DUO-controle: veertig procent fraudeurs gepakt

Vier op de tien studenten vielen vorig jaar door de mand bij fraudecontroles van DUO. Sinds 1 januari kunnen studenten die onterecht een uitwonendenbeurs ontvangen een boete krijgen en hun studiefinanciering kwijtraken.

Tweeduizend studenten kregen vorig jaar controleurs over de vloer. Ze waren door DUO uitgekozen op basis van een ‘risicoprofiel’. Het gaat om studenten die opvallend dicht bij hun ouders wonen, of juist ver van hun onderwijsinstelling terwijl hun ouders dichterbij wonen.
En die selectiemethode werkt, schrijft staatssecretaris Zijlstra aan de Tweede Kamer. Bij 39 procent van de studenten blijkt niets aan de hand, maar bij 41 procent is sprake van fraude. Bij de andere twintig procent klopte het adres in de gemeentelijke basisadministratie niet, al woonden deze studenten niet stiekem bij hun ouders. Deze laatste groep kan sinds 1 januari toch een boete verwachten, schrijft de staatssecretaris. Het adres dat studenten opgeven bij de gemeente móet kloppen, anders hebben ze geen recht op een uitwonendenbeurs. Ook wie zich niet kan of mag inschrijven heeft dus pech gehad.
Die boetes kunnen flink in de papieren lopen. Studenten die betrapt worden moeten niet alleen het bedrag terugbetalen dat ze te veel hebben gekregen, maar ook nog eens de helft daarvan als boete. Een student die één jaar fraudeert krijgt ongeveer tweeduizend euro te veel. Wordt hij betrapt, dan moet hij dus drieduizend euro terugbetalen aan DUO. Wie opnieuw in de fout gaat, moet dubbel terugbetalen, verliest het recht op studiefinanciering en riskeert strafrechtelijke vervolging.
Het is de bedoeling dat dit jaar drieduizend controles worden gedaan. In 2013 moeten het er zelfs vierduizend worden. Op dit moment beantwoorden zo’n 75 duizend studenten aan het risicoprofiel van DUO. Van hen zouden er twintig- tot 25 duizend sjoemelen met de basisbeurs, schrijft Zijlstra.
De controles zijn niet goedkoop. Ze kosten zo’n 2,75 miljoen euro per jaar. Maar Zijlstra verwacht dat hij dat ruim terugverdient. Op termijn zouden de maatregelen 9 miljoen euro moeten opleveren. Onder meer doordat minder studenten zullen frauderen, uit angst gepakt te worden. Fraude met de uitwonendenbeurs kost de belastingbetaler naar schatting veertig tot 55 miljoen euro per jaar.
Eind februari zijn de eerste 55 boetes uitgedeeld.