DUBblog: De Amerikaanse verkiezingen door Utrechtse ogen

In hoeverre raken de Amerikaanse presidentsverkiezingen ons als student, wetenschapper of als universiteit? Daarover gaat het Amerikablog dat DUB de komende weken zal publiceren. Utrechtse studenten en onderzoekers schrijven over hun ervaringen op de campus in de VS en Amerikaanse  studenten en wetenschappers in Utrecht geven hun visie op de verkiezingen back home.

Wie wordt de nieuwe Amerikaanse president? De eerste vrouwelijke kandidaat Hillary Clinton, of toch de flapuitondernemer Donald Trump? De belangstelling voor de Amerikaanse verkiezingen is in Nederland overweldigend. We weten alles over de belastingopgave van Trump, vragen ons af hoeveel uithoudingsvermogen een vrouwelijke presidentskandidaat moet hebben en wat de zielenroerselen zijn van de Afro-Amerikaanse gemeenschap. Arjan Lubach stak met die enorme aandacht in februari tijdens de primaries nog de draak in zijn programma Lubach op zondag.

De vraag is natuurlijk wat wij in Nederland zullen merken van deze verkiezingen. Maakt het voor studenten of wetenschappers hier uit wie er straks in de Verenigde Staten aan de macht komt? En wat kan de wetenschap daar over zeggen? Dat is wat DUB samen met het UU-team van wetenschapscommunicatie de komende maand wil ontdekken.

De Verenigde Staten zijn een wereldmacht en de Amerikaanse president heeft invloed op de stabiliteit in de wereld. Confrontaties met Rusland of in het Midden-Oosten hebben effect op de Nederlandse politiek en economie.

In ons actualiteitsblog willen we vooral focussen op het onderwijs en het onderzoek. Ook op dat terrein zouden de verkiezingen hun schaduw vooruit kunnen werpen. Wiljan van den Akker is vice-rector onderzoek van de UU en ziet dat met name Trump deel uitmaakt van een beweging van veelal rijke mensen die vinden dat hun belastinggeld teveel door het afvoerputje verdwijnt. “De alfa- en gammawetenschappen moeten volgens deze groep nog liever vandaag dan morgen worden afgeschaft en wat de bèta's en de Life Sciences betreft: als die niet kunnen laten zien dat ze op hele korte termijn een maatschappelijk nut hebben, mogen ze ook zo snel mogelijk verdwijnen.” 

Mocht Trump winnen, dan voorspelt Van den Akker een catastrofe voor de academia. Als Clinton wint, is het effect niet duidelijk. “Zij zal als president andere prioriteiten stellen. En misschien is dat alleen maar in ons voordeel.”

In het Amerikablog willen we onderzoeken op welke wijze de ontwikkelingen in het hoger onderwijs in de VS invloed zullen hebben op Nederland. Onze universiteit wil bijvoorbeeld meer internationaliseren. In hoeverre speelt het politieke klimaat daarbij een rol? Trump heeft al aangegeven dat hij grenzen wil sluiten. “Kan een wetenschapper die ooit in een Islamitisch land heeft gewerkt straks de VS nog wel in om te werken?”, vraagt UCU-decaan James Kennedy zich af.

Een ander punt is hoe makkelijk het wordt voor Nederlandse studenten om in de VS te gaan studeren? En wat betekenen de verkiezingen voor Amerikaanse studenten en wetenschappers? Wellicht kiezen Amerikaanse wetenschappers eerder voor een vertrek omdat zij in eigen land minder vrijheid of geld krijgen.

Ook een thema is de discussie over onderwerpen als gender en etniciteit in het onderwijs. Op veel Amerikaanse campussen heerst een klimaat van political correctness. Door de invoering van begrippen als ‘trigger warnings’(waarschuwingen dat wat je nu gaat lezen mogelijk voor sommige groepen beledigend kan zijn) of safe houses (plaatsen waar je gevrijwaard bent van hatelijke opmerking op het gebied van gender of etniciteit) is er een levendige discussie  ontstaan over de academische vrijheid op de campus. Aanleiding voor het huidige debat is  een brief die een decaan van de Universiteit van Chicago schreef aan zijn nieuwe studenten. Hij schrijft dat op zijn universiteit  ‘trigger warnings’ of ‘safe houses’ niet te vinden zijn omdat vrijheid van meningsuiting altijd en overal moet gelden. In het Amerikablog zullen we de vraag stellen of deze discussie  ook het Nederlandse universitaire leven zal gaan beïnvloeden. 

Tenslotte zouden de verkiezingen ook op het gebied van onderzoek hun sporen kunnen nalaten. Innovatie is de motor van vooruitgang en veel van die innovatie komt van Amerikaanse onderzoekers. Trump heeft al gezegd dat hij geen geld beschikbaar wil stellen voor onderzoek naar klimaatverandering. Hij heeft grote twijfels of we die wetenschappers wel moeten geloven. In Amerika, net als in Nederland overigens, ligt de geloofwaardigheid van het wetenschappelijk onderzoek onder vuur. Steeds vaker horen we populistische politici zeggen dat wetenschappers ook maar een mening ventileren en dat hun bevindingen geen waarde hebben. Voor deze visie waarschuwde natuurkundige Robbert Dijkgraaf, die in Princeton werkt, al  bij de opening van het academisch jaar. Ook dat thema zal in het Amerikablog aandacht krijgen.