Helpt dat verlaagde collegegeld? Nauwelijks, zegt Berenschot

Het huidige kabinet liet het leenstelsel intact, maar halveerde wel het collegegeld voor alle eerstejaars én voor de tweedejaarsstudenten aan lerarenopleidingen. De gedachte was dat verlaging van het collegegeld hoger onderwijs en de lerarenopleiding toegankelijker zou maken, maar uit onderzoek van Bureau Berenschot blijkt dat verlaging van het collegegeld “niet aantoonbaar heeft bijgedragen aan instroom in het hoger onderwijs en de lerarenopleiding”.

Twijfelaars
Het bureau heeft in het voorjaar driehonderd studiekiezers en vijfhonderd eerstejaars ondervraagd. Een deel van hen twijfelde om te gaan studeren en een minderheid van die twijfelaars maakte zich zorgen om de kosten, omdat hun ouders bijvoorbeeld weinig geld hebben.

Van alle studiekiezers wist ruim de helft (52 procent) dat het collegegeld voor eerstejaars was gehalveerd. Bij een klein deel van de twijfelaars (3 procent) speelde het verlaagde collegegeld een rol in de beslissing om te gaan studeren. 

Het lagere tarief is iets belangrijker voor jongeren met een migratieachtergrond dan voor jongeren met een Nederlandse achtergrond (19 procent versus 5 procent). Ook voor jongeren met ouders met weinig geld is het lagere collegegeld belangrijker (12 procent versus 4 procent).

Leraren
Bij de lerarenopleidingen krijgen studenten ook in hun tweede jaar een halvering van het collegegeld. Het kabinet hoopt zo extra studenten te trekken en het lerarentekort te dempen, maar bij slechts twee procent van de aankomende leraren speelde dit mee.

Onderwijsinstellingen kregen compensatie voor het collegegeld dat ze misliepen. Al bleek dat ramingen soms niet klopten. Sommige grote hogescholen kregen zomaar een miljoen per jaar extra, terwijl Tilburg University enkele honderdduizenden euro’s te weinig ontving en ook de Open Universiteit er geld op toelegde.

Minister Van Engelshoven constateert dat de verlaging van het collegegeld “in zeer beperkte mate effect heeft gehad in de praktijk, en zeer beperkt doeltreffend is geweest om de toegankelijkheid in het hoger onderwijs en specifiek de lerarenopleidingen te verbeteren.” 

Lenen
Uit het onderzoek bleek wel dat studenten minder zijn gaan lenen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs. “Degenen die aangeven dat de halvering geen effect heeft gehad op de keuze om te lenen”, schrijft Berenschot, “geven in grote meerderheid aan dat hun ouders de studiekosten betalen.”