'De Uithof ideale plek voor aardwarmtewinning'

De universiteit neemt deel aan een nieuw project in Mexico naar de benutting van aardwarmte. De Utrechtse wetenschappers denken dat in de toekomst een eigen diepe warmwaterput in De Uithof ook mogelijk is.

“De Uithof is een hele goede plek voor diepe aardwarmtewinning”, meent geoloog Jan-Diederik van Wees, een lot uit de loterij. En omdat we vooraan zitten in het aardwarmtewinningproject in Mexico, kunnen we het hier echt gaan waarmaken.

Tot nu toe is het slaan van diepe putten voor aardwarmte nog te duur en te risicovol. In Den Haag, waar zesduizend huizen hadden moeten worden voorzien met het warme water uit twee putten van drie kilometer, liep dit recent uit op een fiasco.

De EU start deze maand het miljoenenproject GEMex, waarvan ongeveer een miljoen ten bate komt voor onderzoek aan de Utrechtse universiteit Dit project maakt serieus werk van aardwarmtewinning op een schaal die de bestaande olie- en gaswinning kan aanvullen en op termijn gedeeltelijk vervangen.

De aarde is een ideale bron van warmte. Vier kilometer diep in Nederland, een kilometer dieper dan het gas in Groningen, barst het van warm water dat door huishoudens en industrie gebruikt zou kunnen worden. Aardwarmte kan een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van de uitstoot van kooldioxide.

“Om het echt goed in de vingers te krijgen, willen we eigenlijk eerst iets minder diep boren”, aldus Van Wees. “Dat kan in Mexico, waar veel warmwaterbronnen al op één kilometer diep beschikbaar zijn.”

Een investering van twintig miljoen, waarvan de helft wordt bekostigd door de EU en de helft door Mexico, moet leiden tot betere opsporingstechnieken en goedkopere boorkoppen, pompen en installaties. Daarmee zal het mogelijk worden ook putten van vier kilometer diep te boren, de diepte waar warmwaterbronnen in Nederland voorkomen.

De onderzoekers zijn in gedachten al een stap verder. Ze denken dat dit principe op termijn uitgeprobeerd kan worden in De Uithof. “We hebben inmiddels gedetailleerd de bodem onder De Uithof onderzocht. Niet alleen de temperatuur van de aardlagen, maar ook de porositeit is belangrijk. Want we willen het water ook weer makkelijk terug kunnen pompen. We treffen in De Uithof de goede bodem aan voor zo'n diepe boring.”

Met een diepe boring kan de universiteit in de toekomst duurzamer worden. Daarmee kan de universiteit ook Nederland het goede voorbeeld geven. De Universiteit Utrecht profileert zich als duurzame universiteit.

Op dit moment heeft de universiteit een warmte koudeopslag. Hierbij wordt gebruik gemaakt van grondwater op 50 meter diep en door het heen en weer pompen van dit water in een gesloten systeem bespaart de universiteit 770.000 kubieke meter aardgas. De opbrengst van de aardwarmte zou nog veel groter kunnen zijn.

Het opwekken van warmte is in Nederland verantwoordelijk voor veertig procent van de kooldioxide-uitstoot.

In ons volgebouwde land met op elke hectare wel een bedrijf of woning met een warmtevraag zijn putten ideaal voor duurzame warmteopwekking. Nadat aardwarmtewinning in Nederland, waarover al sinds de oliecrisis in 1973 plannen lopen, na het opheffen van de laatste leerstoel geothermie in 1997 een vroege dood leek te zijn gestorven, blies een groepje Delftse mijnbouwstudenten het nieuw leven in.

Tijdens een borrel in hun stamcafé besloten ze een vergunning aan te vragen om twee putten in Delft te graven en daarmee de campus van warmte te gaan voorzien. Die vergunning kwam er en leidde ertoe dat verschillende tuiniers in het Westland aardwarmte begonnen te benutten. Daar kwam de klad in nadat een ramp met het Amerikaanse boorplatform Deepwater Horizon er wereldwijd voor zorgde dat er minder snel vergunningen worden afgegeven voor het boren in de aarde op zoek naar energiebronnen.