Grote impactprijs voor Tanja van der Lippe voor haar onderzoek naar balans werk en privé

“Tijd kun je maar één keer besteden”, zegt Tanja van der Lippe, hoogleraar Sociologie van huishoudens en arbeidsrelaties . Daarom is het volgens haar heel belangrijk om goed in beeld te brengen hoe mensen met hun tijd omgaan. Het jongleren tussen werk, familie en vrijetijdsactiviteiten zorgt voor werkdruk en beïnvloedt het welzijn en de prestaties.

Volgens de jury van de Stevinpremie toont Van der Lippe dat verwachtingen vanuit werk en familie kunnen conflicteren, maar ook elkaar kunnen versterken en leiden tot meer voldoening en productiviteit. Hiermee heeft ze een vernieuwende invalshoek gebracht in het vakgebied.  

Van der Lippe betoogt onder meer dat werknemers door het maken van duidelijke afspraken de verwachtingen kunnen managen. Bijvoorbeeld door af te spreken wanneer je wel en niet bereikbaar bent of dat ze de flexibiliteit hebben om naar de dokter te gaan in werktijd en dat later te compenseren. 

Het juryrapport zegt: “Het onderzoek van Van der Lippe heeft een grote invloed op het welzijn van werknemers en geeft een heldere visie op de toekomst van werk. Ze adviseert organisaties over het behouden van talent en het aanboren van onbenut potentieel en maakt haar onderzoek toepasbaar door tools en platforms te ontwikkelen.”

Zo pionierde Van der Lippe  met haar team in de Work-STeP tool die aangeeft welke investeringen organisaties helpen om hun medewerkers duurzaam in te zetten, en is ze medeoprichter van het platform  Future of Work, een netwerk van 150 stakeholders vanuit de industrie, overheden en wetenschap.

De verdeling van taken
De Simon Stevinprijs is bedoeld voor wetenschappers die met hun onderzoek een grote maatschappelijke invloed hebben. “Impact ben ik steeds belangrijker gaan vinden in de afgelopen jaren”, zegt Van der Lippe.

”Zo heb ik vorig jaar voor het bredere publiek het boek Waar blijft mijn tijd geschreven waarin ik kennis en onderzoek op mijn terrein probeer te delen. Ik beargumenteer in dat boek dat tijdsdruk niet alleen iets is dat het individu zichzelf oplegt. Het kan ook door de sociale omgeving worden opgelegd.” Wie kinderen heeft of mantelzorg verleent, heeft het niet zelf voor het zeggen hoe tijd kan worden besteed.

Van der Lippe heeft in haar onderzoek naar de balans tussen werk en privé speciale aandacht voor gender. Zij promoveerde in Utrecht in 1993 al met het proefschrift Arbeidsverdeling tussen mannen en vrouwen.

Nog altijd vindt ze de verdeling van taken een belangrijk punt in haar onderzoek. En vanwege corona is dit nog eens extra actueel geworden. “We wisten al eerder uit onderzoek dat wanneer vrouwen meer thuiswerken zij meer gaan zorgen, terwijl als mannen meer thuis werken, zij meer werken. Dat lijkt mij een onbedoeld gevolg waar we alert op moeten zijn wanneer thuiswerken zich verder door zet.”

Sowieso heeft corona invloed gehad op de balans tussen werk en privé. “Dat is juist iets waar ik naar kijk. Hoe mensen hiermee omgingen, was afhankelijk van hun situatie. Bijvoorbeeld of ze kinderen hebben of niet en hoe ze wonen. Studenten hebben bijvoorbeeld vaak maar één kamer waar in die tijd opeens alles moest gebeuren: studeren, colleges, zorgen voor ontspanning. Ze hadden vaak ook minder contact met medestudenten. Dat kan zwaar zijn."

"Werkenden hadden minder sociale contacten met collega’s. Inmiddels wordt er weer minder thuisgewerkt, maar het is maar de vraag of we naar de situatie van voor 2020 teruggaan. De geneugten van het thuiswerken blijken ook groot.”

Teamprestatie
De Stevinpremie betekent voor Van der Lippe erkenning voor haar werk. “Ik benadruk dat het vooral een teamprestatie is. Zowel bij Sociologie als bij het strategische thema Instituties voor Open Samenlevingen werk ik met een goed team en versterken we elkaar.”

“Bij het platform  Future of Work, zorgt bijvoorbeeld coördinator Thomas Martens voor de connecties tussen wetenschappers, overheden, bedrijven en burgers. Hij haalt vragen op en brengt ons in contact met elkaar. Dat is essentieel. Ik blijf toch in de eerste plaats een wetenschapper die graag onderzoek doet, mensen begeleidt in hun onderzoek en lesgeeft.”