Inspectie kritisch over kwaliteitsbewaking hoger onderwijs

De Onderwijsinspectie maakt zich zorgen over het lage studierendement en de aanhoudende ontevredenheid van studenten en afgestudeerden over hun opleiding. Het toezicht binnen de instellingen en door de NVAO functioneert niet altijd.
Ondanks alle inspanningen van hogescholen en universiteiten zijn de studierendementen niet of nauwelijks verbeterd, schrijft de inspectie in haar Onderwijsverslag 2010-2011. De ‘streefwaarden’ in meerjarenafspraken met het ministerie worden nog lang niet gehaald. Slechts 55 procent van de hbo’ers lukt het om in vijf jaar zijn diploma te behalen. Het percentage universitaire studenten dat in vier jaar zijn bachelor afrondt is weliswaar iets gestegen, maar met 45 procent “nog steeds laag”, aldus de inspectie.
Daar komt bij dat vooral veel hbo’ers ontevreden zijn over hun opleiding. Slechts de helft noemt zijn studie “stimulerend” en één op de vijf vindt zijn docenten “niet inspirerend”. De tevredenheid verschilt overigens sterk per hogeschool: in rapportcijfers uitgedrukt geven studenten daarvoor een 4,2 tot een 9,3.
De tevredenheid van afgestudeerde hbo’ers is volgens het Onderwijsverslag zelfs afgenomen. Slechts 51 procent van de studenten vindt dat opleiding een goede basis bood om te starten op de arbeidsmarkt, tegen 58 procent in het vorige onderzoek. Een derde zegt dat de opleiding niet uitdagend was en een vijfde spreekt van te weinig diepgang.
Vooral over de kwaliteitsbewaking is de inspectie dit jaar kritisch. Verwijzend naar de dubieuze afstudeertrajecten in het hbo stelt ze dat die niet in alle gevallen voldoende functioneert. Sommige opleidingen schieten ondanks de externe controles tekort. Problemen worden bovendien “niet altijd tijdig gesignaleerd”. De inspectie spreekt van “hiaten in het accreditatiestelsel”. Ze denkt dat dit komt doordat de termijn van zes jaar tussen twee accreditaties te lang is of dat de onderzoeken zelf “onvoldoende scherpte” hebben.
De NVAO heeft verbeteringen in het accreditatiestelsel aangekondigd en de inspectie gaat controleren of ze werken. Bijvoorbeeld of de druk om opleidingen goed te keuren inderdaad zal afnemen nu de NVAO zwakke opleidingen een herkansing mag gunnen.
Maar ook intern moet er beter op de kwaliteit worden gelet, vindt de inspectie. In veel jaarverslagen staat “zorgelijk” weinig te lezen over het functioneren van onder meer examencommissies en raden van toezicht. De inspectie juicht het daarom toe dat de instellingstoets van de NVAO van start is gegaan, die de kwaliteitszorg binnen de hele hogeschool of universiteit onder de loep neemt.