Einde aan landelijke studentenstop bij rechten

Dat was eens maar nooit weer: de landelijke numerus fixus voor rechtenopleidingen is nu al afgeschaft. Rechtenfaculteiten die te weinig aanmeldingen kregen, zetten volgend jaar de deuren opnieuw voor iedereen open. Utrecht houdt nog vast aan een maximum aantal studenten.

“Een aantal opleidingen wil weer van de numerus fixus af”, zegt een woordvoerder van universiteitenvereniging VSNU. “Dan is de landelijke afspraak die dit collegejaar voor het eerst gold dus automatisch van de baan.”
“Dit besluit is in goed overleg tussen alle decanen genomen”, zegt ook Edgar du Perron, decaan van de rechtenfaculteit van de Universiteit van Amsterdam. Hij was tevreden met de landelijke afspraken, maar maakt zich geen zorgen nu sommige collega’s besloten de studentenstop weer afschaffen.
“De fixus is landelijk ingesteld, omdat we bang waren voor rare studentenstromen tussen faculteiten, maar dat blijkt mee te vallen. Bovendien zullen studenten die in Amsterdam willen studeren, niet zo snel naar Maastricht of Groningen vertrekken”, aldus Du Perron. De UvA, de Vrije Universiteit en de universiteiten in Utrecht en Leiden behouden voor volgend jaar nog we een numerus fixus.
Rechtenopleidingen zijn al jaren enorm populair. Zo populair dat sommige de toeloop niet aankonden. Toen de kritiek op massale opleidingen in 2010 toenam (na het advies van de invloedrijke commissie-Veerman), leek het de universiteiten logisch om met een numerus fixus te beginnen voor grote studies als psychologie en rechten, die bijna overal worden aangeboden.
“Een test voor de kracht van de VSNU”, zei Henk Schmidt – toenmalig rector van de Erasmus Universiteit Rotterdam – in 2010 tijdens de moeizame onderhandelingen. Na twee jaar steggelen was het dan eindelijk zover: per september 2013 werd er een landelijke numerus fixus vastgesteld. Handiger dan een studentenstop per opleiding, was de gedachte. Dan kloppen er niet ineens heel veel studenten aan bij opleidingen die geen fixus instellen, en prijzen opleidingen met een studentenstop zich niet uit de markt.
Dat laatste blijkt in bijvoorbeeld Groningen nog steeds een punt van overweging. “Als Nijmegen de fixus afschaft en wij niet, kan dat voor ons nadelig zijn”, zei collegevoorzitter Sibrand Poppema eerder tegen universiteitskrant UK. Hij zit met een dilemma: “Het is gênant om een jaar nadat de fixus is ingevoerd er al mee te stoppen, maar ook om het vol te houden terwijl het onnodig is.”
Afgelopen september konden in totaal 4.930 eerstejaars aan een rechtenstudie beginnen, maar lag het aantal aanmeldingen een stuk lager. Sommige universiteiten begonnen al snel te morren: het aantal aanmeldingen kelderde ten opzichte van vorig jaar en de administratieve lasten zouden te hoog zijn.
Ook DUO kreeg de zwarte piet toegespeeld: “Ons grootste probleem met de landelijke fixus was dat DUO de studenten erg laat plaatste, pas na 15 juli”, zegt Marlies van Dongen vandaag tegen Observant, het blad van de Universiteit Maastricht. “Zeker buitenlandse studenten willen niet zo lang in onzekerheid zitten. Ze haken af en kiezen voor een andere universiteit. Voor ons heeft dat dus nadelig uitgepakt. We hebben in totaal zo’n zeventig studenten minder.”
Hoe het ook zij, de bestuurders konden het niet meer eens worden. Volgens de VSNU weten vier universiteiten al zeker dat ze volgend jaar iedereen weer toelaten: die van Tilburg, Nijmegen, Rotterdam en Maastricht.