Gratis werken mag niet meer in VS

Steeds meer afgestudeerden lopen voor een appel en ei ‘stage’ omdat ze geen baan kunnen vinden. Maar in de Verenigde Staten heeft dat wellicht zijn langste tijd gehad: een rechter oordeelde dat gratis werken in strijd is met het recht op minimumloon.
De Amerikanen Alex Footman en Eric Glatt liepen maandenlang stage op de set van de film Black Swan. Ze deden voornamelijk administratief werk, schrijft de Huffington Post, en kregen daar niet voor betaald. In 2011 klaagden ze de producent van de film aan omdat ze vonden dat ze toch salaris hadden moeten krijgen.
De rechter in New York gaf hun gelijk. De twee mannen liepen helemaal geen stage: er was geen sprake van een ‘educatieve omgeving’ en ze deden werk dat ook door betaalde werknemers gedaan had kunnen worden. De twee mannen hebben ongetwijfeld iets opgestoken van hun tijd op de filmset, maar dat geldt voor iedereen die een tijdje ergens werkt. Dus, oordeelde de rechter, hadden zij gewoon recht op een inkomen.
Ook in Nederland kiezen steeds meer afgestudeerden voor een (onbetaalde) stage omdat ze geen baan kunnen vinden. Ze doen liever voor weinig geld ervaring en contacten op dan dat ze thuis op de bank zitten. Om hoeveel jongeren het precies gaat is onbekend, maar volgens bemiddelingsbureau ‘Stagemotor’ worden het er elk jaar meer. “Bedrijven zijn er blij mee. Afgestudeerde stagiairs zijn niet duur en hebben minder begeleiding nodig dan een derdejaars student.”
Ook volgens Robbert Coenmans, voorzitter van FNV Jong, worden steeds meer startersfuncties vervangen door stages. “We maken ons daar wel zorgen over. Als afgestudeerden een weloverwogen keuze maken om nog een tijdje stage te lopen, is daar natuurlijk niets mis mee. Maar als het uit pure wanhoop gebeurt omdat jongeren geen baan kunnen vinden, is dat een kwalijke zaak.”
Volgens een woordvoerder van de arbeidsinspectie is de constructie niet in strijd met het recht op minimumloon van afgestudeerden. Stage lopen mag altijd en werkgevers mogen volgens hem in principe alles een stage noemen.
Coenmans van FNV Jong raadt afgestudeerden aan goed na te denken voor ze gratis aan het werk gaan. “Het is geen fijn alternatief en je krijgt er vaak geen baan voor terug.” Hij wijst op de ‘Startersbeurs’: een potje waarmee afgestudeerden tegen vijfhonderd euro per maand een half jaar aan de slag kunnen. “Maar de enige echte oplossing ligt in het terugdringen van de jeugdwerkloosheid.”