Geen haast met nieuwe studiebeurs, maar ook niet ‘controversieel’

Het was even steggelen donderdagmorgen. De Tweede Kamer kan allerlei brieven, voorstellen en nota’s van de regering controversieel verklaren (en dus niet meer behandelen tot de verkiezingen zijn geweest), maar kan dat ook met initiatiefwetsvoorstellen van een Tweede Kamerlid?

Frank Futselaar van de Socialistische Partij heeft een wetsvoorstel geschreven voor de snelle invoering van een nieuwe studiebeurs na de verkiezingen. Het idee is dat elk mogelijk compromis straks snel doorgevoerd kan worden.

Principieële keuze
Dat wetsvoorstel wilde de VVD graag controversieel verklaren, net als CDA en ChristenUnie. Ze vonden het typisch een onderwerp voor een volgend kabinet, en niet voor een demissionaire regering.

Futselaar zag dat natuurlijk aankomen en gaf eerst de inhoudelijke tegenwerping: de nieuwe wet rijdt niemand in de wielen en is alleen maar bedoeld om een snelle invoering mogelijk te maken. Maar principiëler: kan de Kamer een initiatiefwetsvoorstel van een parlementslid eigenlijk wel controversieel verklaren? Het is immers geen voorstel van het gevallen kabinet.

Een meerderheid van de Tweede Kamer wilde het voorstel gewoon op de agenda houden, ondanks de wens van een ‘substantiële minderheid’ om dat niet te doen. Na de val van een kabinet houdt het parlement meestal rekening met zo’n wens. De ChristenUnie kon er in dit geval wel mee leven dat dat nu niet gebeurde. Een initiatiefwet is toch wat anders.

Raad van State
Maar in de praktijk maakt het weinig verschil. Het wetsvoorstel ligt nu voor advies bij de Raad van State. Als Futselaar dat advies krijgt, moet hij erop reageren. “Dat doe ik ook niet binnen twee dagen”, zei hij. Pas daarna kan hij (of zijn opvolger) het voorstel indienen.

De Tweede Kamer heeft nog maar drie weken te gaan voordat het verkiezingsreces aanbreekt. Dan gebeurt er dus niets meer tot aan de verkiezingen van 17 maart. Controversieel of niet, het maakt weinig uit.

Dat geldt dus eigenlijk ook voor andere kwesties die controversieel zijn verklaard, zoals ‘internationalisering en digitale veiligheid’, ‘een leven lang ontwikkelen’ en ‘macrodoelmatigheid’ in het hoger onderwijs. Steeds weer vroegen Kamerleden zich af: is dit echt controversieel of komen we er gewoon niet meer aan toe?

Alsnog stemming 
Formeel kan de onderwijscommissie van de Tweede Kamer alleen maar een voorstel doen om onderwerpen controversieel te verklaren. De voltallige Tweede Kamer gaat er nog over stemmen. Partijen die nu niet aanwezig waren, zoals de PVV en SGP, kunnen dan alsnog hun stem laten horen.