Hoge promotiebonus leidt niet tot fraude, meent minister

Een voormalige decaan en hoogleraar van Tilburg University heeft meer dan een miljoen euro aan bedrijven van familieleden overgemaakt voor onder meer de begeleiding van promovendi. Tilburg deed vorig jaar aangifte.

Hoe kon het gebeuren, wilde de Socialistische Partij van de minister weten. Had het college van bestuur er misschien belang bij dat de hoogleraar er zoveel promoties doorheen joeg? Per proefschrift betaalde het Rijk immers een bonus van maar liefst 98 duizend euro. Is dat geen perverse prikkel?

Maar de minister ziet geen problemen. Door de werkwijze van de hoogleraar kon de universiteit meer promoties verwerken en dat leidde inderdaad tot een hogere vergoeding. Maar vergeet niet dat de proefschriften allemaal goed genoeg waren, zoals uit extern onderzoek bleek. Het geld is dus niet onrechtmatig verkregen.

Toch gaat er wel iets veranderen in de bekostiging van proefschriften. Dat had minister Bussemaker al in 2014 aangekondigd. De promotiebonussen mogen vanaf 2017 hooguit twintig procent van de totale onderzoekbegroting vormen. Dus ‘hoe meer proefschriften, hoe meer winst’ gaat niet meer op. De vergoeding per promotie daalt aanzienlijk naar zo’n tachtigduizend euro. Als het aantal promoties stijgt, gaat dit bedrag nog verder omlaag.

Met een perverse prikkel had dat niet te maken, verzekert Bussemaker. Ze wilde slechts de onderzoekbekostiging “stabieler en transparanter” maken. Ook onderstreept ze dat universiteiten nooit zomaar doctorstitels konden uitdelen om promotiebonussen te vergaren: promoties moeten aan allerlei eisen voldoen.