Gezonder, duurzamer en goedkoper eten op de UU via een volkskeuken

“We willen het voedselsysteem van de universiteit op de campus verbeteren en daarmee het welzijn van de studenten", zegt Lena Radt (20), die de studie Global Sustainability Science volgt. Ze is de voorzitter van Young Future Food Movement (YFFM), een vrijwilligersproject dat in mei 2024 is opgericht nadat de UU-onderzoeksgroep Future Food Utrecht inspraak en actie van jongeren miste om samen met deze groep wetenschappers de weg naar een duurzaam voedselsysteem te vinden “Met frisse ideeën en een passie voor verandering zetten we ons in voor een rechtvaardiger, lokaal en regeneratief voedselsysteem. De kantines van de universiteit laten veel te wensen over. Dus het is tijd dat studenten het heft in eigen handen nemen voor beter eten en een betere toekomst.”

Interactieve workshop op de food democracy conferentie van YFFM afgelopen december. Van links naar rechts: Lena Radt (voorzitter), Josh Jacobs (vice-voorzitter), Christina van Beek en Nathaniel Oenardi, foto van YFFM

Momenteel heeft de UU een contract met Eurest die alle catering verzorgt op de UU. Dit bedrijf haalt volgens YFFM veel ingrediënten van ver, wat niet duurzaam is, omdat er bij transport veel broeikasgassen vrijkomen. Daarnaast is het aanbod niet geschikt voor iedereen, vindt Radt, omdat er “nauwelijks veganistische of glutenvrije opties zijn, laat staan dat er opties zijn die én veganistisch én glutenvrij zijn. Ook zijn de producten veel te duur, zeker voor studenten die naast de studie niet veel kunnen werken.”

YFFM wil de situatie verbeteren met een circulair, lokaal, toegankelijk en ecologisch verantwoord voedselsysteem op de campus. Dat kan met de oprichting van een community kitchen ofwel volkskeuken.

Kookworkshop van Young Future Food Movement van 18 februari, foto YFFM

Betaalbare vegan maaltijden
Het plan van YFFM is om in een universiteitsgebouw tussen 10 en 16 uur maaltijden voor een zachte prijs aan te bieden. “Het is de bedoeling dat de keuken gerund wordt door studenten die als vrijwilligers zullen koken voor gasten, onder begeleiding van een betaalde kok”, legt Lena uit. “Deze betaalde medewerker brengt stabiliteit in de keuken en kan voor elk seizoen een passend menu opstellen.” 

Behalve de kokende vrijwilligers, worden alle studenten aangemoedigd om hun eigen initiatieven in deze ruimte te ontwikkelen en uit te voeren. “Dus als er iemand of een groep een keer een evenement wil organiseren waarvoor ze een keuken nodig hebben, zijn ze meer dan welkom in onze community kitchen! Zolang het project valt binnen de visie van YFFM: lokaal, regeneratief, gezond en goedkoop.”

Foto YFFM

De volkskeuken zal alleen veganistisch eten serveren. “Vegan eten is het meest duurzaam en ook het meest inclusief”, zegt Radt, “omdat mensen die wel dierlijke producten eten ook veganistisch zouden kunnen eten, maar vice versa niet.” 

De prijzen willen ze laag houden, door direct bij lokale boeren producten in te kopen. Doordat producten van dichtbij worden gehaald, is dat voor het milieu ook beter.  De organisatie is niet gefocust op het maken van winst, dus alle inkomsten worden verdeeld binnen het lokale voedselnetwerk, zegt Lena. “Als een boer met wie we samenwerken op een duurzamere manier wil gaan verbouwen, kunnen wij bijvoorbeeld financiële ondersteuning bieden.”

Interactieve workshop op de food democracy conferentie van YFFM afgelopen december. Foto YFFM

Van bodemorganismen tot consument 
De community kitchen moet meer worden dan een kantine. Het moet ook een living lab worden. Deze ‘community kitchen living lab’ wordt een samenwerking met onder andere fort Grounded, business innovatie bedrijf Amped, Groentetas en de UU, waar studenten, boeren en ecosystemen samenkomen. “We willen zorgen voor een directe uitwisseling van voeding en kennis tussen studenten, boeren en ecosystemen”, vertelt Radt. “Zo kunnen we verspilling minimaliseren, goedkoop, gezond, vers, plantaardig en lekker eten het nieuwe normaal maken, bodemgezondheid en biodiversiteit herstellen en ervoor zorgen dat alle partijen van dit systeem profiteren. Van bodemorganismen tot consument.”

Het is de bedoeling dat deze plek echt een soort vruchtbare bodem wordt, zegt Radt, waar studenten elkaar ontmoeten en inspireren, waar ideeën ontstaan en studenten hun krachten bundelen om nieuwe initiatieven en evenementen op te zetten. "Denk aan een gemeenschappelijke koelkast voor restjes, een muziek- en foodnight met de HKU, of een foodtruck gerund door studenten.”

Steun en subsidies 
YFFM is nog op zoek naar subsidie en schrijft hiervoor verschillende fondsen aan. Van het FFU heeft YFFM een jaarbudget gekregen om te besteden aan hun projecten en evenementen. De keuken of keukens die gebruikt worden voor de volkskeuken zijn van de universiteit. Wanneer de volkskeuken de deuren kan openen is afhankelijk van het vinden van een geschikte locatie, maar de hoop is dat dit in oktober gaat lukken, zegt Radt. Daarnaast werkt YFFM ook nog aan het realiseren van een living lab in samenwerking met de Green Office.