Honoursstudenten maken ethische code

Wat is wel en niet acceptabel bij het schrijven van een paper of een artikel? Een groep honoursstudenten heeft een handleiding gemaakt voor medestudenten.

De ethische code wordt woensdagavond gepresenteerd tijdens een congres over academische integriteit. De bijeenkomst is georganiseerd door studenten van het Von Humboldt College, het honoursprogramma van de faculteit Sociale Wetenschappen. 

De code bestaat uit een "checklist" die studenten kunnen raadplegen tijdens het maken van opdrachten, vertelt docent Jaap Bos. Hij begeleidde de studenten bij het maken van de code. "Het is geen lijst met regeltjes, zo'n document heeft de universiteit al. Het is veel meer bedoeld om studenten aan de hand van dilemma's en tips te confronteren met zaken als plagiaat en datamassage."

Kennis over academische ethiek is hard nodig bij studenten, is de ervaring van Bos. "De studenten weten best dat je niet zomaar alles mag overschrijven en geen data mag verzinnen, maar op andere terreinen weten ze niet zo goed wat niet mag. Om dat te testen heb ik de honoursstudenten in het najaar de opdracht gegeven om twee Engelstalige artikelen met elkaar te vergelijken en daar een paper over te schrijven. Het bleek dat vrij veel studenten letterlijk hele zinnen en soms zelfs passages vertaalden en overnamen. Met bronvermelding, dat wel, maar zonder te melden dat het gaat om een letterlijk citaat. Toen ik ze hier mee confronteerde, waren de studenten vervolgens echt verbaasd dat dit niet mocht."

Nina, tweedejaars Psychologie, is een van de honoursstudenten voor wie het vooraf niet duidelijk was wat nou wel en niet mag als je citeert en parafraseert. "Het was de eerste keer dat ik daar iets over hoorde. In het reguliere onderwijs gaat het wel over wetenschappelijke ethiek, maar dan over zaken als informed consent en dat je proefpersonen geen schade moet toebrengen. Over plagiaat is ons eerder niks verteld."

Met het congres en de ethische code willen de honoursstudenten zoveel mogelijk medestudenten laten nadenken over academische ethiek. Alle eerstejaars studenten van de faculteit Sociale Wetenschappen zijn per mail uitgenodigd voor het congres van woensdag, vertelt Nina, die het congres mede heeft helpen organiseren. "Het is belangrijk om studenten vroeg te introduceren met de valkuilen die er zijn bij het doen van onderzoek."

De ethische code staat op het blog van het Von Humboldt College. Een verkorte versie van de code wordt volgend studiejaar in de vorm van een handzame waaier (pdf) uitgedeeld aan alle eerstejaars studenten in de faculteit. 

Naast het congres en de code zijn de Von Humboldtstudenten ook op andere terreinen bezig geweest met het thema eerlijke wetenschap. Er wordt een tijdschrift uitgebracht, er is een blog bijgehouden en een groep studenten heeft filmpjes over het thema gemaakt. Zo namen ze een interview op met UvA-socioloog Christian Bröer over de invloed van geldschieters op wetenschappelijk onderzoek.