Blok 1 gaf UU-docenten hoogste werkdruk sinds begin pandemie; met studenten ging het beter
Nieuwe hybride onderwijszaal 2021. Foto DUB
De toegenomen werkdruk onder UU-docenten komt naar voren uit een nieuwe docentenevaluatie (alleen met Solis-id, red.), uitgevoerd door de Utrechtse School voor Bestuurs- & Organisatiewetenschap (USBO) en het Centre for Academic Teaching. Het was de vijfde keer sinds het begin van de coronacrisis dat docenten werden bevraagd over hun ervaringen met het onderwijs tijdens de pandemie. Een kleine vierhonderd docenten vulden de korte vragenlijst in.
De werkdruk voor docenten bleek in blok 1 van dit academisch jaar hoger dan in eerdere perioden. Bijna driekwart van de ondervraagden voelde een hoge werkdruk, eenzelfde aandeel zei vaak te moeten overwerken. Vooral het aantal docenten dat de stelling onderschreef dat docenten minder werk moeten krijgen, groeide in dat eerste onderwijsblok. Met name Geesteswetenschappers gaven bij verschillende stellingen aan dat de situatie onaanvaardbaar is.
Grafiek uit: Docentenevaluatie onderwijsperiode 1 2021-2022
De uitkomsten zijn waarschijnlijk deels terug te voeren op de specifieke omstandigheden in blok 1. Na lange tijd was er weer fysiek onderwijs mogelijk, zij het met een maximum van 75 studenten. Dat laatste betekende dat er ook vaak ‘hybride’ onderwijs werd gegeven zodat een deel van de studenten de fysieke colleges online konden volgen. Tegelijkertijd liepen de besmettingscijfers op, en was er veel discussie rondom het dragen van mondkapjes en de mogelijke invoering van de coronapas.
Utrecht Law College 2021. Foto DUB
Niet veilig
Een op de vijf docenten gaf aan zich in deze periode niet veilig te voelen tijdens fysieke bijeenkomsten met studenten. Zij hadden bijvoorbeeld graag eenduidigere richtlijnen vanuit de UU gezien voor het gedrag dat van studenten verwacht mocht worden in de collegezalen. Zo’n 65 procent van de ondervraagden antwoordde overigens zich wél volledig veilig te voelen.
Daarnaast waren er relatief veel problemen met het geven van hybride onderwijs. Vooral voor docenten die dit incidenteel moesten doen, lijkt dit een bron van werkdruk te zijn geweest. Een deel van de docenten miste daarbij ondersteuners die snel in te schakelen zijn om voor oplossingen te zorgen. Dat zou beter georganiseerd moeten worden, vinden ze.
Het afwisselen van onderwijsvormen en het zich eigen maken van it-innovaties kosten tijd en energie, geven docenten bovendien aan. Dat leverde vaak overwerk op. De docenten vinden dat ze hier betaalde uren voor moeten krijgen.
Overigens uitten ook veel docenten juist hun waardering voor de ondersteuning vanuit de UU voor het geven van hybride onderwijs en is er een grote vraag om meer zalen volledig geschikt te maken voor deze onderwijsvorm.
Studentenwelzijn kreeg boost
Voor studenten stond het begin van het studiejaar in het teken van ‘weer terug naar de uni mogen’. Daarbij is het wel zo dat er grote verschillen zijn in de mate waarin studenten daadwerkelijk fysiek onderwijs kregen in blok 1. Bij het UCU werd bijna al het onderwijs op locatie gegeven, bij de faculteit Sociale Wetenschappen was de helft nog online.
Uit de resultaten van een vijfde studentenevaluatie die tijdens de coronacrisis werd afgenomen onder ongeveer 2700 studenten blijkt dat de terugkeer naar fysiek onderwijs een positief effect had, zowel op het oordeel over het onderwijs als over het eigen welbevinden.
Op een vijfpuntschaal steeg de tevredenheid over het onderwijs van 3.1 in blok 4 van het vorig jaar naar 3.5. Aan het einde van het vorige collegejaar was nog veel minder fysiek onderwijs mogelijk en kregen practica en eerstejaars studenten voorrang. Het eigen welzijn kreeg in die periode van studenten als cijfer een 6,1. In blok 1 van dit academisch jaar was dat gestegen naar een 6,4.
Uit het onderzoek blijkt dat studenten zich minder zorgen maakten over een gebrek aan contact met studiegenoten en docenten. Dankzij de fysieke colleges waren ook het concentratievermogen en de motivatie verbeterd, zo gaven veel studenten aan.
Daarbij moet worden opgemerkt dat – net als in eerdere onderzoeken – beginnende studenten vaak positiever reageren op vragen dan studenten die nog weten wat universitair onderwijs pre-corona was.
Een paar quotes van studenten:
"Het was zo verfrissend om weer op de campus te studeren, het was geweldig. Naar mijn idee kreeg mijn motivatie en mentale gezondheid echt een boost. Ik ben bang dat het straks weer terug gaat naar helemaal online."
"Het contact met medestudenten en docenten, en vooral de mogelijkheid om mijn gevoelens en ervaringen met hen te delen, vergrootte mijn motivatie en hielp om geestelijk gezond te blijven."
“Fijn dat er weer meer op locatie kan, nog fijner dat er rekening met iedereen wordt gehouden (door bijv. hybride sessies aan te bieden en begrip te hebben voor medestudenten die niet op locatie willen zijn)."
"Het was zo verfrissend om weer op de campus te studeren, het was geweldig. Naar mijn idee kreeg mijn motivatie en mentale gezondheid echt een boost. Ik ben bang dat het straks weer terug gaat naar helemaal online."
"Het contact met medestudenten en docenten, en vooral de mogelijkheid om mijn gevoelens en ervaringen met hen te delen, vergrootte mijn motivatie en hielp om geestelijk gezond te blijven."
“Fijn dat er weer meer op locatie kan, nog fijner dat er rekening met iedereen wordt gehouden (door bijv. hybride sessies aan te bieden en begrip te hebben voor medestudenten die niet op locatie willen zijn)."
Tweedejaars
Er blijven overigens veel verschillen tussen studenten. Er is nog steeds behoefte aan ondersteuning vanuit de UU op het gebied van het geestelijk welbevinden en het structureren van de studie. De tevredenheid over de wijze waarop de UU die biedt, is gegroeid, al weten veel studenten nog steeds niet met welke problemen ze zich waar moeten melden.
De tweedejaars studenten blijken een zorgenkindje. Zij begonnen hun studie onder coronabeperkingen waardoor een echte introductie achterwege bleef. Op specifiek voor hen bedoelde vragen geven zij aan die eerste kennismakingen gemist te hebben.
College Gedragsbiologie. Foto: DUB
Zorgen over gezondheid
Wat opvalt is dat studenten zich in blok 1 in vergelijking met eerdere onderzoeken, meer zorgen maakten over hun lichamelijke gezondheid. Ook dat heeft waarschijnlijk te maken met de specifieke situatie dit voorjaar waarbij het onderwijs open ging maar de besmettingscijfers stegen en studenten soms vaker dan één keer in quarantaine zaten. Veel studenten vroegen daarom ook juist om meer mogelijkheden om colleges online of hybride te kunnen volgen.
Dat was lang niet overal een optie, zo blijkt uit deze quote uit het onderzoek: “Er lijken steeds minder opties voor hybride onderwijs voor mensen die niet in Utrecht wonen en die moeten reizen met de trein tijdens de pandemie Het gebrek aan begrip vanuit de universiteit voor studenten met covid is eveneens behoorlijk groot.”
Ten slotte bleken veel studenten ook best veel moeite te hebben met de studiedruk die volgens hen plots gegroeid was doordat er weer fysieke colleges gegeven konden worden. Zo schreef een student: “Ik zie dat de UU enorm hard haar best doet om iedereen te bieden wat ze in coronatijd gemist hebben. Echter, ik vind het eeuwig zonde dat alle goede lessen die in coronatijd zijn geleerd over rust en werkdruk per direct weer het raam uit zijn gegaan om maar weer 100 procent terug te gaan naar het oude normaal.”