Alle pijlen op de VVD om leenstelsel en woonbeleid

Negen (kandidaat-)Kamerleden van politieke partijen kwamen vrijdag naar Ede voor een debat dat studenten hadden georganiseerd. Bij de eerste stelling mochten zes partijen vertellen wat ze van plan zijn met de studiefinanciering.

Prijsschieten
Vijf van hen willen de basisbeurs terug of bepleiten in elk geval meer financiële steun voor studenten, desnoods via de belastingdienst. En dus was het prijsschieten op kandidaat-Kamerlid Max Patelski, nummer 49 op de kieslijst van de VVD, die als last man standing het leenstelsel verdedigde. Wat hem betreft blijft alles voor studenten zoals het is, zodat er geld overblijft om de woningmarkt te verbeteren en de werkgelegenheid in stand te houden. De VVD ziet evenmin iets in de compensatie van ‘pechstudenten’ die hun basisbeurs kwijtraakten zonder dat ze daarvoor beter onderwijs terugkregen.

Efficiënter
En meer investeren in het hoger onderwijs vinden de liberalen ook al niet nodig. “We kunnen beter eens kijken waarom de ene instelling het goed doet en de ander slecht, met dezelfde hoeveelheid geld.” De VVD wil jaarlijks 200 miljoen bezuinigen op hogescholen en universiteiten in de hoop dat ze dan efficiënter gaan werken.

Volgens Kamerlid Lisa Westerveld van GroenLinks viel dat moeilijk te rijmen met het recente rapport van adviesbureau PwC dat aantoont dat het hoger onderwijs jaarlijks ruim een miljard euro tekortkomt. En Sydney Smeets, advocaat en nummer 18 op de kieslijst van D66, noemde studeren méér dan ‘een investering in jezelf’. “Ook werkgeverorganisaties, waar de VVD normaal gesproken goed naar luistert, zeggen dat er meer geld naar het onderwijs moet. De VVD staat echt op eenzame laagte in dit debat.”

Bouwen, bouwen, bouwen
Met de stelling dat studenten moeten leren leven met een woningtekort was onder anderen Kamerlid Eppo Bruins van de ChristenUnie het grondig oneens. Het belangrijkste probleem met de woningmarkt is volgens hem dat banken te hoge leningen verstrekken, de huizenprijzen torenhoog blijven en mensen enorme schulden opbouwen.

Student Julian Bushoff, PvdA-fractievoorzitter in de Groningse gemeenteraad en nummer 13 op de kieslijst voor de Tweede Kamer, waarschuwde: “Als de VVD en andere rechtse partijen nog langer aan de macht blijven, zal de woningnood inderdaad niet verdwijnen. Want het is een politieke keuze om die niet aan te pakken.”

Als bijvoorbeeld de verhuurdersheffing voor woningcorporaties blijft bestaan, kunnen die onvoldoende betaalbare woningen bouwen. Hij daagde de VVD uit om drie maatregelen te noemen die ervoor zorgen dat er meer betaalbare woningen voor starters komen. “Bouwen, bouwen en bouwen”, luidde het antwoord. “Wij willen meer regie van de overheid bij het toewijzen bouwprojecten die nu worden tegengehouden door gemeenten en provincies.”

Niet chic
Verder dan een hardere aanpak van huisjesmelkers wilde VVD’er Patelski niet gaan. In het PvdA-plan voor een ‘prins Bernhardbelasting’ voor grote beleggers in vastgoed ziet hij niets en ook de naam noemde hij “niet chic”.

SP-Kamerlid Frank Futselaar stelde voor om die te veranderen in ‘Wybren van Haga’-belasting, naar het voormalige VVD-Kamerlid dat veel huizen in Amsterdam en Haarlem bezit. Hij wees Bushoff er trouwens fijntjes op dat het de PvdA was die de verhuurdersheffing ooit samen met de VVD had ingevoerd.

SGP-partijleider Kees van der Staaij van de SGP wijtte het woningtekort onder meer aan toenemende migratie. Maar volgens de SP en GroenLinks kon je die van verre zien aankomen en is het probleem vooral dat Nederland al jarenlang te weinig woningen bouwt. En Eppo Bruins van de ChristenUnie wees erop dat de meeste migranten uit Oost-Europa komen en dat die hard nodig zijn in de bouw.

Sigaar uit eigen doos
Over de coronasteunmaatregelen van het kabinet waren alle partijen goed te spreken, al is geld niet altijd de oplossing. De SGP vindt meer maatwerk en begeleiding voor studenten die achterstanden hebben opgelopen belangrijker dan bijvoorbeeld een halvering van het collegegeld. “Bovendien, het zijn de jongeren van nu die straks zelf de rekening gepresenteerd krijgen via hogere belastingen.”