Europa lanceert ranking die geen ranking is

In Brussel is zojuist een nieuwe wereldwijde ranking van universiteiten en hogescholen gepresenteerd: U-Multirank. Een nieuwe nummer één levert dat niet op: de makers willen geen winnaars aanwijzen.
De bedoeling is dat gebruikers van de nieuwe ranglijst zelf kunnen bepalen waarop ze onderwijsinstellingen beoordelen. “Want het heeft geen zin om Harvard te vergelijken met een kunstacademie in Parijs”, zegt Jon File van het Twentse Center for Higher Education Policy Studies (CHEPS).
De ranking is een reactie op wereldwijde ranglijsten als de Shanghai-ranking en de World University Ranking van het Britse tijdschrift Times Higher Education. Wat moet een gewone student met de informatie dat Harvard of MIT de beste van de wereld is? Hoe kan hij de universiteiten en hogescholen vergelijken waar hij wel interesse in heeft?
U-Multirank wil daar een antwoord op zijn. Je kunt universiteiten in hun geheel vergelijken, maar ook per discipline. Je kunt allerlei criteria kiezen: hoeveel masterstudenten studeren op tijd af, hoeveel artikelen publiceren de medewerkers, hoe vaak worden ze geciteerd, hoe mobiel zijn studenten?
De ranking moet nog worden uitgebouwd. De makers hopen dat steeds meer universiteiten aanhaken. Geheel vanzelfsprekend is dat niet, want een groep vooraanstaande Europese universiteiten (waaronder Cambridge en Oxford, maar ook de universiteiten van Leiden, Utrecht en Amsterdam) haakte vorig jaar af. “Op het einde van de rit komt er een pak informatie en zullen alle instellingen zo gaan schuiven met de indicatoren dat ze er goed uitkomen”, voorspelde Kurt Deketelaere, voorzitter van hun samenwerkingsverband LERU.
De voornaamste kritiek op U-Multirank is eigenlijk algemene kritiek op ranglijsten van universiteiten. “Stel dat je enigszins acceptabele, vergelijkbare data zou kunnen verzamelen voor de oorspronkelijke vijftien EU-lidstaten, dan zit je nog met de rest”, aldus Deketelaere. “Wat is er aan betrouwbare data in landen als pakweg Polen, Letland en Slovenië? Het lijkt me allemaal wishfull thinking.”
Daar zijn de makers het niet mee eens. Je kunt best uitzoeken hoeveel publicaties een universiteit heeft of wie het meest geciteerd wordt, maar in U-Multirank hoef de gebruiker dat niet te laten meewegen. Je kunt ook kijken wie het meest samenwerkt met het bedrijfsleven, als je daar meer interesse in hebt. Verder kun je zien hoeveel promovendi een universiteit heeft, mocht je na je masteropleiding misschien willen promoveren.
De universiteiten krijgen een A als ze op een criterium uitblinken en een E als ze juist zwak presteren. De overige scores zitten ertussenin. Veel universiteiten hebben bepaalde sterke punten. Er zijn geen universiteiten die op alle 32 criteria een A scoren, aldus de makers, en bijna geen universiteiten die het zonder A moeten stellen.
Er zijn tachtig universiteiten en hogescholen (bijna tien procent) die op één van de dimensies in de top vijf eindigen. Veel van die instellingen kwamen nooit eerder in een wereldwijde ranking voor.