Anti-kwakzalvers boos om benoeming hoogleraar chiropraxie

Chiropractor Sidney Rubinstein is in augustus begonnen als bijzonder hoogleraar aan de Vrije Universiteit. De Vereniging tegen de Kwakzalverij vindt het een “blamage” en heeft rector Jeroen Geurts een boze brief gestuurd.

“Er is geen wetenschappelijk bewijs voor klinisch relevante positieve behandelresultaten”, staat in de brief. Chiropraxie staat daarom niet in de richtlijnen van huisartsen en medisch specialisten.

Effectief behandelen
Als hoogleraar van de leerstoel ‘Optimizing management of musculoskeletal health’ gaat Rubinstein onderzoeken hoe aandoeningen zoals rug- en nekpijn zo effectief mogelijk kunnen worden behandeld zonder gebruik van medicatie. Hij kijkt naar de kosten, effectiviteit en risico’s van diverse behandelingen.

Het onderzoek beperkt zich dus niet tot chiropractoren, onderstreept de VU in een reactie die met Rubinstein is afgestemd, “maar spreidt zich uit over andere professionals van aanpalende beroepsgroepen, zoals fysiotherapeuten en manueel therapeuten”.

Een antwoord aan de vereniging laat nog even op zich wachten, maar de benoeming is via de reguliere procedure tot stand gekomen, aldus de VU. Een onafhankelijke commissie heeft naar allerlei criteria gekeken, “zoals onderwijs-, onderzoeks- en managementervaring”. Verder zijn alle hoogleraren transparant over hun andere werkzaamheden en moeten ze zich aan de Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit houden.

De Nederlandse Chiropractoren Associatie (NCA) subsidieert de leerstoel. Deze vereniging streeft naar “groei en erkenning” van het beroep. Die erkenning is er nu nog niet, terwijl bijvoorbeeld fysiotherapeuten wel erkend zijn.

Schadelijk
Van de Vereniging tegen de Kwakzalverij hoeft chiropraxie niet te worden onderzocht. “De chiropraxie heeft sinds haar oprichting in 1896 door de kruidenier/magnetiseur D.D. Palmer alle kans gehad haar nut te bewijzen, maar dat is niet gelukt”, staat in de brief, opgesteld door anesthesioloog Catherine de Jong, secretaris van de vereniging.

Sterker nog, de behandeling zou gevaarlijk kunnen zijn. “Er is inmiddels genoeg onderzoek, met name case reports, over de schade die een behandeling door een chiropractor teweeg kan brengen”, aldus de brief. Cliënten kunnen bijvoorbeeld een herseninfarct krijgen als de halsslagaders scheuren door het kraken van de nek, stelt de vereniging onder verwijzing naar een rechtszaak – al werd die chiropractor juist vrijgesproken.

19de eeuws
De Amerikaan D.D. Palmer geloofde dat het lichaam zichzelf van allerlei kwalen kan genezen als de zenuwen niet gehinderd worden. Met het manipuleren (of kraken) van vooral de wervelkolom zou je mensen van bijna alle aandoeningen kunnen genezen.

Ook Rubinstein noemt dat idee op de website van zijn praktijk in Soest “volkomen fout”. Maar, staat erbij, veel negentiende-eeuwse theorieën en praktijken van de reguliere geneeskunde worden óók niet meer toegepast of serieus genomen. Chiropraxie is volgens hem “een veilige en effectieve behandelmethode voor de behandeling van pijnklachten aan het bewegingsapparaat”.

Promotie
Zestien jaar geleden promoveerde Rubinstein aan de Vrije Universiteit op een proefschrift over de behandeling van 529 mensen met nekpijn. Eventuele bijwerkingen verdwijnen meestal binnen enkele dagen, was de conclusie, en ernstige bijwerkingen traden niet op.

Over dit proefschrift voerde de Vereniging tegen de Kwakzalverij destijds al een discussie met de promotor in het tijdschrift Medisch Contact. Het proefschrift zou ondermaats zijn, onder meer door het ontbreken van een controlegroep.