Blokkenrooster blijft; decanen binnenstad teleurgesteld

Het huidige jaarrooster van 4 keer 10 weken van de Universiteit Utrecht verandert niet. Onverstandig, zo zeggen de decanen van de binnenstadsfaculteiten. Volgens het duo komen onder andere honoursstudenten in de problemen als ze hun verplichte half jaar in het buitenland willen inplannen.

De Universiteit Utrecht houdt tot het collegejaar 2014-2015 vast aan het huidige blokkenrooster van 4 keer 10 weken, met de kerst als break in blok 2. Wel zijn nieuwe afspraken gemaakt. Zo mag het academisch jaar niet later beginnen dan op 1 september, moeten alle cursussen op dezelfde dag van het blok beginnen en hoeven ze niet per se 9 weken te duren. Voorwaarde is wel dat een student het wettelijke minimum van 1640 studie-uren moet maken per jaar. Het College van Bestuur wil bovendien stimuleren dat docent-onderzoekers een blok vrij geroosterd kunnen worden van onderwijs om zich te concentreren op hun onderzoek.
Voor de student die voor Kerstmis klaar moet zijn met het blok, omdat hij na de kerstvakantie in het buitenland moet beginnen, moet nog een oplossing worden gevonden. Binnen de UU worden voor hen op dit moment verschillende verkorte cursussen – de zogenaamde condensed courses  - gegeven. Dit aantal kan worden uitgebreid.
Alleen voor University College Utrecht maakt het CvB een uitzondering. Het internationaal georiënteerde UCU behoudt het rooster met twee semester, waarbij de kerstvakantie het einde van het eerste semester markeert. Het tweede semester begint eind januari en duurt tot halverwege mei.
De onhandige break die kerst heet
In veel andere landen sluit het eerste semester af voor kerst en begint het volgende semester pas na een lange kerstvakantie. Door de kerstbreak in blok 2 kunnen vakken niet worden afgerond voordat de buitenlandse studenten naar huis moeten, of missen ze de eerste colleges op hun eigen universiteit. Hierdoor wordt uitwisseling met een aantal universiteiten dus lastig. Het was één van de belangrijkste redenen om het rooster weer eens kritisch tegen het licht te houden. Dat gebeurde in het kader van het afstoffen van het Utrechtse Onderwijsmodel - het project Bama 3.0.
Een ander argument om naar een roosterwijziging te kijken, was dat het blokkenrooster in de huidige vorm geen onderwijsvrije periodes toelaat. Docent-onderzoekers van met name studentrijke faculteiten zeggen te weinig tijd voor onderzoek te hebben door de zware onderwijslast.
Elk voordeel hep zijn nadeel
Een projectgroep boog zich over het rooster en kwam met twee alternatieven, maar het College van Bestuur kwam tot de conclusie dat een roosterwijziging niet wenselijk is, met als argument dat elk rooster voor- en nadelen heeft. Een ander rooster betekent extra werk omdat cursussen aangepast moeten worden. Bovendien zouden bij een lange onderwijsvrije periode onderwijsruimtes te lang leeg staan, wat financieel gezien niet wenselijk is. Een ander rooster zou tot slot misschien wel beter aansluiten met de ene universiteit maar weer niet met andere buitenlandse universiteiten waarmee het blokkenrooster wel compatible is.

Mosterd na de maaltijd
Voor decaan Wiljan van den Akker van de faculteit Geesteswetenschappen en decaan Henk Kummeling van de faculteit Recht, Economie en Bestuur & Organisatie (Rebo) is de uitkomst van de discussie teleurstellend. Het binnenstadsduo mocht na het besluit van de projectgroep nog met een alternatief plan komen, maar heeft dat uiteindelijk niet gedaan.
Mosterd na de maaltijd, zo vinden zij. “Het negatieve advies van de commissie stond al vast”, aldus Van den Akker. “Uiteindelijk hebben wij het ‘verzet’ opgegeven. Elk voorstel werd met een aantal voorspelbare bezwaren van tafel geveegd. Vooral het argument ‘dan moeten we zoveel veranderen’ woog zwaar; alsof we niet constant alles aan het veranderen zijn. Het zou misschien verstandiger geweest zijn, om nu in één keer heel veel te veranderen om daarna rust te kunnen scheppen.”
Een rooster zoals Harvard
De twee decanen willen graag een semestersysteem zoals de prestigieuze universiteiten van Harvard, Princeton en Berkeley bijvoorbeeld hebben: twee semesters met elk 15 weken onderwijs met de kerstvakantie als logische break tussen het eerste en tweede semester. “Maar men vindt dat 30 weken onderwijs te weinig is, in vergelijking met het huidige systeem waarin 40 weken colleges geven de norm is geworden”, zegt Van den Akker.

De bedoeling van het huidige blokkenstelsel is echter nooit geweest om 4 maal 9 weken colleges te geven. Rebodecaan Henk Kummeling heeft nog aan de wieg gestaan van dit stelsel dat is ingevoerd in 2002. “Destijds was voor het blokkenstelsel de meeste consensus. Probleem is dat de blokken wall to wall werden ingepland met onderwijs, wat nooit de bedoeling is geweest.”
Precies, zegt Van den Akker. “De bedoeling was: 7 weken college, 1 week tentamenvoorbereiding, 1 week tentamen en 1 week rust of hertentamen. Maar in onze ijver zijn we 9 weken college gaan geven. Hierdoor hebben we onszelf de onderwijslast van 40 weken college gegeven. Als we het oorspronkelijke idee hadden gevolgd, ging het om 28 of 30 weken college.
“Natuurlijk moet je wel een onderscheid maken tussen de weken waarin college wordt gevolgd en de totale tijd die studenten aan de studie besteden. Anders kom je uiteraard in de problemen met de wettelijke kaders. Maar het is toch niet gezegd dat er buiten de colleges om niet gewerkt kan worden? Kijk naar Harvard of Princeton. Zij doen het met 2 keer 14 of 2 keer 15. Zijn hun resultaten ondermaats te noemen?”
Gillend gek
De twee decanen hebben besloten geen Don Quichot te willen zijn en vechten niet meer tegen windmolens, zegt Van den Akker. “We houden het blokkensysteem, werken ons tien slagen in de rondte en blijven klagen over het gebrek aan tijd voor bijvoorbeeld onderzoek. Ik zal de klachten netjes verzamelen en in een bakje deponeren.”
Decaan Henk Kummeling denkt dat de discussie sneller dan het College van Bestuur wil, weer gevoerd moet gaan worden. “Voor de uitwisseling van onderzoekers, docenten en studenten is het bestaande model buitengewoon onhandig. Nu het de bedoeling is – kijk naar het nieuwe Strategisch Plan – dat al onze honoursstudenten een half jaar naar het buitenland gaan, levert het blokkenrooster gigantische problemen op. Werken met condensed courses zoals gesuggeerd wordt, werkt niet bij grote aantallen studenten. Het is logistiek niet te behappen. Docenten en studenten worden gillend gek. Dat hebben wij proefondervindelijk bij Rechtsgeleerdheid kunnen vaststellen gedurende een aantal jaren. Kortom, bij honours-onderwijs zal toch echt een andere route gekozen moeten worden. Via dit vraagstuk ligt het jaarrooster ongetwijfeld binnenkort weer op tafel.”