Hoe onschuldig is verspreiden roddel over hiv-besmetting onder studenten?

De afgelopen weken was er een gerucht dat een deel van de USC en UVSV-leden besmet was met het hiv. Via WhatsApp ging het bericht rond dat 38 vrouwen en 22 mannen de soa onder de leden hadden. Dat zorgde voor onrust onder Utrechtse studenten, want vormde de besmetting een gevaar? De GGD ontving zelfs 'enkele bezorgde telefoontjes'. 

Maar de onrust blijkt onterecht. Volgens het corps is er geen sprake van een besmetting. GGD Utrecht beaamt dit. Zij ontdekten geen uitbraak en stellen dat het gaat om een roddel. De gezondheidsdienst benadrukt daarnaast dat hiv weinig voorkomt onder heteroseksuele studenten. Soa’s als chlamydia en gonorroe komen vooral veel voor, aldus de gemeentelijke gezondheidsdienst.

Waar de oorsprong van de roddel ligt, is niet duidelijk, zegt voorzitter van het Utrechts Studenten Corps Marc van ‘t Hoff. “Doordat dit gerucht zich razendsnel via WhatsApp heeft verspreid, is het voor ons niet alleen erg moeilijk te achterhalen waar het gerucht vandaan komt, maar vooral erg moeilijk te voorkomen.”

Terugkerende roddel
Het is niet de eerste keer dat het gerucht de ronde doet dat er een hiv-besmetting is onder de leden van USC en UVSV. In 2014 ging ook de roddel dat studenten van zowel het Utrechts Studenten Corps als de Utrechtse Vrouwelijke Studenten Vereeniging besmet zouden zijn met het virus. Volgens de GGD regio Utrecht was er ook destijds ‘geen enkele aanwijzing die dit gerucht ondersteunt.’ Van ‘t Hoff betreurt het dat dit gerucht opnieuw naar boven is gekomen.

De geruchten kwamen tot hem in de vorm van doorgestuurde screenshots van WhatsApp-gesprekken. Die ook deze redacteur onder ogen kwamen. Onder de screenshots zaten ook foto’s van het artikel wat in 2014 op nieuws.nl is gepubliceerd waaruit bleek dat het ging om een roddel. Hierdoor wist het bestuurslid al gauw dat het ging om een grap en konden ongeruste leden met vragen gerust worden gesteld.

Inmiddels gaat het nieuwe gerucht dat de roddel over de hiv-besmetting een manier is om zoveel mogelijk buitenstaanders te weren van het jaarlijkse driedaagse intercorporale feest Ancient dat plaatsvond van 12 tot en met 14 oktober. Van 't Hoff benadrukt echter dat de roddel ‘absoluut niet via onszelf of door een andere commissie van het USC is verspreid.’ “Wij zullen de gezondheid van onze leden nooit, op welke manier dan ook, gebruiken voor onze eigen doeleinden en vinden het daarom ook erg kwalijk dat dit soort geruchten wel door anderen verspreid worden.”

Strafbaar
In 2011 waren er ook berichten dat hiv was uitgebroken bij de Groningse studentenvereniging Vindicat. Voor zover bekend was er daar uiteindelijk niemand besmet met hiv. Recenter doken er hiv-geruchten op in Maastricht. Toen zou het een studentengrap zijn. 

Hoe onschuldig is een grap over een hiv-besmetting? Studenten die verspreiden dat iemand hiv of aids heeft, plegen smaad en doen bovendien aan privacyschending, zegt internetjurist Arnoud Engelfriet. Hij is gespecialiseerd in het snijvlak tussen het recht en internet. Ook al noem je niemand bij naam, door de verspreiding van een onwaarheid wordt dan toch de reputatie van mensen – in dit geval een groep - aangetast.

Volgens Engelfriet zijn personen die dit verspreiden strafbaar, ook als ze het alleen maar herhalen. “Dat is tenzij ze geen reden hebben om aan de juistheid te twijfelen of juist als ze het voorzien van commentaar op het bericht.”

Hij voegt daaraan toe dat in andere gevallen - als je te goeder trouw denkt dat iets waar is, en er een algemeen belang bij is - je het mag doorvertellen. “Maar als je weet dat het een gerucht is, dan moet je héél goed nadenken hoe belangrijk het is dat je het zomaar doorvertelt in plaats van eerst een factcheck te doen.”