Bijspijkeren taal en rekenen blijft nodig

De invoering van een verplichte taal- en rekentoets voor scholieren wordt één tot twee jaar uitgesteld. Snellere invoering zou tot een slachting op het eindexamen leiden. De bijspijkercursussen in het hoger onderwijs kunnen nog niet worden opgedoekt.

De taal- en rekenvaardigheden van scholieren laten opnieuw te wensen over, blijkt uit de dit jaar gehouden proefexamens taal en rekenen. Onderwijsminister Jet Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker zijn bang dat veel scholieren zullen zakken als ze beide toetsen volgend jaar al moeten halen. Dus hebben scholieren die volgend jaar examen doen geluk; ze moeten de toetsen wel maken, maar hoeven geen voldoende te halen.
Voor havo, vwo, vmbo-t, en het hoogste mbo-niveau zal de taaltoets vanaf schooljaar 2014-2015 meetellen voor het examen – een jaar later dan gepland. Voor de rekentoets, die apart wordt afgenomen, zal dit pas over twee jaar gelden.
Het vaststellen van ‘referentieniveaus’ heeft al wel geleid tot verbeteringen in het reken- en taalonderwijs, schrijven de bewindslieden. Maar er zijn nog “stevige inspanningen” nodig om het vereiste eindniveau daadwerkelijk te bereiken.
De HBO-raad kan zich voorstellen dat het ministerie zich goed wil voorbereiden op landelijke invoering van de twee verplichte toetsen. Maar aangezien de pabo’s zich er al op hadden ingesteld dat nieuwe studenten volgend jaar al aan het basisniveau rekenen en taal zouden voldoen, wil de HBO-raad met het ministerie bespreken hoe de hogescholen die extra periode moeten overbruggen.
Het hbo maakt zich al jaren zorgen over het taal- en rekenniveau van studenten. Voor veel havisten en mbo’ers blijken hoofdrekenen en spellen een probleem. Pabo-studenten, die straks zelf voor de klas komen, moeten al sinds 2006 een rekentoets en een taaltoets halen in hun opleiding. Veel hogescholen voelen zich geroepen om ook andere studenten bijspijkercursussen aan te bieden.
Robert Simons, verpleegkundig bestuurder van het Amsterdamse Emma Kinderziekenhuis, is kritisch over het uitstel: “Dit lijkt me voor mijn sector een heel slechte stap.” Simons is sinds 2008 betrokken bij de verplichte medische rekentoetsen van het Academisch Medisch Centrum – waar het kinderziekenhuis onderdeel van uitmaakt – voor verpleegkundigen en coassistenten. “De meeste medische missers worden veroorzaakt door fouten bij het toedienen van medicijnen. Beginnende verpleegkundigen en artsen missen te vaak een basisbegrip van getallen. Ik maak mee dat mensen echt denken dat 12 gedeeld door 2, 24 is.”
Verpleegkundigen mogen in de rekentoets geen enkele fout maken, ze worden net zo lang bijgespijkerd tot ze op het goede niveau zitten. “Ik verwacht dat een centrale eindtoets in het voortgezet onderwijs ervoor zorgt dat ze in elk geval minder herkansingen nodig hebben.”
Rob Doeve, directeur van het Taalcentrum van de Vrije Universiteit, begrijpt dat de nieuwe bewindslieden zorgvuldigheid boven snelheid verkiezen. “Roepen dat het taal- en rekenonderwijs aan bepaalde eisen moet voldoen is niet genoeg. De mensen voor de klas moeten het doen. Toch staat het onderwerp nu wel op de agenda. Een paar jaar geleden leefde het veel minder in het voortgezet onderwijs.”
Sinds 2008 onderwerpt de VU haar eerstejaars na binnenkomst aan een taaltoets. Doeve: “Wat we toetsen is of studenten lange zinnen kunnen lezen, verbindingswoorden snappen en moeilijke woorden en uitdrukkingen begrijpen. Van een rechtenstudent mag je bijvoorbeeld verwachten dat hij snapt wat iemand bedoelt die zegt dat hij voor ‘advocaat van de duivel’ speelt. Maar dat is lang niet altijd het geval.” Van de ruim 4000 eerstejaars VU-studenten scoort zo’n 13 procent de afgelopen jaren “zeer zwak”. Voor hen organiseert het Taalcentrum bijspijkercursussen.