emmer deed overlopen. Er wordt nu extra geïnvesteerd, maar het is een verlichting die met de coronacrisis te maken heeft. Het dekt niet de grote tekorten die er al waren. Overigens heeft zelfs de demissionair minister gezegd dat dat miljard extra er moet komen, bovenop de coronacompensatie.”

Wat kunnen we verwachten dinsdag?
“Om 12.00 zullen enkele tientallen studenten en docenten zich verzamelen op het Domplein. Daar zullen korte toespraken gehouden worden waarbij het thema ‘water’ wordt gekoppeld aan de strijd die we voeren in Den Haag. We sluiten de bijeenkomst af door ons hoofd in een emmer water te steken, als symbool voor het water dat aan onze lippen staat.

“Vanzelfsprekend is de hele bijeenkomst coronaproof. We moeten anderhalve meter afstand houden en er zijn speciale mondkapjes gemaakt die verwijzen naar het thema water aan de lippen. We vragen mensen ook om zich van tevoren aan te melden via de website normaalacademischpeil.nl of contact met mij op te nemen. Maar er is zeker nog plek om op 6 april naar het Domplein te komen, of naar Den Haag te gaan demonstreren.”

En als je nu liever niet naar het Domplein komt, maar de actie wel steunt?
“Dan vragen we je om je online te laten horen en zien. Dat kan op allerlei ludieke manieren. Eén van de ideeën is bijvoorbeeld door standbeelden in de stad te voorzien van een van de rode actiebaretten die we verspreiden (rode vierkantjes zijn het symbool van WOinActie, red.). Maar er is online ook een toolkit te vinden waarmee je je profielfoto op social media of je teamsachtergrond aanpast.”

Denk je dat deze actie leeft bij studenten en docenten?
“Door de coronamaatregelen is het natuurlijk best lastig om mensen te mobiliseren.
Maar dat onderwerpen als structureel onbetaald overwerk en de kwaliteit van het universitaire onderwijs en onderzoek leven, dat is duidelijk. Dat doen ze al langer. Ik hoor steeds meer studenten die merken dat hun docenten het werk maar moeilijk aankunnen. En we hebben nu ook de steun van de besturen van alle universiteiten en van de VSNU. Het UU-bestuur gaat zich via videoboodschappen op de UU-kanalen uitspreken. Er is echt consensus dat er iets moet veranderen."