Buitenlandse Zaken ziet meer ruimte voor uitwisseling VS dan universiteiten

In Utrecht kregen twintig studenten een paar dagen voor hun vertrek te horen dat hun uitwisseling naar de VS niet door mocht gaan. De geschrokken studenten schreven een brandbrief, waarover DUB eerder berichtte. Niet allen hun studieplan viel in het water, ze waren ook een deel van het geld kwijt dat ze al hadden uitgegeven voor bijvoorbeeld een ticket of een verzekering.

De universiteit kwam tot het verbod nadat ministerie van Buitenlandse Zaken het reisadvies naar de VS op 4 september veranderde van geel naar oranje, waardoor ‘alleen noodzakelijke reizen’ zijn toegestaan. “Hoe zuur we dit ook vinden als universiteiten, gaan we af op de adviezen van de Rijksoverheid”, vertelde Marieke de Bakker, hoofd Studentenzaken al eerder.

In VS zijn studenten welkom
De studenten schreven in hun brandbrief dat ze er niets van snapten, omdat het ministerie had aangegeven dat de VS voor studenten met de nodige papieren een uitzondering maakt. Aan DUB legt een woordvoerder uit dat het het reisadvies van Buitenlandse Zaken  niet dwingend is. “Ik snap dat de universiteiten één lijn willen trekken. Maar in dit geval hadden ze best van het advies kunnen afwijken. Niet voor niets staat op de website dat de VS studenten met de juiste papieren wel wil toelaten. Wat voor deze studenten wel dwingend is, is dat ze tien dagen in quarantaine moeten wanneer ze weer thuiskomen en dat ze alleen terug kunnen als ze negatief getest zijn. Maar ik kan me voorstellen dat studenten die voor een langere periode in het buitenland gaan studeren dat er wel voor over hebben.”

Deze houding van het ministerie is voor de universiteiten niet helder. De Bakker: “Als universiteit willen we een duidelijk kader. Voor ons waren dat de Rijksadviezen van de overheid. Je kunt als universiteit niet bij elk land maandelijks een discussie voeren of vanwege de actuele stand van zaken rondom Covid een uitzondering mogelijk is. Voorlopig blijven de uitreisadviezen leidend en niet de specifieke inreisadviezen omdat die per land kunnen verschillen. Wij zullen hierover als universiteiten met het ministerie in gesprek gaan.”

Grote teleurstelling
Veel van de twintig studenten zijn nog altijd van slag door het op het laatste moment afzeggen van de uitwisseling. “Ik weet niet of het bestuur wel beseft wat het effect is van het ontbreken van duidelijke communicatie over wat we de komende maanden zouden kunnen doen in het onderwijs. Dit levert veel stress op. We hebben tot nu toe nog geen reactie gehad op onze brief”, vertelt Niamh Munglani, één van de gedupeerde studenten.

Marieke de Bakker snapt dat het nieuws voor de studenten tot een grote teleurstelling heeft geleid. “Maar het is wel zo dat we de studenten al veel eerder geïnformeerd en gewaarschuwd hebben over het risico van deze uitwisseling. Als het reisadvies zou veranderen, zou de uitwisseling niet door kunnen gaan. We hebben het de studenten direct laten weten toen bekend werd dat het reisadvies ging veranderen. En vlak daarna ontvingen ze een mail over de gevolgen voor hun uitwisseling.”

UCU geen uitzondering
Volgens Niamh is de universiteit niet helemaal consequent geweest. “Wij hebben gehoord dat bij het University College Utrecht studenten wel toestemming hebben gekregen om naar Amerika te gaan. Dat maakt het nog eens extra verwarrend.”

UCU bevestigt dat inderdaad één student te horen heeft gekregen dat ze mocht afreizen. Maar dat bericht is verstuurd vanwege een miscommunicatie over de interne afstemming betreffende de gevolgen van het veranderende reisadvies. In totaal zijn elf studenten van UCU naar de VS gegaan, maar tien van hen waren al eerder aangekomen. Voor hen geldt hetzelfde als voor de andere UU-studenten die al in de VS waren: ze krijgen het advies om terug te komen, maar dat wordt niet dwingend opgelegd.

Juridische stappen
De Utrechtse studenten die op 4 september nog in Nederland waren, zijn niet naar de VS gegaan. Als je toch zou afreizen dan loop je het risico dat de examencommissie de internationaal behaalde studiepunten niet erkent. Bovendien hoeven deze studenten geen extra steun te verwachten als ze door coronaomstandigheden rondom hun reis studievertraging oplopen.

Ook op andere universiteit speelt deze kwestie. Zo zijn Leidse studenten zo boos dat hun reis op het laatste moment werd afgeblazen, dat ze juridische stappen overwegen tegen de universiteit om wat van de onkosten te verhalen.