Duizenden demonstranten in Den Haag: ‘Stop de Eppocalyps!’

Er zijn vertragingen op het spoor, het motregent in Den Haag en het Malieveld is modderig. Toch overtreft de opkomst de verwachtingen. Het veld stroomt vol met vele duizenden demonstranten en ze blijven komen. “We hoopten vooraf dat er zo’n tienduizend mensen zouden komen”, zegt iemand van de vakbond. “Het zijn er misschien wel twee keer zoveel.”

De politie schat de opkomst iets lager, op 15.000, maar toch: uit het hele land zijn mensen naar Den Haag gekomen. Er zijn bussen gehuurd, er zijn treinen genomen. De vertragingen mogen niet deren. 

Kapitaalvernietiging

Hoogleraar Laat & Middeleeuws Latijn Els Rose staat op het Haagse station te wachten op collega’s die met een trein later komen. Ze heeft twee borden bij zich: ééntje gaat ze zelf dragen en de ander is voor een collega. Volgens haar hanteert dit kabinet de moker om het onderwijs te slopen. “Er wordt afgebroken wat het vorige kabinet zo zorgvuldig heeft opgebouwd. Dat is natuurlijk verschrikkelijk bestuur. Als onderzoeksdirecteur van het departement Taal, Literatuur & Communicatie maak ik me natuurlijk extra veel zorgen. Er dreigt een grote kapitaalvernietiging, want belangrijke kennis loopt gevaar. Dat willen we niet laten gebeuren.” (DUB)

Een Noorse psychologiestudent is met zo’n 35 anderen uit Maastricht gekomen. “Trump is mede door allerlei samenzweringstheorieën verkozen”, zegt ze. “Alleen al daaraan zie je hoe belangrijk kennis en goed onderwijs zijn.” Verderop staan twee communicatiemedewerkers van een universiteit onder de luifel van een standje te schuilen. “Wie is ook alweer de minister van Onderwijs?”, vraagt een van hen. O ja, dat is Eppo Bruins.

De meesten weten het wel. De NSC-minister figureert op allerlei borden en spandoeken. ‘Bruin, bruiner, Bruins’, staat er bijvoorbeeld, of: ‘Stop de Eppocalyps’. Dat laatste schalt ook over het Malieveld als een van de sprekers het door de microfoon roept.

Verantwoordelijkheid ontlopen

Filosoof Maarten van Houte, docent en faculteitsraadslid van Geesteswetenschappen, vindt dat harde bewoordingen niet langer geschuwd hoeven te worden, zeker als het gaat over de NSC-minister. “Kwalijke ontwikkelingen in de politiek zijn van alle tijden. We moeten daarom niet weglopen voor bepaalde vergelijkingen”, verklaart hij de tekst op zijn bord. “Laten we beginnen met de NSC erop te wijzen dat ze een verantwoordelijkheid hebben naar de samenleving. Ze kunnen niet het kabinet blijven steunen alleen omdat ze bang zijn voor zetelverlies. Dat is moreel gezien niet in orde.” (DUB)
 

President Marileen Dogterom van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen staat vooraan op het veld. Wat ze van de middag verwacht? “Dat we met zijn allen zo’n duidelijk signaal geven dat de Tweede Kamer deze week gaat nadenken of de bezuinigingen wel zo’n goed idee zijn. En ik hoop dat in ieder geval de Eerste Kamer er een stokje voor weet te steken.” 

Ze is de enige niet die dat hoopt. De vier coalitiepartijen hebben immers geen meerderheid in de Eerste Kamer, dus ze zijn afhankelijk van oppositiepartijen. En die willen de bezuinigingen tegenhouden, laten ze weten, al moeten ze het nog eens worden over de manier waarop. 

SP-leider Jimmy Dijk is er ook. “Het belangrijkste is dat de hele oppositie die bezuinigingen van tafel wil, maar we moeten een boete op studeren niet omzetten in een boete op ziek zijn”, zegt hij. Daarmee reageert hij op plannen van CDA, D66 en JA21 om het eigen risico iets minder te verlagen in ruil voor een mildere bezuiniging op de onderwijsbegroting. “Laten we mensen niet tegen elkaar opzetten. We gaan de komende dagen praten om te kijken hoe we deze draconische bezuinigingen kunnen tegenhouden.” Het linkse blok wil de gehele bezuiniging van tafel.

Rode kaart

Kirsten Hollaender werkt bij de Bestuursdienst als projectmanager aan het bevorderen van internationale samenwerking. Ze heeft vanochtend een hardloopshirt van de UU op een lange raamwisser gezet en er een rood vierkant op gespeld. “Dat is een rode kaart. Deze regering krijgt een rode kaart omdat ze terugkomen op gemaakte afspraken. Dat is onsportief gedrag en in de sport word je dan weggestuurd. Ik maak me zorgen over de teruglopende financiering van wetenschap en ik ben bang dat Nederlandse universiteiten minder aantrekkelijk worden voor internationale onderzoekers.” (DUB)

Vertegenwoordigers van vakbonden, studentenorganisaties en onderwijskoepels houden toespraken. Voorzitter Abdelkader Karbache (Landelijke Studentenvakbond) kan nauwelijks kiezen wat hij allemaal tegen de demonstranten wil zeggen. Hij vindt het hypocriet dat de minister meer tijd nodig heeft voor het uitwerken van, jawel, de langstudeerboete. Instemmend boegeroep klinkt uit duizenden kelen. Maar Karbache zegt ook dat één keer demonstreren niet genoeg is, dat mensen meer invloed hebben dan ze denken. Ze moeten zich verenigen, zegt hij, en lid worden van een vakbond.

Een eerdere demonstratie in Utrecht mocht niet doorgaan uit angst voor pro-Palestijnse relschoppers, al gingen studenten toch de straat op en bleek het loos alarm. Bas van Weegberg (FNV) vindt dat de overheden met hun “poten” van het demonstratierecht moeten afblijven. Hij onderstreept dat dit recht ook van belang is “voor degenen die smeken om vrede in Gaza, waar geen universiteit meer overeind staat”.

Desmantelada

‘De universiteit wordt uitgekleed’, staat op een bord van de universitair docenten Spaanse Taal & Cultuur Susana Rosano Ochoa en Luisa García – Manso. In het Spaans zou er ‘Universidad Desmantelada’ hebben gestaan. Spaans is buiten Engels de enige buitenlandse taal die een eigen opleiding aan de UU behoudt, maar blij zijn de twee zeker niet. “Het is een fout om de andere talenopleidingen te schrappen. De universiteit verliest zo een deel van haar persoonlijkheid. Dat gevoel hebben wij werkelijk. De talen hebben bestaansrecht en we zullen de andere opleidingen echt gaan missen.” (DUB)

 

Ten slotte betreden drie politici van de oppositie het podium. D66-leider Rob Jetten gebruikt een oude slogan: “Als je denkt dat onderwijs duur is, dan weet je niet wat domheid kost”. GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans noemt onderwijs belangrijk voor het bouwen van bruggen in de samenleving. Sandra Beckerman, SP-woordvoerder voor hoger onderwijs, vindt het geweldig om te zien “hoe we samen opstaan en in actie komen”.

Daarna speelt een orkest een variant op het Italiaanse strijdlied Bella Ciao (“Zeg maar dag, zeg maar dag, zeg maar dag, dag, dag!”) en beginnen de demonstranten aan de mars door Den Haag, langs de torenflat waar het ministerie van Onderwijs zit.

Langstudeerboete

Luuk Dijkstra loopt mee in de mars. Hij is studieadviseur bij de faculteit Geesteswetenschappen. Zijn protestbord is gemaakt door zijn vriendin Nicole. “Dit bord spreekt voor zich toch? Het kabinet hanteert de sloopkogel. Er komen heel veel studenten naar me toe die zich zorgen maken. Ze zijn vooral bang voor de langstudeerboete. Die raakt hen hard, nu al. Ze weten niet waar ze aan toe zijn en waar ze rekening mee moeten houden. Ik zie vandaag als stap 1 om de bezuinigingen van tafel te krijgen. Deze mensen hier leggen zich niet neer bij wat er nu dreigt te gebeuren.” (DUB)