Eerste editie Duurzaamheidsfestival: tips om praktisch duurzaam te zijn

“We zijn met zijn allen op weg naar de afgrond en toch blijven we het maar niet snappen.” Met deze woorden opent milieufilosoof Floris van den Berg het duurzaamheidsfestival. In het zaaltje zitten een kleine twintig studenten. Een saxofoon galmt door de gangen en dringt via een kier in de deur de ruimte binnen. Na een vergeefse poging de deur te sluiten, vervolgt Van den Berg zijn verhaal. Hij belooft het publiek dat hij met een positieve noot af zal sluiten.

Hij zet drie stoelen achter elkaar die een trein moeten verbeelden die in volle vaart op een afgrond dendert. Hij neemt plaats in de voorste stoel. “Populatie neemt nog steeds exponentieel toe en onze ecologische voetafdruk is er ook niet minder op geworden.”  - De hoeveelheid natuur die een mens gebruikt, is de ecologische voetafdruk. Als iedereen zoals Nederlanders zou leven, heeft de mensheid 3,5 aardbol nodig, RU - Hij gaat twee plaatsen naar achter zitten. “Dit is wat we met al onze duurzame ontwikkeling hebben bereikt: we zijn twee plaatsen naar achteren opgeschoven. En dan geven we onszelf een schouderklopje voor alle vooruitgang die we hebben geboekt.”

Wat onze generatie in feite doet, is Russisch roulette spelen

Waar gaat het mis dan? De boodschap is helder: onder de meeste mensen ontbreekt het aan bewustwording van de onprettige waarheid: dat we niet meer zolang door kunnen gaan. Wetenschappers hebben door de jaren heen bergen met kennis vergaard, maar de urgentie van de klimaatcrisis dringt maar niet tot ons door op een emotioneel niveau. “Wat onze generatie in feite doet, is Russisch roulette spelen, maar dan met meerdere kogels. Vervolgens geven we dat geweer door aan onze kinderen en incasseren wij de winst van de weddenschap.”

Maar hoe kunnen we dan die trein van koers doen veranderen, of op zijn minst vaart laten verminderen? “De verandering zal van onderen moeten komen. Anderen motiveren en inspireren iets te veranderen is het allerbelangrijkst. Ik was laatst in dat nieuwe gebouw van Geowetenschappen (de Geotoren aan de Princetonlaan, red.) en er was geen enkele veganistische optie te vinden in de kantine en er ligt geen één zonnepaneel op het dak. Verandering gaat niet komen van grote instanties of overheden, het moet van jullie komen”, zegt hij tegen de aanwezige studenten. Van den Berg haalt zijn stokpaard van stal: “De eerste stap is overstappen op een veganistisch dieet. Je kunt niet beweren om duurzame ontwikkeling te geven en nog steeds vlees eten, of een vegetariër zijn.” Hij vergelijkt het met hoe de meeste mensen eerst ook dachten dat slavernij, racisme, of het onthouden van het stemrecht voor vrouwen acceptabel was en hoe een kleine vocale groep mensen dat met onvermoeid activisme heeft weten te veranderen. Het doet mij denken aan het motto `change never happens, until it does'.

Op het einde van het uur komt dan uiteindelijk die beloofde positieve noot: “Mijn hoop is dat als ik ooit kleinkinderen heb, dat zij mij zullen vragen: Was er echt ooit een tijd dat mensen dieren aten? En dan zal ik antwoorden: Ja, maar tijden zijn veranderd.” Hij adresseert de zaal: “Let's make that happen.” Duidelijk is dat niet iedereen helemaal overtuigd is, maar aan de levendige discussies na afloop te zien, heeft hij het publiek op zijn minst aan het denken gezet.

Ik zal de uitslag niet verklappen

Op de benedenverdieping gaat vervolgens een infomarkt van start, waar vertegenwoordigers van de duurzaamheidscommissies van verschillende studieverenigingen aanwezig zijn om ideeën mee uit te wisselen. Er staat een drukbezochte tafel met schrijfblokjes die gemaakt zijn van 'steenpapier'. Dit is een duurzame manier van papierproductie uit stenen zonder dat daar water, bomen, of giftige stoffen voor nodig zijn.

In de hoek is een groep studenten druk in de weer met allerlei kledingstukken. Sommige ruilen items, anderen vermaken en pimpen ze tot een mooier kledingstuk. Verder zijn er organisaties aanwezig als Studenten voor Morgen, een netwerk van studentenorganisaties dat zich inzet voor duurzaamheid in het hoger onderwijs, en de door hen opgezette Stichting DuKo Student, waarmee studenten korting kunnen krijgen op duurzame producten.

De rest van de middag worden er nog verschillende lezingen en workshops gegeven. Er zijn lezingen over hoe we een duurzame cultuurverandering teweeg kunnen brengen, over de creatie van Tiny Forests in steden om biodiversiteit te bevorderen, en was iemand aanwezig van Zero Footprint Campus, een kunstproject in De Uithof waar twaalf internationale kunstenaars zich mee bezighouden.

Tijdens de workshop van de Green Office, in het kader van hun campagne 'Sustainable UU, sustainable me', speel ik met vijf anderen het impactspel. Tijdens dit 'spel' moet ik met de vijf andere aanwezigen tien objecten, van een klein vliegtuigje tot een NS-treinkaartje, op volgorde van minste tot meeste impact op de aarde leggen. Door op deze manier na te denken over je gewoontes en de gevolgen daarvan krijg je meteen een concreet idee  waar je het beste kunt beginnen om je ecologische voetafdruk te verkleinen. Ik zal de uitslag niet verklappen, maar het is in ieder geval niet door vijf minuten minder te douchen. Wie het interessant lijkt om dit `spel' te doen met zijn of haar studievereniging kan deze aparte verzameling objecten komen lenen bij de Green Office, overigens.