Film over poëtische 'schatkistjes' in Utrechtse buitenlucht

Suzanne van Leendert werd geïnspireerd om een documentaire over straatpoëzie te maken nadat ze was meegegaan met een poëziewandeling van UU-docent Kila van der Starre. Zij organiseert namelijk wandelingen en fietstochten langs gedichten in de Utrechtse buitenlucht. Ook maakte ze de website straatpoezie.nl om gedichten in Nederland en Vlaanderen in kaart te brengen. 

Omdat Kila door haar PhD-onderzoek over 'buitenpoëzie' veel kennis heeft van straatgedichten, riep Suzanne haar hulp in. “Zij is toch de expert op het gebied van straatpoëzie en ik wilde ook graag beelden van een straatwandeling opnemen in de film.”

‘Sprekende Stenen’
Met de documentaire hoopt Suzanne te laten zien hoe mensen poëzie gebruiken in het dagelijks leven en hoe mensen zich verhouden tot de gedichten. Vandaar dat de nadruk is gelegd op persoonlijke verhalen van Utrechters over die gedichten en niet zo zeer op de dichters zelf. "Dat maakt de documentaire zo mooi", vindt Kila, “want het laat niet alleen de gedichten in onze stad zien, maar vooral de mensen en verhalen die leven in onze stad.” 

Zo is Utrechter Paula van Rijn te zien. De eerste regel van De Letters van Utrecht van Ruben van Gogh ter hoogte van de Oudegracht 279 is haar zeer dierbaar. Ze vertelt dat ze het gedicht toevallig tegenkwam toen ze wachtte op een spannende ziekenhuisuitslag en dat het gedicht haar toen veel kracht gaf en dat nu nog steeds doet. 

Ook is er aandacht voor het gedicht  dat in 2018 op de muur van vrouwenstudentenhuis aan de Koningslaan 2 is aangebracht. Oud-bewoonster Els van Stalborch kijkt terug op haar studietijd in dit huis.   

Twee studenten van de bacheloropleiding Nederlandse taal en cultuur deden onderzoek voor de documentaire. In de Dichterswijk gingen de studenten de deuren langs, op zoek naar persoonlijke verhalen van mensen bij de gedichten in de straat. 

Tweedejaarsstudent Emma Brugman deed onderzoek naar de dichters van de gedichten in die wijk en interviewde samen met Suzanne bewoners. Zij vroeg hen onder meer of ze een bijzondere band hadden met een gedicht en of ze de gedichten konden waarderen of juist niet. "Het is heel leerzaam om op zo'n manier ervaring op te doen met interviewen en onderzoek doen", zegt ze.

Ook Emma is fan van de Letters van Utrecht. "Bij dat project komen allerlei soorten mensen kijken hoe de letters in de stenen worden gebeiteld en worden verhalen met elkaar gedeeld.”

Eerstejaarsstudent Nina Keijzer (23) is zelf te zien in de documentaire. Haar favoriete gedicht is ‘Gedenk uw dooden die den goeden strijd’ van de in Utrecht geboren dichter Jan Engelman. Het gedicht is gebeiteld in de zuil van het Verzetsmonument op Domplein en gaat over oorlog en vrede. 

“Voordat ik aan de opleiding begon wist ik niet zo goed wat ik met poëzie aan moest. Nu geniet ik met volle teugen van bijvoorbeeld Paul van Ostaijen, maar ook van het indrukwekkende werk van Dichter des Vaderlands Babs Gons.” 

Foto uit de documentaire ‘Sprekende Stenen’ waarbij Kila van der Starre een rondleiding geeft aan studenten Nederlandse taal en cultuur. Foto: Suzanne van Leendert

Nina hoopt dat door de documentaire straatpoëzie meer aandacht krijgt. “Straatgedichten zijn bijna schatkistjes die je onverwachts tegenkomt. Ik herken nu vaker poëzie in de stad en blijf er ook vaker even bij stilstaan. Het is ook leuk om zelf op zoek te gaan naar straatpoëzie.” 

Vertoning 
Afgelopen weekenden was de documentaire, opgesplitst in twee delen, al te zien op RTV Utrecht. 

Maandag 12 februari organiseren de opleiding Nederlands en studievereniging Awater  een vertoning van de gehele documentaire. De film is voor geïnteresseerden te zien in de Grote Zaal van Kromme Nieuwegracht 20 om 17.15 uur. 

Na de vertoning volgt een Q&A-sessie met Suzanne van Leendert en het team van Straatpoëzie. Op 20 maart is de documentaire te zien in het Bartholomeus Gasthuis.