Helft fiscale hoogleraren heeft commerciële baan erbij

Eind februari kreeg de Eerste Kamer ‘nee’ te horen van Eppo Bruins. De minister van Onderwijs kon senatoren niet vertellen hoeveel belastinghoogleraren een commerciële bijbaan hebben.

De Universiteit Leiden kan het wel, blijkt nu. Dinsdag publiceerde hoogleraar belastingrecht Jan Vleggeert een lijst met 68 fiscale hoogleraren en hun nevenfuncties. Ruim 70 procent heeft een dubbele pet op: 20 procent werkt in het openbaar bestuur of het recht en 50 procent heeft een commerciële bijbaan. 

Tot die laatste groep behoren 35 belastinghoogleraren die bijvoorbeeld advies geven aan bedrijven of rijke particulieren. Dat doen ze voor de grote advieskantoren, zoals EY (waaraan vier hoogleraren verbonden zijn), PwC (vijf) en KPMG (twee). Maar ook iets kleinere kantoren hebben graag een ingang bij de universiteit, zoals BDO, Mazars, BakerTilly en Loyens & Loeff. Die laatste betaalt drie fiscale hoogleraren voor advies en heeft er nog eens twee in dienst.

Het probleem speelt bij negen universiteiten (inclusief Nyenrode). Utrechtse hoogleraren worden niet genoemd. De meeste dubbelfuncties zie je bij de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit, Erasmus Universiteit en Tilburg University. 

Lang niet iedereen ziet dat als probleem. In een reactie op vragen van het Hoger Onderwijs Persbureau noemt de UvA nevenfuncties “in de kern een goede zaak: het zorgt voor sterke verbindingen met de maatschappij, verrijkt het onderwijs en draagt bij aan de impact van onderzoek”. Het is bovendien niet gemakkelijk om hoogleraren fiscaal recht fulltime naar de universiteit te halen. De salarissen in de sector liggen “fors hoger” dan die op de universiteit, aldus de UvA. 

De hoogleraar Jan Vleggeert maakt zich wel zorgen over de onafhankelijkheid van zijn vakgebied. Een hoogleraar die het ene moment een klant helpt de belastingaanslag te verlagen, moet daar het andere moment kritisch over zijn als onafhankelijk academicus. “Als er zoveel hoogleraren met dubbele petten zijn die rekening moeten houden met het belang van hun werkgever, dan is de fiscale wetenschap in Nederland als geheel te weinig onafhankelijk.”